نوسان قیمت سهام

در نظر داشته باشید که تغییرات فعلی اندک است اما به صورت کلی، افزایش دامنه نوسان ریسک بازار را برای سرمایه‌گذاران حقیقی افزایش خواهد داد.
با توجه به وضعیت فعلی بازار، دامنه نوسان را نمی‌توان به یک باره افزایش داد یا حذف کرد. تغییرات باید به صورت تدریجی و همزمان با بهبود زیرساخت‌ها انجام شود.
در بازار بورس ایران هنوز رفتارهای هیجانی بسیاری وجود دارد و با افزایش دامنه نوسان، لزوم استفاده از خدمات مدیریت دارایی و مشاوره سرمایه‌گذاری بیشتر از قبل به چشم می‌آید. بهتر است افراد غیر حرفه‌ای، از روش‌های غیر مستقیم (صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی اختصاصی) برای فعالیت در بورس استفاده کنند.

پیشنهاد افزایش دامنه نوسان قیمت سهام به ۱۵درصد در روز

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، محمدرضا دهقانی احمدآباد دبیرکل کانون کارگزاران بورس با ارسال نامه‌ای به مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به معایب 7گانه دامنه نوسان و حجم مبنای فعلی در بازار، چهار پیشنهاد داد و پیش‌بینی کرد اجرای کامل این پیشنهادات منجر به برچیده شدن صفوف خرید و فروش و اثرات جانبی به‌شدت منفی این پدیده روی بازار سهام خواهد شد.

دبیرکل کانون کارگزاران بورس در این نامه، 7 عیب دامنه نوسان و حجم مبنا را عدم امکان کشف صحیح و سریع قیمت‌ها، کاهش نقدشوندگی اوراق بهادار، بی‌ارزش شدن تحلیل اطلاعات، ساده شدن امکان دستکاری قیمت‌ها، سرایت‌پذیری جوّ مثبت و منفی از صنایع به یکدیگر و مختل شدن فعالیت بازارگردانی اعلام کرده است.

همچنین پیشنهادات اعلامی هم شامل افزایش دامنه نوسان قیمت به سه برابر میزان فعلی (برای شرکت‌های بورسی و فرابورسی به 15 درصد، بازار پایه زرد به 9 درصد، بازار پایه نارنجی و قرمز به 6 و 3 درصد)، افزایش موقت حجم مبنا به سه برابر مقادیر فعلی، کاهش حجم مبنا در بازه‌های زمانی فصلی و به صفر رسیدن بعد از یک سال و توقف 15دقیقه‌ای نماد شرکت‌های دارای صف خرید 5دقیقه‌ای و به‌اندازه 20 درصد از حجم مبناست.

دامنه نوسان در بازارهای مالی

بازارهای سرمایه یکی از گزینه های کسب سود از سرمایه های شماست، این سرمایه باید طوری انتخاب شده باشد که توانایی تحمل ریسک را بر روی آن داشته باشید، چرا که امکان ضرر نیز بیشتر از سود است اما این در حالیست که شما بدون آموزش وارد این بازارها شوید، اما شاید بهتر باشد اگر می خواهید سرمایه بزرگی را وارد بازار مالی کنید بهتر است، دامنه نوسان در بازارهای مالی وجود داشته باشد، اما بودن دامنه نوسان به این معنی نیست که یک نکته مهم مثبت است، علاوه بر مزایا، معایبی نیز دارد که در ادامه این مقاله به معرفی و توضیح آن خواهیم پرداخت.

دامنه نوسان قیمت در بورس

قیمت هر سهم در بازار بورس بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تغییر می‌نماید. به این معنا که وقتی نوسان قیمت سهام تقاضا برای خرید یک سهم بیشتر شود و در عین حال عرضه همچنان ثابت باشد، عملاً قیمت آن افزایش پیدا خواهد کرد اگر عرضه برای یک سهم بیشتر شود و تقاضای آن ثابت بماند، شاهد کاهش قیمت سهم مورد نظر خواهیم بود. اما یک سوال به وجود می آید و این سوال متمایز کردن بازار سهام و بازارهایی همچون ارزهای دیجیتال ( cryptocurrency ) است، آیا این امکان وجود دارد که قیمت یک سهم در بازار بورس در یک روز معاملاتی ۱۰۰۰ درصد افزایش پیدا کرده و یا ۱۰۰ درصد کاهش پیدا کند؟

در جواب به این سوال باید بگوییم که سازمان بورس ایران به دلیل برخی مزایایی که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت اقدام به تعیین محدودیت دامنه نوسان قیمت برای هر سهم در بازار بورس در هر روز معاملاتی کرده است. به این معنا که قیمت هر سهم در هر روز معاملاتی حداکثر به همین میزان دامنه نوسان اعلام شده می‌ تواند افزایش یا کاهش پیدا کند؛ این دقیقا خلاف چیزی است که در بازار کریپتو وجود دارد، چرا که در بازار کریپتوکارنسی شما می توانید رشد چند صد درصدی یک رمز ارز را به وضوح ببینید، نمونه این رمز ارزها، ارزهای حوزه متاورس هستند.

چرا کریپتو دامنه نوسان ندارد

تصور بودن چنین شرایطی برای بازار بورس عملاً با چالش‌ های زیادی همراه است. در بازار های مانند بازار ارز دیجیتال به دلیل اینکه نمی توان ارزش ذاتی رمز ارزها را با روش های مرسوم محاسبه کرد، نمی ‌توان از نظر ذاتی بر روی آنها یک قیمت مشخص قرار داد، می توان متصور این باشیم که در یک روز ریزش شدید و یا رشد شدیدی داشته باشند (پامپ نوسان قیمت سهام و دامپ). حتی با وجود این که بازار فارکس محدودیت دامنه نوسان داشته اما به دلیل اینکه جفت ارزهای تعریف شده در این بازار دارای ارزش ذاتی هستند از این رو شاهد نوسانات خیلی سنگین در این بازار نیستیم.

در بازار بورس نیز دقیقاً چنین شرایطی حاکم است. سهام شرکت های مختلف تعریف شده در بازار بورس جدای از بحث تاثیر پذیری از میزان عرضه و تقاضا دارای یک ارزش ذاتی هستند. آیا ارزش ذاتی یک سهم در بازار بورس می ‌تواند در طول یک روز هزار درصد افزایش پیدا کند و یا ۱۰۰ درصد کم شود؟ شاید از خود بپرسید که چرا با وجود داشتن ارزش ذاتی در جفت ارزها در بازار فارکس دامنه محدودیت نوسان قیمت نداریم؟ دقت داشته باشید که ماهیت ارزهای فیات با ماهیت سهام تفاوت ‌های زیادی با یکدیگر داشته و نمی ‌توان ارزش ذاتی آنها را در یک رده با هم مقایسه کرد.

از این گذشته روند معاملات در بازار فارکس بیشتر توسط بانک ها و مؤسسات مالی خیلی بزرگ مدیریت می‌ شود که آنها نیز دائماً مجبور به خرید و فروش جفت ارزهای مختلف نسبت به یکدیگر برای ارائه خدمات به کاربران خود هستند.

مزیت های استفاده از دامنه نوسان در بازارهای مالی

فرض کنید شما به عنوان یک فردی که تازه وارد است در حال انجام اولین پوزیشن معاملاتی هستید و این معامله در جایی است که هیچ دامنه نوسانی برای آن تعریف نشده است می توان در این مثال می توان بازار کریپتو را به عنوان مثال انتخاب کرد. عملاً این امکان وجود دارد تا شما در چند ساعت تمام دارایی های خود را از دست بدهید و شاهد کاهش قابل توجه ارزش دارایی های خود باشید. همچنین در شرایط برعکس نیز ممکن است یک سرمایه گذار در همان اولین روز کاری در همچین بازاری شاهد رشد فزاینده سرمایه خود شده و با سودهای میلیاردی از بازار خارج شود؛ بنابراین اولین و مهم ‌ترین مزیت استفاده از دامنه محدودیت نوسان قیمت از هرج و مرج ها است.

دومین مزیتی که برای دامنه نوسان در بورس می‌ توان در نظر گرفت تغییرات قیمت سهم های تعریف شده در این بازار بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا و به صورت واقعی است. وقتی هیچ دامنه محدودیت نوسان برای قیمت تعیین نشده باشد، عملاً یک سرمایه گذار که سرمایه قابل توجهی در اختیار دارد و یک دارایی را گرفته است، این امکان را خواهد داشت تا با تقاضای زیاد، قیمت یک سهم را به صورت قابل توجهی افزایش دهد؛ که عملاً این افزایش قیمت غیر واقعی بوده و بر اساس مکانیزم واقعی عرضه و تقاضا نخواهد بود.

دقت داشته باشید که برای این که قیمت یک سهم در طول یک روز به حداکثر میزان ممکن در نظر گرفته شده به عنوان دامنه نوسان برسد، عملاً نیاز به سرمایه خیلی زیادی نیست اما برای تثبیت شدن قیمت در این عدد حداقل بایستی به اندازه حجم مبنا شاهد انجام معامله در سهام مورد نظر باشیم؛ که همین امر باعث می‌ شود تا ایجاد تغییر در قیمت یک سهم نیاز به سرمایه قابل توجهی داشته باشد.

معایب دامنه نوسان در بازارهای مالی

به عنوان یک عیب بزرگ در دامنه نوسان در بازارهای مالی، محدودیت دامنه باعث می ‌شود تا تلاطم و هرج و مرج ها در روز های متوالی بر روی یک سهم باقی بماند. تصور کنید که به دلیل اخبار مختلف قیمت یک سهم با نوسان شدید روبرو شده و کاربران به شدت به دنبال خرید یا فروش آن هستند. در صورتی که محدودیت دامنه نوسان وجود نداشته باشد، عملاً این هیجان زیاد برای خرید و فروش سهام مورد نظر در همان روز به اتمام رسیده و تمام افراد هیجان زده به خواسته ‌های خود خواهند رسید. اما با وجود محدودیت دامنه نوسان قیمت در بازار بورس ممکن است این هیجان در طول یک روز به اتمام نرسیده و شاهد ادامه دار شدن آن در روزهای آتی نیز باشیم.

همچنین وجود محدودیت دامنه نوسان قیمت باعث می‌ شود تا قیمت یک سهم خیلی دیر به قیمت اصلی خود برسد و همین امر باعث ایجاد تلاطم در روند خرید و فروش آن گردد. یکی از بزرگ ترین و اصلی ‌ترین معایب وجود دامنه نوسان قیمت در بازارهای مالی تشکیل شدن صف خرید و فروش در بازارهایی همچون بورس است. وقتی در روند تغییرات یک سهم شاهد ایجاد صف خرید یا فروش باشیم عملاً کاربران نمی ‌توانند برای خرید و فروش سهام مورد نظر خود اقدام کرده و از این بابت با چالش هایی روبرو خواهد بود؛ بنابراین اصلی ‌ترین دلیل ایجاد صف خرید و فروش در بازار بورس ایران همین محدودیت دامنه نوسان کم در نظر گرفته شده برای بازار است.

دامنه نوسان در بازارهای مالی سایر کشورها

تنها کشور ایران نیست که دارای دامنه نوسان است بلکه سایر کشورهای دیگر نیز دارای دامنه نوسان در بازارهای مالی خودشان هستند، اما در تصویر بالا آمده است که در هر کشور چه میزان دامنه نوسان وجود دارد این دامنه نوسان در ایران نیز 5 درصد نوسان قیمت سهام است اما یک سوال که تمامی تریدرها و معامله گران بازار مالی دارند این است که اگر دامنه نوسان کم باشد سود ما نیز کاهش پیدا می کند؟

برای جواب به این سوال باید بگوییم که حق با آنهاست اما این نیز یک مزیت است، در بازارهای مالی اصل بر این است که شما سرمایتان از دست نرود، بعد از اینکه توانستید حفظ سرمایه کنید می توانید به سودهای مستمر برسید، اما برای اینکه سودهای بیشتر بدست بیاورید نیز می توانید از اهرم های معاملاتی استفاده کنید؛ همچنین می توانید با استفاده از پرایس اکشن RTM و پرایس اکشن ICT در تحلیل تکنیکال به درجه بالایی برسید اما لازم به ذکر است که باید در کنار تحلیل های تکنیکال مدیریت سرمایه و مدیریت ریسک را رعایت کنید چرا که در این صورت روانشناسی بازار برای شما آسان تر خواهد شد.

امکان تغییر دامنه نوسان قیمت در ۱۰ نماد معاملاتی در بازار سهام

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از تسنیم، معاون نظارت بازارهای شرکت فرابورس ایران با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: پیرو اطلاعیه شماره 3661/الف/01 مورخ 22/01/1401 این شرکت، با موضوع ضوابط مربوط به ماده 21 دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، پس از بررسی‌های صورت گرفته طی شش ماه منتهی به 26/05/1401، تعداد 10 نماد معاملاتی مشمول بندهای 2 ،3 و 4 ماده 1 ضوابط مذکور می‌باشند.

لذا بازارگردانان در نمادهای شرکت‌های آهن و فولاد ارفع، پلیمر آریا ساسول آریا، تجلی توسعه معادن و فلزات، سپیدار سیستم آسیا، سرمایه‌گذاری مس سرچشمه، صنایع پتروشیمی تخت جمشید، پتروشیمی تندگویان، مجتمع جهان فولاد سیرجان، سنگ آهن گهر زمین و سرمایه‌گذاری گروه مالی سپهر صادرات در صورت تمایل می توانند با رعایت سایر بندهای ضوابط مربوط به ماده 21 دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران درخواست تغییر دامنه نوسان قیمت را به فرابورس ایران ارائه نمایند.

در خصوص صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نیز اوراق تامین مالی توجه به مفاد ماده 2 ضوابط مربوط به ماده 21 دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران ضروری است.

دامنه نوسان بورس چیست؟ + دامنه نوسانات بازارهای بورس

“دامنه نوسان بورس” و “حجم مبنا” دو پارمتر موثر در بازار بورس تهران برای کنترل بهتر روی قیمت‌ها هستند‌. قیمت‌ها در بورس مثل سایر بازارهای مالی با توجه به مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. عواملی مثل هیجانات فردی معامله‌گران، سفته‌بازان بورسی و… می‌تواند باعث تغییرات شدید قیمت‌ها شود. بنابراین بخاطر عمق کم بازار بورس تهران و شفافیت اطلاعاتی کمتر، باید مکانیزمی جهت جلوگیری از نوسان شدید قیمت وجود داشته باشد. دامنه نوسان روزانه قیمت سهام یکی از این پارامترها است. در واقع قیمت سهام در بورس تهران با محدودیت نوسان روبه‌رو است و قیمت‌ها در بازه مشخصی می‌توانند تغییر کنند. در ادامه آموزش بورس به واکاوی اهمیت دامنه نوسان و مقدار آن در بورس، فرابورس و بازار پایه خواهیم پرداخت.

اهمیت دامنه نوسان قیمت سهام در بورس تهران

یکی از مزیت‌های اصلی بورس عدم دخالت نهادهای دولتی در قیمت‌گذاری سهام شرکت‌های بورسی است. اما عدم دخالت در بازه نوسان قیمت‌ها، باعث تلاطم و ریسک بیشتر بازار بورس می‌شود. در واقع باید مکانیزم عرضه و تقاضا در بلندمدت باعث همگرا شدن قیمت‌ها به ارزش ذاتی خود شود.

در بهترین حالت ممکن، حجم معاملات روزانه در بورس تهران 1 میلیارد دلار است! بنابراین امکان دستکاری قیمت سهام بصورت هیجانی به مراتب راحت‌تر از بورس‌های جهانی خواهد بود. بنابراین سازمان بورس برای کاهش ریسک بازار و کنترل بیشتر روی قیمت سهام، بازه‌ای برای تغییر قیمت سهام در یک روز کاری تعیین می‌کنند. دامنه نوسان قیمت در بازارهای مختلف بورس تهران متفاوت است. با پارس سهام در ادامه این مقاله آموزشی همراه باشید.

آیا قیمت‌ها در بورس تهران کنترل می‌شود؟

در بازار بورس تهران “نهاد ناظر بازار” همیشه در حال نظارت بر قیمت سهام مختلف است. گاهی اوقات بخاطر تخلفات در ثبت قیمت، تمامی سفارشات و معاملات یک نماد بورسی باطل می‌شود.

نکته: دامنه نوسان قیمت در بورس‌های جهانی متفاوت است. دامنه نوسان در بورس آمریکا (نیویورک و نزدک) بصورت نامحدود است. اما قوانین مختلفی برای نظارت و کنترل قیمت‌ها وجود دارد. برای مثال در صورتی که شاخص بورس 15% تغییر کند تمامی معاملات متوقف می‌شود!

مزایا دامنه نوسان روزانه بورس

• کاهش هیجانات فردی معامله‌گران و در نتیجه کاهش ریسک بازار
• جلوگیری و کاهش دستکاری قیمت‌ها توسط سوداگران بورسی
• همگرا شدن قیمت سهام شرکت‌ها به ارزش ذاتی آن در بلندمدت
• شفافیت بیشتر بازار بورس
• محافظت از سرمایه معامله‌گران مخصوصا تازه‌واردان بورسی در برابر ضررهای سنگین
• جلوگیری از ایجاد حباب و نوسان غیرمنطقی در قیمت سهام

معایب دامنه نوسان قیمت سهام در بورس

• کاهش جذابیت بازار بورس
• دخالت نهادهای دولتی
• عدم همگرایی قیمت سهام شرکت‌ها به ارزش ذاتی در کوتاه مدت
• بازی و فریب دادن معامله‌گران خُرد با ایجاد صف خرید و فروش
• فروش در قیمت‌های پایین‌تر هنگام صف خرید
• عدم نقدشوندگی در صف فروش

انواع بازه نوسان روزانه قیمت سهام

بورس و بازار اول و دوم فرابورس

تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و بازار اول و دوم فرابورس، بازه نوسان روزانه بین مثبت 5 و منفی 5 درصد دارند.

برای مثال فرض کنید قیمت پایانی سهام یک شرکت در پایان معاملات روز کاری، 1000 تومان باشد. حال قیمت سهام این شرکت در روز کاری بعد می‌توانید بین 950 و 1050 تومان نوسان کند. در واقع نوسان قیمت سهام 5 درصد 1000 تومان می‌شود 50 تومان! حال برای محاسبه کمترین قیمت مجاز در روز کاری بعد، مبلغ 50 تومان را از 1000 تومان کم کنید. برای محاسبه بیشترین مقدار قیمت مجاز نیز مبلغ 50 تومان را به 1000 تومان اضافه می‌کنیم.

در واقع حداقل و حداکثر قیمت برای ثبت سفارش در روز کاری بعد، به ترتیب 950 و 1050 تومان است. حال فرض کنید اگر هیچ سهامداری حاضر به فروش سهام خود در بالاترین قیمت آن روز کاری نباشد چه اتفاقی می‌افتد؟

پاسخ: سهام آن شرکت صف خرید می‌شود. اگر سهام یک شرکت برای چند روز کاری متوالی صف خرید یا فروش باشد دامنه نوسان توسط ناظر بازار تغییر می‌کند. در ادامه تمامی این موارد را خدمت شما توضیح خواهیم داد.

بازارهای پایه فرابورس

بازار پایه فرابورس دارای سه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز است. قوانین پذیرش شرکت‌ها در بازار پایه فرابورس نسبت به فرابورس راحت‌تر است. بنابراین ریسک بازار پایه فرابورس نسبت به بورس و فرابورس بیشتر است. به همین دلیل جهت جلوگیری از ضرر و زیان‌های هنگفت سهامداران، دامنه نوسان با سخت‌گیری بیشتری اعمال می‌شود.

دقت نوسان قیمت سهام بفرمایید که در تابلوی اول و دوم بازار فرابورس، دامنه نوسان همان دامنه نوسان بورس یعنی 5% است. دامنه نوسان قیمت سهام در بازار پایه بصورت زیر است:

• دامنه نوسان بازار پایه زرد فرابورس

در بازار پایه زرد فرابورس، دامنه نوسان روزانه قیمت سهام بین 3- و 3+ درصد است. در صورتی که 3 روز کاری متوالی صف خرید یا فروش باشد این دامنه در روز کاری بعد به 5- و 5+ درصد تغییر خواهد کرد.

• دامنه نوسان بازار پایه نارنجی

در بازار پایه نارنجی فرابورس، دامنه نوسان روزانه قیمت سهام %2± درصد است. صف خرید یا فروش به مدت 3 روز کاری متوالی باعث تغییر دامنه به 4% می‌شود.

دامنه نوسان روزانه قیمت سهام در بازار پایه قرمز فرابورس 1± درصد است. در صورتی که 3 روز کاری متوالی صف خرید یا فروش باشد دامنه نوسان 3% خواهد شد.

برای مطالعه توضیحات کامل‌تر پیرامون بازارهای پایه فرابورس به مقاله آموزشی زیر مراجعه بفرمایید.

دامنه نوسان حق تقدم سهام

بازه نوسان تمامی “حق تقدم سهام” دو برابر دامنه نوسان سهام آن است. برای مثال برای تمام شرکت های بورسی، حق تقدم سهام بین %10+ و %10- است. در مقاله آموزش زیر به واکاوی کامل حق تقدم سهام پرداختیم.

دامنه نوسان خاص و استثنا در بورس تهران

اگر به صفحه سایت TSETMC مراجعه کنید شاید سهامی را ببینید که دامنه نوسان قیمت روزانه 10 درصدی دارند. برای مثال نماد بورسی سمگا دارای دامنه نوسان روزانه قیمت 10% است. در شهریور 95 بر اساس اطلاعیه معاونت عملیات و نظارت بازار، نماد معاملاتی “سمگا1” با دامنه نوسان 10% اعلام گردید.

دامنه نوسان نامحدود در بورس تهران

گاهی اوقات سهام شرکت‌ها با دامنه نوسان نامحدود معامله می‌شوند. در ادامه شرایطی که دامنه نوسان نامحدود در بورس تهران وجود خواهد داشت را با هم بررسی می‌کنیم.

1. برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه

تمامی شرکت‌های بورسی موظف به برگزاری مجمع عمومی سالانه جهت ارائه اطلاعات مالی شرکت در 1 سال اخیر هستند. چند روز قبل از برگزاری مجمع سالانه، اطلاعیه‌ای توسط شرکت در سایت کدال منتشر می‌شود. سپس وضعیت نماد بورسی آن، ممنوع – متوقف شده و امکان معامله تا بعد از برگزاری مجمع عمومی سالانه وجود نخواهد داشت. بعد از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، سهام آن شرکت بدون محدودیت نوسان بازگشایی خواهد شد.

2. افزایش سرمایه

شرکت‌های بورسی تحت شرایط و ضوابط خاص می‌توانند سرمایه خود را افزایش دهند. بعد از برگزاری مجمع فوق العاده افزایش سرمایه، سهام آن شرکت در روز بازگشایی با دامنه نوسان نامحدود بازگشایی می‌شود. در مقاله آموزشی زیر بطور کامل به بحث افزایش سرمایه در بورس پرداختیم.

3. تغییر بیش از 20 درصدی EPS

تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس موظف به ارائه وضعیت صورت‌های مالی بصورت دوره‌ای و ماهانه هستند. هر گونه تغییر در EPS شرکت (ESP نوسان قیمت سهام مخفف Earning Per Share به معنی سود هر سهم) باید سریعا به اطلاع سهامداران برسد. حال با انتشار تغییر در EPS، سهام آن شرکت جهت بررسی بیشتر و ارائه مستندات لازم بسته خواهد شد. اگر تغییر در سوددهی بیشتر از 20% باشد سهام آن شرکت بدون محدودیت نوسان و با استفاده از مکانیزم حراج ناپیوسته بازگشایی می‌شود.

در مقاله آموزشی زیر بطور کامل به بررسی دلایل توقف نمادهای بورسی و نحوه بازگشایی نمادها با استفاده از مکانیزم حراج ناپیوسته پرداختیم.

تذکر: دقت بفرمایید که سهام شرکت صرفا در همان روز نوسان قیمت سهام بازگشایی، بدون محدودیت نوسان خواهد بود. بالطبع در روزهای کاری بعدی، با همان محدودیت نوسان قبلی معامله خواهد شد.

نکته: هنگام بازگشایی نماد با دامنه نوسان نامحدود، نظرِ ناظر بازار بورس تهران نیز اهمیت دارد.در واقع معاملات باید به تایید ناظر بازار برسد.

صف خرید و فروش و تغییر دامنه نوسان

اگر سهامی با صف خرید یا فروش همراه شود با توجه به حجم معاملات، قیمت پایانی سهام تغییر خواهد کرد. اگر حجم معاملات روزانه خیلی کمتر از “حجم مبنا” باشد Close Price تغییر چندانی نخواهد کرد. نوسان قیمت سهام اگر چندین روز متوالی این وضعیت رخ دهد به اصطلاح سهام در صف خرید یا فروش قفل خواهد شد. این وضعیت بدین خاطر است که اکثر معامله‌گران اعتقاد به تفاوت زیاد بین ارزش سهم با قیمت فعلی دارند.

در این وضعیت ناظر بازار محدودیت دامنه نوسان قیمت را حذف می‌کند. حال قیمت سهام با دامنه نوسان اعلام شده از طرف ناظر بازار معامله خواهد شد. برای مثال ناظر بازار اعلام می‌کند که سهام شرکت با دامنه 50% قابل معامله شدن است. حال سهامدارانی که حاضر به عرضه سهام خود در صف خرید نبودند، یحتمل این افزایش قیمت 50 درصدی باعث تحریک آنها برای فروش می‌شود.

همانطور که گفتیم سازمان بورس اوراق بهادار با ارائه پارامتر “حجم مبنا و دامنه نوسان روزانه” نظارت بهتری روی قیمت سهام دارد. در مقاله آموزشی زیر پیرامون حجم مبنا، فرمول محاسبه و تاثیر آن بر قیمت پایانی بصورت مفصل صحبت کردیم.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

افزایش یک درصدی دامنه نوسان در تابلوی اول بورس و فرابورس

طبق تصمیم جدید سازمان بورس و اوراق بهادار، دامنه نوسان در تابلوی اول بورس و فرابورس، یک درصد به صورت متقارن افزایش خواهد یافت. خبرها حاکی از این است که در پی درخواست‌های فعالان بازار سرمایه، هیات مدیره سازمان موضوع افزایش دامنه نوسان را بررسی کرده و تصمیم به افزایش آن گرفته است. افزایش دامنه نوسان از روز دوشنبه ۱۴۰۱/۰۱/۲۹ اعمال می‌شود. در مرحله اول، دامنه نوسان به صورت متقارن یک درصد افزایش نوسان قیمت سهام می‌یابد و معاملات در تابلوی اول بورس و فرابورس با دامنه نوسان شش درصد انجام خواهد شد.

دامنه نوسان چیست؟

بورس بازاری است که خرید و فروش‌ها در آن به صورت شفاف صورت می‌گیرد، قیمت‌ها تحت تاثیر عرضه و تقاضا تغییر می‌کنند و قیمت‌گذاری دستوری وجود ندارد. چنین بازاری، هر چند که به سامان دادن معاملات سهام مختلف کمک می‌کند، ممکن است دچار نوسان‌ها و موج‌هایی شود که قیمت‌ها را بیش‌ از حد افزایش یا کاهش می‌دهند. این تلاطم‌ها در نهایت هم سرمایه‌گذاران را متضرر می‌کند و هم به زیان شرکت‌ها است.
در بازارهای مختلف جهان، ابزارهایی برای کنترل نوسانات بازار وجود دارد و یکی از آن‌ها دامنه نوسان است؛ دامنه نوسان یعنی محدوده مجاز افزایش یا کاهش قیمت سهام در یک روز.

برای مشاهده دامنه نوسان سهام در بازار بورس ایران، می‌توانید از سایت TSETMC.COM مطابق عکس زیر اقدام کنید:

دامنه نوسان فعلی بورس ایران، پنج درصد است. یعنی سهام یک شرکت در یک روز معاملاتی نمی‌تواند نسبت به قیمت پایانی روز قبل بیشتر از پنج درصد افزایش یا کاهش یابد. فرض کنید قیمت سهام یک شرکت در حال حاضر ۳۰۰۰ ریال است. با اعمال دامنه نوسان پنج درصدی، قیمت این سهم در یک روز معاملاتی می‌تواند حداکثر ۳۱۵۰ و حداقل ۲۸۵۰ ریال باشد (البته به جز روزهای خاص مثل روز پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه).
به این ترتیب، قیمت هیچ سهمی نوسان قیمت سهام نمی‌تواند بی‌رویه کاهش یا افزایش یابد. اعمال دامنه نوسان در بازار سرمایه موافقان و مخالفانی دارد و هر یک دلایل خاص خود را دارند. موافقان معتقدند این قانون از دارایی سرمایه‌گذاران در برابر تلاطم بازار حفاظت می‌کند و مانع از ایجاد بحران‌های مالی می‌شود. مخالفان می‌گویند دامنه نوسان به نوعی دخالت در معاملات است و موجب تاخیر در کشف قیمت می‌شود.

افزایش دامنه نوسان چگونه انجام می‌شود؟

ابتدا متن خبر را با هم بررسی کنیم. طبق گفته سید مهدی پارچینی مدیر نظارت بر بورس‌ها:

«یکی از خواسته‌های فعالین محترم بازار در طی ماه‌های اخیر افزایش دامنه نوسان قیمت بود. بر همین اساس سازمان بورس در طی ماه‌های گذشته اقدام به بررسی آن نمود. در نهایت پیشنهاد افزایش تدریجی دامنه نوسان به هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال گردید.
هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در طی جلسه روز جاری در جهت افزایش کارایی و افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه، افزایش یک درصدی دامنه نوسان به صورت متقارن در بازار اول شرکت بورس اوراق بهادار تهران و شرکت فرابورس ایران از تاریخ ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ را مقرر نمود.
لذا پس از اطلاع‌رسانی موضوع توسط شرکت بورس اوراق بهادار تهران در راستای اجرای ماده ۲۳ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات بورس و شرکت فرابورس ایران در اجرای ماده ۱۴ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در فرابورس و انجام تنظیمات لازم در سامانه‌های معاملاتی، این مهم در روز دوشنبه هفته آینده عملیاتی خواهد شد.»

سوالی که برای بسیاری از فعالان بازار سرمایه مطرح شده این است که دامنه نوسان شش درصدی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و افزایش تدریجی دامنه نوسان به چه ترتیبی انجام خواهد شد؟ پارچینی برای پاسخ به این ابهامات خاطرنشان کرد:

«بعد از بررسی‌های انجام‌شده در خصوص شرایط ایجادشده تصمیم‌گیری‌ها برای تغییر دوباره دامنه نوسان اتخاذ می‌شود.
زمان تغییر دوباره دامنه نوسان مشخص نیست و ممکن است این اقدام دوباره برای سه ماه یا شش ماه آینده اجرایی شود و تغییر دوباره دامنه نوسان در برنامه هیات مدیره سازمان بورس قرار دارد.»

بر اساس این توضیحات، مشخص است که مسئولان سازمان بورس قصد دارند واکنش بازار را پس از افزایش یک درصدی دامنه نوسان بررسی کنند و برنامه افزایش تدریجی را بر همین اساس پیش ببرند.

اما افزایش دامنه نوسان چه تاثیری خواهد داشت؟ نظر کارشناسان در این زمینه چیست؟

افزایش دامنه نوسان چه تاثیری بر بازار بورس دارد؟

با توجه به تعریف دامنه نوسان، می‌توانیم آن را یک قانون محدودکننده بدانیم. در بازارهای بزرگ و حرفه‌ای دنیا دامنه نوسان اعمال نمی‌شود. در واقع زمانی که عمق بازار و تعداد بازارگردان‌ها زیاد باشد، نیازی به دامنه نوسان نیست.
چنان که می‌دانید در حال حاضر بورس ایران چنین شرایطی ندارد و ناچار است برای مدیریت تلاطم‌ها، از دامنه نوسان استفاده کند. بنابراین صحبتی از حذف دامنه نوسان نیست و افزایش این دامنه نیز به صورت تدریجی انجام خواهد شد.
در سال ۱۴۰۰ سازمان بورس تصمیم گرفت برای جلوگیری از ریزش بازار، دامنه نوسان پنج درصدی را اعمال کند. در نتیجه این تصمیم، شاهد روزهای فرسایشی قفل بودن سهم‌ها و کاهش نقدشونگی آن‌ها بودیم. این شرایط اعتراض کارشناسان بازار سرمایه را به دنبال داشت. حالا به نظر می‌رسد سازمان بورس نیز با کارشناسان بازار هم‌نظر شده است که این محدودیت پنج درصدی مسئله‌ساز است و در نهایت نمی‌تواند کمک چندانی در راستای بهبود وضعیت بازار باشد.
کارشناسان نظر مثبتی نسبت به تغییرات دامنه نوسان دارند. افزایش یک درصدی دامنه البته نمی‌تواند تاثیر چشم‌گیری داشته باشد اما از آن جا که بحث افزایش تدریجی مطرح است، احتمال می‌رود که دامنه نوسان بازار قدم به قدم به یک حد معقول‌تر نزدیک شود.
معمولا نوسان قیمت سهام نهادهای سیاست‌گذار ایران در برابر تغییرات تا حدودی مقاومت دارند اما اگر افزایش دامنه نوسان گام به گام و مدیریت شده صورت گیرد، می‌تواند اتفاق‌های خوبی را در بازار سرمایه رقم بزند و شاید در نهایت به حذف حجم مبنا نیز منجر شود.

لیست نمادهایی که در این مرحله دچار تغییر دامنه نوسان می‌شوند را در جدول زیر می‌توانید مشاهده کنید:

در نظر داشته باشید که تغییرات فعلی اندک است اما به صورت کلی، افزایش دامنه نوسان ریسک بازار را برای سرمایه‌گذاران حقیقی افزایش خواهد داد.
با توجه به وضعیت فعلی بازار، دامنه نوسان را نمی‌توان به یک باره افزایش داد یا حذف کرد. تغییرات باید به صورت تدریجی و همزمان با بهبود زیرساخت‌ها انجام شود.
در بازار بورس ایران هنوز رفتارهای هیجانی بسیاری وجود دارد و با افزایش دامنه نوسان، لزوم استفاده از خدمات مدیریت دارایی و مشاوره سرمایه‌گذاری بیشتر از قبل به چشم می‌آید. بهتر است افراد غیر حرفه‌ای، از روش‌های غیر مستقیم (صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی اختصاصی) برای فعالیت در بورس استفاده کنند.

سخن آخر

طبق اعلام سازمان بورس، دامنه نوسان در تابلوی اول بورس و فرابورس از ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ افزایش می‌یابد و به عدد شش درصد می‌رسد. هنوز معلوم نیست دامنه نوسان شش درصدی چقدر ادامه خواهد داشت و مرحله بعدی افزایش دامنه چه زمانی خواهد بود. کارشناسان معتقدند افزایش تدریجی دامنه نوسان در نهایت به نفع بازار خواهد بود.