معرفی انواع بورس در ایران

فرابورس دارای پنج بازار با نام‌های بازار اول، بازار دوم و . میباشد

۵۰ شرکت برتر بورس کالا معرفی شدند / عملکرد برترین های سال گذشته

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، بررسی آمار معاملات بازار فیزیکی بورس کالا در سال ۱۴۰۰ نشان می دهد در مجموع بیش از ۷۶.۱ میلیون تن انواع محصول به ارزش ۶۳۰.۶ هزار میلیارد تومان در تالارهای مختلف مورد داد و ستد قرار گرفت که بیشترین حجم معاملات در گروه محصولات صنعتی و معدنی با معامله ۵۷.۴ میلیون تن انواع محصول به ارزش ۳۶۹.۸ هزار میلیارد تومان رقم خورد.

مجموع فروش محصولات پتروشیمی و فرآورده های نفتی نیز در این دوره ۱۸.۲ میلیون تن گزارش شده که ارزشی معادل ۲۵۲.۸ هزار میلیارد تومان را رقم زد.

۵۰ شرکت برتر

نگاهی به فهرست برترین های بورس کالا نشان می دهد به ترتیب بیشترین ارزش فروش به شرکت های فولاد مبارکه، ملی مس، فولاد خوزستان، ذوب آهن، پالایشگاه بندرعباس، پالایشگاه اصفهان، پتروشیمی تندگویان، پالایشگاه تهران، فولاد هرمزگان جنوب، پتروشیمی بندرامام، پتروشیمی شازند، نفت جی، پتروشیمی مارون، پتروشیمی اروند، چادرملو، پلی پروپیلن جم، پتروشیمی امیرکبیر، جهان فولاد سیرجان، فولاد خراسان و پتروشیمی جم اختصاص یافت.

شرکت های پتروشیمی تبریز، آلومینیوم ایران، فولاد سیرجان ایرانیان، آلومینیوم جنوب، آهن و فولاد ارفع، پتروشیمی پارس، فولاد کاوه جنوب کیش، ورق خودروی چهارمحال بختیاری، آهن و فولاد سرمد ابرکوه، توسعه آهن و فولاد گل گهر، پالایشگاه شازند، نوید زرشیمی، نفت و گاز سیه فام، پالایشگاه آبادان، ایمیدرو، فولاد زرند ایرانیان، سرب و روی انگوران، گل گهر، ذوب آهن پاسارگاد و پتروشیمی آریا ساسول از دیگر شرکت های برتر بورس کالا بودند.

شرکت های آلومینای ایران، پتروشیمی غدیر، پتروشیمی رجال، فولاد امیرکبیر کاشان، نفت پاسارگاد بندرعباس، صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان، پالایشگاه تبریز، سنگ آهن گل گهر، توسعه صنایع پتروشیمی پلی استایرن انتخاب و پتروشیمی مهر نیز در رده های بعدی قرار گرفتند.

۱۰ شرکت برتر

بررسی ارزش فروش شرکت ها در بازار فیزیکی بورس کالا نشان می دهد شرکت های فولاد مبارکه، ملی مس و فولاد خوزستان در مکان های اول تا سوم قرار گرفتند و پس از آن ها نیز شرکت های ذوب آهن، پالایشگاه بندرعباس، پالایشگاه اصفهان، پتروشیمی تندگویان، پالایشگاه تهران، فولاد هرمزگان جنوب و پتروشیمی بندرامام به ترتیب در رده های بعدی قرار گرفتند.

شرکت فولاد مبارکه با ثبت معامله ۵.۳ میلیون تن محصول شامل انواع ورق فولادی و تختال ارزشی معادل ۱۰۹.۹ هزار میلیارد تومان را به ثبت رساند و در رتبه نخست ایستاد.

شرکت ملی مس با فروش ۲۷۹.۸ هزار تن مس کاتد، مس کم عیار، سولفور مولیبدن، اسید سولفوریک، کنسانتره فلزات گران بها و اکسید مولیبدن به ارزش بیش از ۵۴.۵ هزار میلیارد تومان در جایگاه دوم ایستاد.

شرکت فولاد خوزستان با ثبت معامله ۱.۳ میلیون تن شمش بلوم، تختال و آهن اسفنجی ارزش ۱۹.۲ هزار میلیارد تومانی را رقم زد و در جایگاه سوم قرار گرفت.

شرکت ذوب آهن نیز با فروش ۱.۲ میلیون تنی انواع تیرآهن و میلگرد، شمش بلوم، چدن، ریل آهن، بنزن و آهن اسفنجی ارزشی بالغ بر ۱۸.۶ هزار میلیارد تومان را رقم زد و چهارم شد.

پالایشگاه بندرعباس با ثبت معامله ۲.۱ میلیون تن وکیوم باتوم، لوب کات سنگین، گوگرد گرانوله، سلاپس واکس و گوگرد کلوخه ارزشی بیش از ۱۷.۸ هزار میلیارد تومان را رقم زد و بعد از شرکت ذوب آهن در جایگاه پنجم ایستاد.

پس از آن شرکت پالایشگاه اصفهان با ثبت معامله ۲.۲ میلیون تن وکیوم باتوم، لوب کات سبک، گوگرد گرانوله، ضایعات فلزی و شیمیایی و گوگرد کلوخه به ارزش بیش از ۱۷.۵ هزار میلیارد تومان ششم شد.

شرکت پتروشیمی تندگویان با فروش ۵۸۱.۱ هزار تن انواع پلی اتیلن و نخ پلی استر در گریدهای مختلف ارزش نزدیک به ۱۶.۶ هزار میلیارد تومان را رقم زد و در جایگاه هفتم قرار گرفت.

پس از آن نیز پالایشگاه تهران با ثبت معامله ۱.۴ میلیون تن وکیوم باتوم، لوب کات سبک و سنگین و گوگرد گرانوله موفق به ثبت ارزش ۱۳.۵ هزار میلیارد تومان شد و جایگاه هشتم را به خود اختصاص داد.

شرکت فولاد هرمزگان جنوب با داد و ستد ۷۶۷.۳ هزار تن تختال به ارزش بیش از ۱۲ هزار و ۴۸ میلیارد تومان رتبه نهم را کسب کرد و بعد از آن پتروشیمی بندر امام با ثبت معامله ۳۵۴.۷ هزار تن پلی اتیلن سبک و سنگین، پلی وینیل کلراید، زایلین و استایرن بوتادین به ارزش ۱۱ هزار و ۶۷ میلیارد تومان در جایگاه دهم جای گرفت.

فهرست ۵۰ شرکت به ترتیب بالاترین ارزش فروش محصولات در بورس کالا

فرابورس چیست و چه تفاوتی با بورس دارد؟

فرابورس دارای پنج بازار با نام‌های بازار اول، بازار دوم و . میباشد

بازار فرابورس ایران، از نظر ساختار و مزایا به بازار سرمایه بورس شباهت دارد. کسب سود مناسب به عنوان نخستین و بزرگ ترین مزیت سرمایه گذاری در فرابورس محسوب میشود. در این مطلب از سرپوش با بازار فرابورس آشنا می شوید.

فرابورس

یکی از بازارهای مالی ایران به نام بازار فرابورس میباشد که می توان سهام های مختلف را در آن خرید و فروش کرد. امکانات فرابورس و شیوه خرید و فروش سهام به بورس، شبیه است. تالار بورس و فرابورس ایران به مردم گوشزد می کند که لازمه ی ورود به چنین بازاری، داشتن دانش درباره مفهوم فرابورس است. درواقع شما نیازمند ارزیابی موقعیت های مربوطه و عمل کردن طبق اصولی پایدار برای موفقیت در فرابورس هستید.

هدف از راه اندازی بازار فرابورس، برای شرکتهای علاقه مند به حضور در بازار سرمایه و افزایش نقد شوندگی میباشد درحالیکه این شرکت ها هنوز نتوانسته اند معرفی انواع بورس در ایران در بازار بورس، حاضر شوند. نام چنین بازاری برگرفته ازOver the Counter Market‪( OTC)‬ به معنی« خارج از بورس» می باشد. شرکتهای متقاضی براساس مجوز بازار OTC می توانند با شرایط پذیرش اسان تری روبرو شوند و از تمام مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار، پس از ورود سریعتر به بازار سرمایه برخوردار شوند.

تاریخچه فرابورس در ایران

بازار فرابورس ایران، فعالیت خود را در آبان سال ۱۳۸۷ تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار شروع کرد. ساختار و جایگاه قانونی این بازار به بورس، شباهت دارد اما از شرایط پذیرش و معامله ساده تري برخوردارست تا از این طریق به تامین مالی اقتصاد کشور ، کمک کند.

ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه، یکی از مهم ترین وظایف بازار فرابورس محسوب میشود که فاقد شرایط ورود به بورس اوراق بهادار است و یا تمایلی ندارد که سریعا به بازار وارد شود. علاوه‌براین که در بازار فرابورس، انواع متنوعی از اوراق بهادار، معامله میشود؛ شرایط و الزامات کمتری برای ورود به آن نیاز است.

بنگاه های اقتصادی براساس تنوع در شرایط پذیرش شرکت ها در فرابورس ایران می توانند به این بازار مالی با کسب حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، وارد شوند و در بازار مبادلات اوراق بهادار، از تمامی مزایای شرکتهای پذیرفته شده بهره مند شوند.

انواع فرابورس

تقسیم بندی های بازار فرابو رس، متفاوت از بازار مالی بورس است. فرابورس، متشکل از ۷ بخش بازار مالی می باشد ولی بازار مالی بورس متشکل از دو بازار اول و دوم است. بخش های بازار مالی شامل بازارهای اول، دوم، سوم یا عرضه، شرکتهای معرفی انواع بورس در ایران کوچک یا متوسط، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه و ابزار مشتقه می باشد. فرابورس ایران عبارتست از:

۱. بازار اول:

بیشترین سهام پذیرفته شده در فرابورس، متعلق به بازار اول است. شرایط پذیرش این بازار نسبت به بورس، از لحاظ حداقل سرمایه ثبت شده ، سهام شناور، تعداد سهامدارن و شفافیت اطلاعاتی، آسان تر است. این بازار نسبت به بازار های دیگر فرابورس، ریسک کمتری دارد اما ریسک بیشتری نسبت به معاملات در بازار بورس دارد.

۲. بازار دوم:

اوراق بهادار شرکتهای سهامی عام در بازار دوم، خرید و فروش می شوند؛ همانگونه که در بازار اول، اینکار نیز انجام میشود ولی میزان سخت گیری شرایط در بازار دوم، کم تر است و شرکت هایی که برای عضو شدن در بازار اول از شرایط کافی برخوردار نیستند، در بازار دوم پذیرفته می شوند. گاهی اوقات این عضوها شامل شرکتهای کوچک، نوپا، زیان ده و یا شرکت هایی هستند که به منظور افزایش سرمایه میخواهند به سهامی عام از سهامی خاص، تبدیل شوند. شرایط پذیرش این شرکت ها در بازار دوم عبارتند از:

* از زمان تاسیس این شرکت، حداقل ۱۲ ماه بگذرد.

* در رابطه با شرکت، هیچگونه پرونده یا شکایت مالی وجود نداشته باشد.

* میزان سهام شناور شرکت، شامل حداقل ۵ درصد از سهام ثبت شده باشد.

* آخرین سرمایه ای که در شرکت، ثبت شده باید ۱۰۰ میلیون تومان باشد.

* اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت، نباید سابقه محکومیت قطعی کیفری داشته باشند.

یکی از شناخته‌شده‌ترین انواع بورس ایران، فرابورس است

۳. بازار سوم:

بازار عرضه، نام دیگر بازار سوم است. اوراق بهادار مختلفی در این بازار، عرضه می شود که شرایط پذیرش در بورس و فرابورس را ندارند. از موارد قابل معامله در این بازار می توان به بلوک سهام شرکتهای سهامی، واحدهای صندوق های سرمایه گذاری پذیرفته نشده در فرابورس، حق تقدم خرید این سهم ها ، رهن و اجاره، اوراقی مثل اوراق مشارکت، سهام بی نام شرکتهای سهامی عام و حتی سهام شرکتهای در حال تاسیس اشاره کرد. میزان ریسک معاملات در این بازار، بالاست و تنها افراد جسور می توانند در آن شرکت کنند.

سهام شرکتهای سهامی عامی ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار که در هیچ یک از بازارهای بورس یا فرابورس، پذیرش نمیشوند؛ در بازار پایه، منتشر می شود.

۴. بازار پایه:

بهتر است بدانید که در بازار پایه، شروط مذکور در بازار معرفی انواع بورس در ایران اول و دوم وجود ندارد چون نیازی نیست که شرکت ها در این بازار، پذیرش شوند. این بازار، متشکل از سه رنگ زرد ، نارنجی و قرمز میباشد به این صورت که از شرکتهای کم ریسک به پرریسک دسته بندی شده اند. در ادامه با ویژگی های شرکت های بازار پایه اشنا شوید:

> نوسان قیمتی در بازار به این صورت تعيين شده که زرد ۳ درصد، نارنجی ۲ درصد و قرمز ۱درصد است.

> شرکتهای بازار زرد، از مجوز درخواست پذیرش برخوردار نیستند و در این بازار باید، صرفا به دلیل الزام قانونی ثبت شوند.

> به شرکتهای ثبت شده در سازمان بورس که شرایط لازم برای پذیرش را ندارند؛ شرکتهای بازار نارنجی می گویند.

> در نهایت شرکت هایی در بازار قرمز قرار می گیرند که پذیرششان در بازار بورس و فرابورس به دلیل از دست دادن شرایط لازم لغو می شود.

۵. بازار ابزارهای نوین مالی:

کلیه ابزارهای مالی به جز سهام و حق تقدم سهام ها مجوز پذیرش در بازار ابزارهای نوین مالی را دارند؛ به شرطی که توسط شورای عالی بورس، تائید شده باشند و مشمول ثبت یا معاف از ثبت سازمان، بنا بر اعلام این شورا باشند. اوراق معامله شده در این بازار عبارتند از:

- گواهی سرمایه گذاری

- صکوک که ویژگی های مشخص دارند

- اوراق مشارکت رهنی

- صندوق های زمین و ساختمان

- گواهی های سپرده بانکی

۶. بازار شرکت های کوچک( SME):

بازار سرمایه شرکتهای کوچک، توسط شرکت فرابورس ایران راه اندازی شده است تا شرکتهای دانش بنیان برای بهره برداری از مزایای مالی بتوانند در آن حاضر شوند. بیشتر عملکرد آتی آنها معرفی انواع بورس در ایران در این شرکت ها بررسی میشود و هیچ توجهی به عملیات مالی حال حاضر آنها نمی شود. حضور شرکتهای کوچک و تامین مالی آنها از بازارهای شرکتهای SME باعث رشد و پیشرفت آنها می شود.

در واقع فرابورس شکل تسهیل شده‌ای از بورس است

مهم ترین وظیفه فرابورس ایران

مهم ترین وظیفه فرابورس ایران اینست که برای تامین مالی از طریق بازار سرمایه، طیف وسیعی از بنگاه های اقتصادی را ساماندهی و هدایت کند. به همین دلیل شرایط پذیرش شرکت ها به این صورت است که شرکت ها باید در سریع ترین زمان ممکن با احراز حداقل شرایط به بازار، وارد شوند و بتوانند در بازار اوراق بهادار، از تمامی مزایای شرکتهای پذیرفته شده استفاده کنند.

در واقع میزان نظارت سازمان بورس بر معاملات در فرابورس، محدود تر است و صرفا معامله شرکت هایی در این بازار انجام می شود که برای جلوگیری از کلاه برداری ها شرایط لازم برای ورود به بورس را ندارند.

بهتر است بدانید که سازمان بورس اوراق بهادار، نظارت کاملی بر فعالیت های مالی و عملیاتی شرکتهای بورس، فرابورس و بورس کالا دارد.

تفاوت بازار بورس و فرابورس

>> شرایط پذیرش شرکت ها در بورس نسبت به فرابورس، سخت تر است.

>> به دلیل این که شرایط پذیرش شرکت ها در فرابورس، آسان است؛ از این رو دوره ی آن نسبت به بورس، کم تر است.

>> قوانین بورس نسبت به فرابورس، سختتر است؛ به همین خاطر، ریسک نمادهای پذیرفته شده در بورس، کم تر از فرابورس است.

>> کارمزد خرید و فروش در بورس نسبت به فرابورس، بیشتر است.

مزایای سرمایه گذاری در فرابورس

بازار فرابورس ایران، از نظر ساختار و مزایا به بازار سرمایه بورس شباهت دارد. کسب سود مناسب به عنوان نخستین و بزرگ ترین مزیت سرمایه گذاری در فرابورس به شمار می رود. شما باتوجه به سرمایه ی اکانت فرابورسی خود، می توانید سودی دریافت کنید که مناسب با آن است. مزایای دیگر ورود به فرابورس عبارتست از:

> حمایت و شفافیت قانونی

> حفظ سرمایه مردم در مقابل تورم

> آسانی نقد شوندگی

> عدم وجود محدودیت برای سرمایه گذاری در فرابورس

> مشارکت در اداره شرکت

> معافیت مالیاتی در فرابورس

شرایط پذیرش شرکت ها در بورس سخت گیرانه تر و در فرابورس ساده تر است

نحوه خرید و فروش سهام در فرابورس

نحوه ی خرید و فروش سهام در فرابورس به بازار بورس اوراق بهادار، شباهت دارد و نیازی به اخذ کد بورسی جدا برای معامله کردن نیست. شما درصورت فعالیت در بازار بورس میتوانید از کد بورسی خود برای خرید و فروش سهام در فرابورس استفاده کنید وگرنه باید حتماً کد بورسی بگیرید.

انواع ارز در ایران

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

ارز همان اسکانسی است که از طرف دولت‌ها ارزش‌گذاری می‌شود و به خودی خود هیچ ارزشی ندارد. و ما نیز بر اساس قوانین این اسکناس‌ها را به عنوان واسطه مبادلاتی پذیرفته‌ایم.

بارها از لابه‌لای آخرین خط‌های خبری که در رسانه‌ها پخش می‌شوند واژه «ارز» را شنیده‌ایم. ارز را بیش‌تر با عنوان پول‌های خارجی که در کشور مورد معاوضه و تبدیل قرار می‌گیرند می‌شناسیم. از جمله این ارزها می‌توان به دلار، یورو، پوند و از این دست پول‌های نام‌آشنا اشاره کرد. اما در واقع به هر نوع پول مورد قبول اعم از سکه و اسکناس‌های کاغذی که در اقتصاد کشور در حال گردش است و کارکرد دارد، ارز می‌گویند. به عنوان مثال ما در ایران از ریال به عنوان ارز رایج برای مبادلات استفاده می‌کنیم. گفتنی است انواع ارز در ایران وجود دارند که هر کدام به فراخور ویژگی‌هایی که دارند نام ویژه خویش را یدک می‌کشند. بحث ارز گسترده‌تر از یک شناخت سطحی از آن است. در این مطلب قصد داریم که با انواع ارز در کشور آشنا شویم و خصوصیات هر کدام را بررسی کنیم.

تفاوت ارز و پول

قبل از این که به معرفی انواع ارز در ایران بپردازیم بهتر است به این سوال که «تفاوت ارز و پول چیست» پاسخ دهیم. هر دو واژه ارز و پول در نگاه اول به یک معنا به چشم می‌آیند اما در ذات به طور کامل با هم تفاوت دارند. همه می‌دانیم که آدم‌ها در گذشته برای برآورده‌سازی نیازهایشان، مبادله کالا به کالا انجام می‌دادند. اما این نوع مبادله یک ایراد اساسی داشت. تصور کنید که آهنگر هستید و برای فروش قطعه‌ای که ساختید مشتری به شما سبزیجات بدهد. در حالی که شما برای ادامه کار به هیزم و زغال نیازمندید. بی شک باید سبزیجات را بردارید و به دنبال کسی بگردید که در مقابل سبزیجات حاضر است به شما هیزم بدهد. در این مدت ممکن است وقت شما برای انجام کار جدید تلف شود و حتی امکان دارد که سبزیجات گندیده شوند و ارزش خود را از دست بدهند. به همین خاطر آدم‌ها بعد از مدتی تصمیم گرفتند که به جای این نوع مبادله، پول را اختراع کنند. در واقع پول ایده آلی که سه ویژگی مهم را داشته باشد. اول از همه این که ارزشش با گذشت زمان هم حفظ شود و مانند مثال سبزیجات که زدیم از بین نرود. دوم این که به کمک آن بتوان به شمارش و محاسبه پرداخت و با واحدی که تشکیل می‌دهد بتوان روی کالاها ارزش‌گذاری کرد؛ به عنوان مثال یک سکه تا چند سکه. سوم این که با حضورش مبادلات آسان شود و به اصطلاح یک واسطه مناسب و کارآمد برای مبادلات باشد. به همین دلیل آدم‌های چند هزار سال پیش تصمیم گرفتند از فلزاتی مانند آهن، طلا، الکتروم و نقره را به شکلی شبیه به سکه‌های امروزی تولید کنند که اتفاقا هر سه ویژگی را هم دارا بودند. به این معنی که پول دارای ارزش ذاتی است. تفاوت پول با ارز در همین نقطه از بحث ما مشخص می‌شود؛ ارز همان اسکانسی است که از طرف دولت‌ها ارزش‌گذاری می‌شود و به خودی خود هیچ ارزشی ندارد. و ما نیز بر اساس قوانین این اسکناس‌ها را به عنوان واسطه مبادلاتی پذیرفته‌ایم. البته که بسیاری از ویژگی‌های پول را در ارز هم می‌توان دید اما همان‌طور که گفتیم ارزش‌گذاری ارز قراردادی است.

ارز عمده

ارز عمده از جمله انواع ارز در ایران و کشورهای دیگر به شمار می‌آید که مختص به بورس است. در واقع بسیاری از معاملات در بازار بورس با ارز عمده صورت می‌گیرد. در بازارهای سهام از واحدهای ارزی مختلف استفاده می‌شود. به عنوان مثال در بورس ایران از ارز ریال برای انجام معاملات و خرید و فروش سهام استفاده می‌شود و هر کس که به جز ریال، ارز دیگری دارد، برای انجام معاملات در بورس ایران مجبور است که ارز خود را به ریال تبدیل کند تا بتواند به سامانه معاملات این بازار ورود کند. البته که ارزهای دیگری مانند پوند انگلستان، یورو و دلار ایالات متحده که به عنوان ارز عمده به شمار می‎‌روند در بازارهای سهام جهان دارای جایگاه مناسبی هستند و در موقعیت‌های مختلف استفاده می‌شوند.

ارز دولتی

در ایران نرخ ارز به صورت دو نرخی وجود دارد. یکی از آنها نرخ‌ ارز آزاد است که بهای آن از عرضه و تقاضا به دست می‌آید و دیگری نرخ ارزی است که از سوی دولت برای مصارف خاصی تخصیص پیدا می‌کند و نرخ آن تا امسال 4200 تومان اعلام می‌شد. به دلار 4200 تومانی ارز دولتی هم می‌گویند. عده زیادی از کارشناسان اقتصادی با این نوع ارز مخالفند چرا که می‌تواند باعث فساد شود، به این ترتیب که افرادی بتوانند با انواع رانت به ارز دولتی دست پیدا کنند و آن را در بازار آزاد به قیمتی بسیار بالاتر به فروش برسانند. مصارف ارز دولتی عمدتا عبارتند از واردات کالاهای اساسی و برخی موارد مانند ارز دانشجویی برای افراد بورس شده در خارج از کشور، سفرهای ماموران دولت و بیمارانی که برای معالجه باید به خارج از کشور مراجعت کنند.

ارز غیر بازرگانی

به ارزی که برای زمینه‌های غیر تجاری مصرف می‌شود ارز غیر بازرگانی می‌‌گویند. به عنوان مثال تمام درآمدها و مصارف و مخارجی که در زمینه‌های جهانگردی، علمی و فرهنگی، آموزش دانشجویان و سفارتخانه‌ها استفاده می‌شود را ارز غیر بازرگانی می‌نامند. ارز غیربازرگانی در سال 1352 هجری شمسی بر اثر درآمد زیاد نفت ایران ایجاد شد.

هلدینگ‌ها و شرکت‌های اصلی

در سبد سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی در سال 1399، صنعت محصولات شیمیایی با حدود 17 درصد، صنعت محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر با حدود 15 درصد، صنعت ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی با حدود 5 درصد و صنعت سیمان،آهک و گچ با حدود 8 درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند.

ارزش بازار سبد سرمایه‌گذاری‌ها

ارزش‌بازار سرمایه‌گذاری‌ها شرکت در پایان اسفندماه 1399 حدود 563 درصد افزایش را نشان می‌دهد. محصولات شیمیایی 32 درصد، محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر 14 درصد، صنعت ماشین آلات و دستگاههای برقی 10 درصد و صنعت سیمان، آهگ و گچ 11 درصد می‌باشد.

شرکت	پتروشیمی شازند
وبسایت	Arpc.ir
تلفن:	۸۲۱۲۰ ۰۲۱
وضعیت:	سهامدار عمده

شرکت پتروشیمی شازند (سهامی عام)

مجتمع پتروشیمی شازند (سهامی عام) یکی از طرح‌های زیربنایی و مهم کشور می باشد که در راستای سیاست های کلی توسعه صنایع پتروشیمی و با اهداف تامین نیاز داخلی کشور و صادرات ایجاد و به بهره برداری رسیده است.
این طرح در سال ۱۳۶۳ به تصویب رسید و پس از طی مراحل طراحی، مهندسی و نصب، فاز اول آن در سال ۱۳۷۲ در مدار تولید قرار گرفت. در ادامه کار به منظور بهبود مستمر و تولید بیشتر و متنوع تر، واحدهای دیگر مجتمع تکمیل و واحد اتوکسیلات 100 درصد ایرانی به عنوان آخرین واحد مجتمع در سال ۸۲ راه اندازی و در مدار تولید قرار گرفت.
از سال ۱۳۷۹ همزمان با تکمیل واحدها، طرح و توسعه مجتمع با هدف افزایش ظرفیت واحدها به تصویب رسید که فاز اول آن در مهرماه سال ۱۳۸۴ و عملیات اجرایی فاز دوم در تابستان سال ۱۳۸۶ به انجام رسید. ظرفیت کامل تولید این مجتمع پس از انجام طرح توسعه ۱.۴۶۹.۰۰۰ تن در سال است. همچنین شرکت از سال 1387 با نماد «شاراک» در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده است.

هلدینگ	بهشهر
وبسایت	Bidc.ir
تلفن:	۸۸۳۰۴۵۸۴ ۰۲۱
وضعیت:	سهامدار عمده

شرکت توسعه صنایع بهشهر (سهامی عام)

شرکت توسعه صنایع بهشهر (سهامی عام) در تاریخ ۱۴ دی‌ماه ۱۳۴۹ تحت نام شرکت سهامی خاص توسعه صنایع آرین و به شماره ۱۴۳۹۳ در اداره ثبت شرکت‌ها و مؤسسات صنعتی تهران به ثبت رسیده است. طبـق تصمیم مجمع عمومی فوق‌العاده مورخ ۲۰ مرداد ۱۳۵۰ نام شرکت، به شرکت سهامی خاص توسعه صنایع بهشهر تغییر یافت و حســب مصوبه مجمع عمـومی فوق‌العاده مورخ ۱۴ اسفند ۱۳۵۲ نوع شرکت از سهامی خاص به سهامی عام تغییریافته و از سال ۱۳۵۳ در سازمان بورس اوراق بهادار تهران با نماد «وبشهر» پذیرفته شده است.

شرکت با سرمایه اولیه 250 میلیون ریال در هنگام تاسیس و سپس طی چندین مرحله افزایش سرمایه در تاریخ 1396/08/10 مبلغ 8.250 میلیارد ریال (به میزان 5/17 درصد) به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

موضوع فعالیت شرکت توسعه صنایع بهشهر (سهامی عام) حسب مفاد اساسنامه، سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها از طریق خرید و فروش سهام آنها، خرید و فروش اوراق قرضه و اوراق بهادار، مشارکت در بانک‌ها و سایر شرکت‌ها اعم از تولیدی و بازرگانی و انجام سایر معاملات مجاز بازرگانی مربوط به موضوع شرکت می‌باشد.

هلدینگ	سیدکو
وبسایت	Cidco.ir
تلفن:	۸-۲۲۰۲۴۸۹۵ ۰۲۱
وضعیت:	سهامدار عمده

شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع سیمان (سهامی عام)

شرکت سرمایه گذاری و توسعه صنایع سیمان (سهامی عام) در تاریخ ۱۳۸۲/۱۲/۱۳ به صورت شرکت سهامی خاص تأسیس و تحت شماره ۲۱۸۰۰۶ در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی به ثبت رسیده است.
سرمایه اولیه شرکت یکصد میلیون ریال بوده که به موجب صورتجلسات مجامع فوق‌العاده مورخ ۱۳۸۴/۱۱/۱۱ و ۱۳۸۸/۱۱/۲۱ و ۱۳۹۲/۰۶/۲۳ و ۱۳۹۶/۰۵/۱۶ به مبلغ چهار هزار و هشتصد هزار میلیارد ریال افزایش یافته است.
شرکت پس از به ثبت رسیدن نزد مرجع ثبت شرکت‌های شهرستان تهران به عنوان نهاد مالی تحت شماره ۱۰۹۶۴ نزد سازمان بورس و اوراق بهادار و نماد «سیدکو»، در تاریخ ۱۳۹۲/۱/۲۱ مجوز فعالیت به عنوان شرکت مادر (هلدینگ) را دریافت نموده است.
همچنین شرکت به موجب مصوبه مجمع عمومی فوق العاده مورخه ۹۳/۰۲/۰۲ و مجوز سازمان بورس به شماره ۲۶۷۰۷۵/۱۲۱ مورخه ۹۳/۰۲/۲۰ و آگهی روزنامه رسمی مورخ ۲۰/۰۳/۹۳ از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل گردیده است.

شرکت	سرمایه گذاری توسعه ملی
وبسایت	Tmico.ir
تلفن:	۸۵۵۴۹۰۰۰ ۰۲۱
وضعیت:	سهامدار عمده

شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی (سهامی عام)

شرکت گروه صنایع ثروت آفرین در تاریخ ۱۳۸۲/۰۶/۱۵ به صورت شرکت سهامی عام تأسیس گردیده و طی شماره ۲۰۸۶۶۹ در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسیده است. برابر مصوبه مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام در تاریخ ۱۳۸۳/۰۳/۲۷ نام شرکت به شرکت سرمایه گذاری توسعه ملی تغییر یافته است. در حال حاضر شرکت سرمایه گذاری توسعه ملی (سهامی عام) از جمله شرکت‌های فرعی شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی (سهامی عام) است. موضوع فعالیت شرکت اختصاراً عبارت از: سرمایه گذاری در سهام سایر شرکت‌ها، خرید و فروش سهام و اوراق مشارکت می‌باشد. تقاضای پذیرش سهام شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی (سهامی عام) در شرکت بورس اوراق بهادار تهران در جلسه ۱۳۸۳/۱۱/۱۲ هیأت محترم پذیرش بورس اوراق بهادار بطور مشروط به تصویب رسیده و با توجه به تعهدات و اقدامات بعمل آمده در زمینه تحقق کلیه موارد مشروط پذیرش، نام شرکت از تاریخ ۱۳۸۳/۱۲/۱۵ به عنوان چهارصدوبیست‌وچهارمین شرکت پذیرفته شده در بخش واسطه‌گری‌های مالی و با کد اصلی ۱۲-۹۹-۶۵ و نماد «وتوسم» در فهرست نرخ‌های تالار فرعی بورس درج گردیده است.
سرمایه شرکت معادل ۴۵۰۰ میلیارد ریال، منقسم به چهار هزار و پانصد میلیون سهم یک هزار ریالی با نام است. سال مالی شرکت، سی‌ام آذر هر سال می‌باشد.

شرکت	توسعه نگاه پویا
وبسایت	Mtnp.com
تلفن:	۵۸۴۸۱۰۰۰ ۰۲۱
وضعیت:	سهامدار عمده

شرکت توسعه نگاه پویا (سهامی خاص)

در سال ۱۳۸۵ با هدف بهینه سازی روند سرمایه‌گذاری استفاده کامل از توانمندی شرکت‌های زیر مجموعه مدیریت منابع مالی و انسانی در راستای پیشبرد اهداف نظام جمهوری اسلامی در ارتقاء جایگاه اقتصادی شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه معرفی انواع بورس در ایران ملی تاسیس گردید.

از جمله شرکت‌های تابعه می‌توان به شرکت آزادراه تبریز-ارومیه (سهامی خاص)، کارخانجات مخمل و ابریشم کاشان، شرکت ایران‌پوپلین (سهامی عام)، شرکت توسعه بین‌الملل تجارت ملی(سهامی خاص) و لیزینگ گسترش سرمایه گذاری ملی اشاره کرد.

شرکت	بین الملل ساختمان و صنعت ملی
وبسایت	mibic.ir
تلفن:	88109219 ۰۲۱
وضعیت:	سهامدار عمده

شرکت بین‌الملل ساختمان و صنعت ملی (سهامی عام)

شرکت بین الملل ساختمان و صنعت ملی (سهامی عام) در تیرماه سال ۱۳۸۲ تأسیس و درمورخه ۱۳۸۲/۱۰/۱۴ تحت شماره ۲۱۴۴۵۲ در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسیده است.
موضوع فعالیت شرکت سرمایه‌گذاری و مشارکت در انواع طرح‌ها و پروژه های ساختمانی و مهندسی، تولیدی و خدماتی و اداره آنها، بازسازی، نوسازی، اداره و نگهداری، اصلاح و توسعه انواع پروژه‌ها و شرکت‌ها و انجام کلیه خدمات ساختمانی و مهندسی مورد نیاز مؤسسات است. این فعالیت همچنین شامل استفاده از تسهیلات مالی و اعتباری بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری داخل و خارج از کشور و همچنین انتشار اوراق مشارکت و خرید و فروش کلیه اوراق بهادار و سهام شرکت‌ها داخلی و خارجی، مشارکت و اجرا پروژه های انبوه‌سازی و مبادرت به خرید و فروش اموال غیر منقول و ساختمان‌ها بصورت مشاع و یا متری است.

سرمایه فعلی شرکت (ثبت شده) مبلغ 2000 میلیارد ریال است.

شرکت	نوآوران توسعه ملی
وبسایت	Noavarantm.com
تلفن:	۸۵۵۹۹۲۰۰ ۰۲۱
وضعیت:	سهامدار عمده

شرکت نوآوران توسعه ملی (سهامی خاص)

شرکت نوآوران توسعه ملی (کارآفرینان سبزخلیج فارس سابق) به‌عنوان بازوی فکری و اجرایی شرکت ‏سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی در دو حوزه نوآوری و ثروت انسانی فعالیت می کند. در دوره جدید مدیریتی این شرکت که از ‏اسفند ماه سال ۱۳۹۷ آغاز گردیده است، این شرکت ماموریت خود را اندازه‌گیری، ارزیابی، فرهنگ سازی، تسریع و تقویت ‏نوآوری در همه اشکال و انواع آن و نیز شناسایی و معرفی مدیران خبره و امین با هدف بکارگیری در سطح شرکت های ‏زیرمجموعه گروه تعریف نموده است. این شرکت، کانال اصلی ارتباطات شرکت های زیرمجموعه گروه با اکوسیستم ‏نوآوری و توسعه فناوری ایران است و در این زمینه فهرست بلندی از اقدامات و برنامه ها را عملیاتی نموده و برنامه های دیگری ‏را نیز در دست اجرا دارد. ‏

تماس با ما

تهران، میدان ونک، خیابان شهید خدامی، بعد از پل کردستان، پلاک 89
کد پستی: 1994844202
صندوق پستی: 3898-15875
تلفن: 85598 – 85599000
فاکس: 85599811
پست الکترونیک: [email protected]
اینستاگرام

پیوندهای مفید

کپی‌رایت © شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی. تمامی حقوق محفوظ است.

معرفی انواع اوراق مشتقه

داود سورانی *
آن چه که در پی می‌آید، ویرایش نخست سومین بخش از مقاله‌ «‌آشنایی با ابزارهای مالی»؛ از مجموعه‌ متون آشنایی با «مفاهیم علم اقتصاد» است که به توضیح درباره‌ نوع دیگری از ابزارهای مالی (اوراق مشتقه‌) می‌پردازد.

داود سورانی *
آن چه که در پی می‌آید، ویرایش نخست سومین بخش از مقاله‌ «‌آشنایی با ابزارهای مالی»؛ از مجموعه‌ متون آشنایی با «مفاهیم علم اقتصاد» است که به توضیح درباره‌ نوع دیگری از ابزارهای مالی (اوراق مشتقه‌) می‌پردازد.

سرویس مسائل راهبردی ایران، آشنایی با مفاهیم تخصصی و فنی در هر حوزه را مقدمه‌ ایجاد یک عرصه‌ عمومی‌‌‌‌ برای گفت‌وگوی دانشگاهیان و حرفه‌مندان با مدیران و سیاست‌گذاران درباره‌ سیاست‌ها و استراتژی‌ها و برنامه‌ها در آن حوزه می‌داند و اظهار امیدواری می‌کند تحقق این هدف، ضمن مستند‌سازی تاریخ فرآیند سیاست‌گذاری عمومی‌‌‌‌و افزایش نظارت عمومی‌‌‌‌بر این فرآیند، موجب طرح دید‌گاه‌های جدید و ارتقای کیفیت آن در حوزه‌های مختلف شود. سرویس مسائل راهبردی ایران ضمن اعلام آمادگی برای بررسی دقیق‌تر نیاز‌های خبرنگاران و سیاست‌پژوهان محترم، علاقه‌مندی خود را برای دریافت ([email protected]) مقالات دانشجویان، پژوهشگران، حرفه‌مندان، مدیران و سیاست‌گذاران محترم در ارائه‌ عناوین جدید مقالات یا تکمیل یا ویرایش مقالات منتشرشده، اعلام می‌کند.
قراردادهای مشتقه (Derivatives):
قراردادهای مشتقه به نوعی از قراردادهای مالی اطلاق می‌‌‌‌شود که ارزش خود را از کالای فیزیکی (دارایی پایه) می‌‌‌‌گیرند.
دارایی پایه می‌‌‌‌تواند به شکل سهام، کالا، نرخ‌های بهره، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع دارایی دیگر باشد.
انواع قراردادهای مشتقه:
امروزه اوراق مشتقه در قالب چهار نوع قرارداد مشتقه اصلی مورد معامله قرار می‌‌‌‌گیرند، که عبارتند از‌:
- قراردادهای آتی (Futures)
- قراردادهای سلف (Forwards)
- قراردادهای اختیار معامله (Options)
- قراردادهای معاوضه (Swaps)
قراردادهای مشتقه فوق در مکان‌های زیر قابل معامله هستند:
مکان‌های انجام معاملات قراردادهای مشتقه:
1 - بورس اوراق بهادار
بورس به عنوان مکانی مرکزی برای انجام معاملات خریداران و فروشندگان است. قراردادها در بورس به شکل استاندارد بوده و قیمت‌های مربوطه، برای تمام کسانی که وارد بازار می‌‌‌‌شوند، یکسان است. قیمت‌های بورس به شکل سیستم حراج مستمر توسط کارگزارانی که از طرف مشتریان‌، شرکت‌ها یا خودشان فعالیت می‌‌‌‌کنند، تعیین می‌‌‌‌گردد. این سیستم حراج منجر به ایجاد و پذیرش وسیع قیمت مرجع در خصوص سهام عرضه شده گردیده و به «کشف قیمت» معروف است. باید توجه داشت که بورس برای خود موقعیت معاملاتی تعیین نمی‌کند و برای داشتن موقعیت معاملاتی نیز به افراد توصیه خاصی نمی‌‌‌‌کند. مسوولیت بورس این است که به عنوان ناظر بازار معاملات را سالم و نظام یافته نماید. همچنین، تمامی‌‌‌‌بورس‌ها دارای قوانین منظم و مدون بوده و از هویت و موقعیت معاملاتی افراد باخبر هستند. اعضایی که قوانین بورس را زیر پا بگذارند، متحمل جریمه یا مشمول مجازات‌های دیگر خواهند شد.
2 - بورس کالا‌
بورس کالا (Commodity Exchamge) یک بازار متشکل و سازمان یافته‌ است که در آن بطور منظم کالای معینی با ساز وکاری خاص مورد معامله قرار می‌گیرد‌. امروزه طبقه‌بندی‌های متعددی برای یک بورس کالایی وجود دارد، اما گسترش بازارهای بخش مالی و حقیقی اقتصاد سبب شده چندین نوع از بورس‌ها در قالب یک تشکل متمرکز قرار داشته باشند. عموما بورس‌های کالایی را در مقابل بورس‌های اوراق بهادار تعریف می‌کنند. به عبارتی، هر آن چیزی که در زمینه ۱- فلزات و مواد معدنی ( کانی‌ها )، ۲- انرژی (نفت و‌. ) و ۳- محصولات کشاورزی مورد مبادله قرار می‌گیرد، در زمره بورس کالایی می‌گنجد‌.
3 - بازار فرا بورسی (OTC)
معاملات فرابورسی (خارج از بورس) نوعی معامله جایگزین است که به شبکه معامله‌گرانی که بطور حضوری با یکدیگر ملاقات نمی‌‌‌‌کنند و از طریق تلفن و کامپیوتر با یکدیگر ارتباط برقرار می‌‌‌‌کنند، اطلاق می‌‌‌‌شود. معاملات مذکور اغلب بین موسسات مالی انجام می‌شود، همچنین می‌‌‌‌تواند به‌عنوان ابزارهای رایج میان بازارسازان تلقی گردد. تمام سخنان معامله گران پشت تلفن ضبط می‌‌‌‌شود تا چنانچه اختلافی بین معامله‌گران رخ دهد، به آن استناد شود. خریدار و فروشنده می‌‌‌‌توانند نحوه قراردادهای معامله شده در بازارهای فرا بورسی (OTC) را به‌دلخواه خود در آورند، بنابراین نیازی نیست شرایط قرارداد عینا مشابه آنچه در بورس عمل می‌‌‌‌شود، تعیین گردد.
در دنیا سه نوع بازار فرا بورسی وجود دارد:
۱ - بازار معاملاتی سنتی:
در این بازار معامله‌گران به‌عنوان بازارساز، قیمت خرید و فروش خود را اعلام می‌‌‌‌کنند. معامله گران قیمت‌های خود را پیشنهاد داده و قیمت قابل اجرا از طریق تلفن مذاکره شده یا برخی اوقات از طریق سایت‌های اینترنتی اعلام می‌‌‌‌شود. این گونه معاملات، معامله دو طرفه نامیده می‌‌‌‌شوند، چراکه دو طرف معامله از قیمتی که در یک مقطع زمانی توسط تلفن ارائه می‌شود، مطلع می‌‌‌‌گردند.
۲ - بازار معاملاتی الکترونیکی:
این بازار تقریبا شبیه معاملات الکترونیکی در بورس است؛ اما به این دلیل بازارهای فرابورسی خوانده می‌‌‌‌شود که از استاندارد کمتری برخوردار بوده و فاقد قرارداد طراحی شده و معاملات مشتقه شفاف است.
۳ - بازار معاملاتی بهینه:
بازار معاملاتی اخیر ترکیبی از دو بازار پیشین بوده و معامله گر بر اساس آنها به معاملات الکترونیکی می‌‌‌‌پردازد. معامله گر قیمت خرید و فروش خود را انحصارا به اطلاع فعالان بازار می‌‌‌‌رساند. معامله‌گر در این شکل معامله به‌عنوان طرف معامله در هر قرارداد عمل می‌کند، بنابراین نصف ریسک اعتباری(نوسانات منفی در قیمت) در بازار به او برمی‌‌‌‌گردد.
تشریح انواع قراردادهای مشتقه
1 - قرارداد آتی (Futures Contracts‌)
قراردادی است که در آن دو طرف تعهد می‌‌‌‌کنند که در یک تاریخ مشخص(تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی‌‌‌‌بورس) و با یک قیمت مشخص (تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی‌‌‌‌بورس) یک کالا با کیفیت مشخص(تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی‌‌‌‌بورس) را مبادله نمایند. در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل کنند. خریدار معمولا نگران است که معرفی انواع بورس در ایران قیمت کالا در آینده بالا رود و فروشنده نگران است که قیمت کالا ثابت مانده یا پایین بیاید. این قراردادها در بازارهای رسمی‌‌‌‌ یا بورس انجام می‌‌‌‌گیرند و به نوعی نوسان‌های شدید قیمت کالا در آینده را کاهش می‌‌‌‌دهند. در این نوع قرارداد، پول کالای مورد معامله تا زمان تحویل پرداخت نمی‌‌‌‌شود ولی هر دو طرف معامله جهت حسن انجام معامله هنگام عقد قرارداد، ودیعه‌ای به اتاق پایاپای به عنوان وجه تضمین حسن انجام قرارداد می‌‌‌‌سپارند. برخی از قراردادهای آتی قابل معامله و واگذاری به دیگران در بورس (بازار دست دوم) هستند. بنابراین این نوع قراردادها به عنوان ابزارهای سفته بازی نیز مورد استفاده قرار می‌‌‌‌گیرند.
2 - پیمان آتی (Forward Contracts‌)- اصطلاحی که سازمان بورس به کار می‌برد‌
قراردادی است که در آن دو طرف تعهد می‌‌‌‌کنند که در یک تاریخ مشخص(توافقی است طبق ضوابط بازار غیر رسمی‌‌‌‌بورس) یا یک قیمت مشخص (توافقی است طبق ضوابط بازار غیر رسمی‌‌‌‌بورس) یک کالا با کیفیت مشخص (توافقی است طبق ضوابط بازار غیررسمی) را مبادله کنند. در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل کنند‌. خریدار معمولا نگران است که قیمت کالا در آینده بالا رود و فروشنده نگران است که قیمت کالا ثابت مانده یا پایین بیاید.
این قرارداد‌‌ها در بازارهای غیررسمی‌‌‌‌ یا خارج از بورس صورت می‌‌‌‌گیرند و معمولا به علت اعتبار بالای دو طرف معامله کل مبلغ در زمان تحویل کالا در سررسید پرداخت می‌‌‌‌شود.
۳ - قراردادهای سلف (Bai-Salaf )
قراردادی است که در آن دو طرف تعهد می‌‌‌‌کنند که در یک تاریخ مشخص(توافقی است) و با یک قیمت مشخص (توافقی است) یک کالا با کیفیت مشخص (توافقی است) را مبادله کنند. در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل کنند. خریدار نگران است که قیمت کالا در آینده بالا رود و فروشنده نگران است که قیمت کالا ثابت مانده یا پایین بیاید. این قرارداد در بازار غیررسمی(خارج از بورس) در کشورهای اسلامی‌‌‌‌صورت می‌‌‌‌گیرند. در این قراردادها کل مبلغ مورد معامله ابتدا به تحویل دهنده کالا پرداخت می‌‌‌‌شود، یعنی تحویل دهنده کالا در ابتدا پول را می‌‌‌‌گیرد و در سررسید، کالا را تحویل می‌‌‌‌دهد.
معاملات سلف به نوعی در شمار قراردادهای آتی قرار می‌‌‌‌گیرند. البته میان معاملات سلف و قراردادهای آتی تفاوت‌هایی وجود دارد. از آنجا که معاملات سلف در اغلب کشورها در خارج از بورس انجام می‌‌‌‌شود، فاقد استانداردهای لحاظ شده در قراردادهای آتی هستند. بنابراین دو طرف معامله می‌‌‌‌توانند قرارداد را به نحو دلخواه و براساس نیاز خود به صورت توافقی تنظیم کنند. در معاملات آتی، اتاق پایاپای (نهاد تسویه) وجود دارد که مبلغی را به عنوان ودیعه از هر دو طرف در هنگام عقد قرارداد دریافت می‌‌‌‌کند، در حالی که در قرارداد سلف اتاق پایاپای موجود نیست و هر طرف مستقیما نسبت به دیگری مسوول است. قراردادهای آتی در بورس کالا، تحت مقررات و نظارت کمیته معاملات است، اما بازارهای سلف تحت مقررات و ضوابط خاصی نیستند.
4 - قراردادهای استصناع (Bai-Istisna‌)
قراردادی است که در آن دو طرف تعهد می‌‌‌‌کنند که در یک تاریخ مشخص (توافقی است) و با یک قیمت مشخص(توافقی است) یک کالا با کیفیت مشخص(توافقی است) را مبادله کنند. در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل کنند. خریدار معمولا نگران است که قیمت کالا در آینده بالا رود و فروشنده نگران است که قیمت کالا ثابت مانده یا پایین بیاید. این قرارداد در بازار غیررسمی‌‌‌‌(خارج از بورس) در کشورهای اسلامی‌‌‌‌صورت می‌‌‌‌گیرد. در این قرارداد کل مبلغ مورد معامله به صورت قسطی تا سررسید به تحویل دهنده کالا پرداخت می‌‌‌‌شود.
5 -قراردادهای معاوضه‌ای
(SwapContracts)‌
قراردادی است که در ان دو طرف متعهد هستند که برای مدت مشخص(توافقی است)، دو دارایی یا منافع حاصله از دو دارایی را با کیفیت مشخص(توافقی است) به نسبت تعیین شده، معاوضه کنند. پس از سررسید قرارداد دو دارایی یا منافع این دو دارایی به صاحبان اولیه آنها برمی‌‌‌‌گردد. این دارایی‌ها می‌‌‌‌توانند فیزیکی مثل گندم، طلا، نفت، چوب و غیره یا مالی مثل اوراق قرضه، مشارکت، وام و غیره باشند. در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل کنند. این قرارداد به صورت غیررسمی(خارج از بورس) انجام می‌‌‌‌گیرند.
۶ - قراردادهای اختیاری
(Option Contracts)
الف) اختیار خرید (Call Option)
قراردادی است که صاحب اختیار(خریدار اختیار خرید) پس از پرداخت مبلغی مشخص(تعیین شده توسط بازار رسمی‌ ‌‌‌بورس) به معرفی انواع بورس در ایران فروشنده اختیار، این حق را پیدا می‌‌‌‌کند که تا زمانی مشخص(تعیین شده توسط بازار رسمی‌‌‌‌بورس)، دارایی رسمی‌‌‌‌مشخص را با کیفیت مشخص با قیمت مشخص (تعیین شده توسط بازار رسمی‌‌‌‌بورس) اگر بخواهد از فروشنده اختیار، خریداری کند؛ این تنها یک حق یا امتیاز خرید است نه اجبار. فروشنده اختیار خرید تا زمانی که خریدار اختیار خرید حق خود را اجرا نکرده‌، هیچ تعهدی در این قرارداد ندارد. زمانی که خریدار اختیار خرید حق خود را اجرا کند، فروشنده اختیار خرید اجبار دارد که تعهد را طبق قرارداد انجام دهد.
به عبارتی دیگر، خریدار اختیار خرید دارای یک حق است و فروشنده اختیار خرید در زمان اجرای این حق دارای تعهد می‌‌‌‌شود، این یک نوع تعهد احتمالی برای فروشنده اختیار خرید تلقی می‌‌‌‌شود. صاحب اختیار خرید(خریدار) فکر می‌‌‌‌کند که قیمت دارائی بالا می‌‌‌‌رود و فروشنده اختیار خرید فکر می‌کند که قیمت دارائی پایین می‌‌‌‌آید. این قرارداد به صورت رسمی‌‌‌‌در بورس‌های دنیا به روی دارایی‌های واقعی و مالی معامله می‌‌‌‌شوند. چنانچه صاحب اختیار به دلایل قیمت‌های بازار، از حق خود استفاده کند، حالتی ایجاد می‌‌‌‌شود که به آن درون پولی (in The money)
اطلاق می‌‌‌‌شود.
ب) اختیار فروش(Put option)‌:
قراردادی است که صاحب اختیار(خریدار اختیار فروش) پس از پرداخت مبلغی مشخص (تعیین شده توسط بازار رسمی ‌‌‌‌بورس) به فروشنده اختیار این حق را پیدا می‌‌‌‌کند که تا زمان مشخص (تعیین شده توسط بازار رسمی‌ ‌‌‌بورس) دارایی مشخص را با کیفیتی مشخص با قیمتی مشخص (تعیین شده توسط بازار رسمی‌‌‌‌بورس) اگر بخواهد به فروشنده اختیار بفروشد. این تنها یک حق یا امتیار فروش است نه اجبار. فروشنده اختیار فروش تا زمانی که خریدار اختیار فروش حق خود را اجرا نکرده، هیچ تعهدی در این قرارداد ندارد. زمانی که خریدار اختیار فروش حق خود را اجرا کند، فروشنده اختیار فروش اجبار دارد که تعهد را طبق قرارداد انجام دهد. به عبارتی دیگر، خریدار اختیار فروش دارای یک حق است و فروشنده اختیار فروش در زمان اجرای این حق دارای تعهد می‌‌‌‌شود؛ این یک نوع تعهد احتمالی برای فروشنده اختیار فروش تلقی می‌‌‌‌شود. صاحب اختیار فروش(خریدار) فکر می‌‌‌‌کند که قیمت دارایی پایین می‌‌‌‌رود و فروشنده اختیار فروش فکر می‌‌‌‌کند که قیمت دارایی بالا می‌‌‌‌رود. این قراردادها به صورت رسمی ‌‌‌‌در بورس‌های دنیا به روی دارایی‌های فیزیکی و مالی معامله می‌‌‌‌شوند.
اگر قرارداد اختیار معامله به گونه‌ای بسته شود که دارنده برگه بتواند در هر زمان (پیش از سررسید نهایی) از حق خود استفاده کند، آن را «اوراق آمریکایی» و اگر در برگ قرارداد این جمله قید شده باشد که دارنده تنها در زمان انقضا می‌‌‌‌تواند از آن حق استفاده کند، آن را «اوراق اروپایی»، می‌‌‌‌نامند. گواهی اختیار معامله قابل معامله در بازار دست دوم (بورس) نیز هست.
ادامه دارد.
تدوین:
کارشناس ارشد علوم اقتصادی دانشگاه تهران، خبرنگار اقتصادی سرویس مسائل راهبردی ایران