تعریف مدیریت نقدینگی

پر کردن شکاف نقدینگی نیازمند تامین مالی است که بهتر است این تامین مالی از طریق فروش آتی شرکت صورت پذیرد.

شناخت مدیریت و کنترل وجوه نقد

بک بنگاه اقتصادی، می تواند زیان ده باشد و همچنان به فعالیت خود ادامه دهد، اما نمی توان حالتی را متصور شد که بنگاه اقتصادی بدون در اختیار داشتن نقدینگی کافی، فعالیت کند.

مدیریت شرکت باید شناخت بهتری نسبت به جریان وجه نقد پیدا نماید و با اقداماتی که باید برای بهبود شرایط شرکت از نظر نقدینگی انجام دهد آشنا شود.

مدیریت وجه نقد به جای آنکه از منظر حسابداری، که صرفا وجوه نقد دریافتی و پرداختی را ثبت می کند بررسی شود، باید رویکردی کاملا عملیاتی ، واقع بینانه و ساده داشته باشد.

سود در بسیاری موارد عددی غیر واقعی و ساخته و پرداخته حسابداران شرکت است.

شرکتی که نقدینگی کافی در اختیار دارد، با خیال آسوده می تواند بیشتر فعالیت خود را بر اقدام های مهمی همچون توسعه، شناسایی فضای کسب و کار جدید، یافتن شرکای تجاری بیشتر، توسعه محصولات جدید، ایجاد فرایندهای کاری نوین و… متمرکز کند.

در نقطه مقابل، شرکتی که نقدینگی کافی در اختیار ندارد مجبور است حتی به قیمت از دست دادن فرصت های رشد و توسعه، برای ادامه حیات خود اقدام به جلب نقدینگی کند.

نخستین گام برای موفقیت در مدیریت وجه نقد، شناسایی و تعریف معیارهای موفقیت است . این معیارها بر اساس عواملی مانند فلسفه های وجودی شرکت، اصول ابتدایی کسب و کار، مدل های ذهنی، سیستم های اعتقادی، محرک ها و مشوق های عملکرد و… تعیین می شوند.

بسیاری از این معیارها در بیانیه ماموریت ، بیانیه چشم انداز ، باورها و سایر بیانیه های مرتبط با هدف شرکت ذکر می شوند. توجه به این مهم، تفکر در خصوص کارکرد داخلی سازمان را تعمیق می بخشد.

معیارهای موفقیت سازمان از یک سو به سازمان به عنوان یک موجودیت واحد می نگرد و از سوی دیگر، کارکردهای اصلی سازمان را مورد توجه قرار می دهند.

به این جمله خوب دقت کنید:

یک بنگاه اقتصادی، می تواند زیان ده باشد و همچنان به فعالیت خود ادامه دهد، اما نمی توان حالتی را متصور شد که بنگاه بدون در اختیار داشتن نقدینگی کافی، فعالیت کند.

اگر صورت سود و زیان، میزان موفقیت عملکردی شرکت را در طول یک سال فعالیت نشان می دهد، اما رقم سود و زیان بیانگر همه واقعیت های درون شرکت نیست.

به ویژه وقتی بتوان حالتی رو تصور کرد که یک شرکت با وجود شناسایی سود قابل قبول، اما به دلیل کمبود نقدینگی قادر نیست حقوق ماه آینده کارکنانش را بپردازد.

1- معیارهای کلی سازمان

• سازمان تمام فعالیت های خود را تا حد ممکن اقتصادی، کارا و اثر بخش انجام دهد.

• تمام محصولات و خدمات خود را با بالاترین کیفیت و حداقل هزینه ممکن، تولید و به مشتریان عرضه می کند.

• رضایت مشتریان را به گونه ای جلب می کند که مشتریان، علاوه بر آنکه خودشان همواره از محصولات و خدمات شرکت استفاده می کنند، استفاده از محصولات و خدمات شرکت را به دیگران نیز توصیه می نمایند.

• تبدیل وجوه نقد سرمایه گذاری شده در کسب و کار را به اندازه ای اثربخش انجام می دهد که ورود نقدینکی به شرکت همواره در بیشترین میزان ممکن باشد.

• با به کارگیری کاراترین روش ها، به نتایج مطلوب دست یافته و از منابع محدود، بیشترین استفاده را میکند.

• بدون چشم پوشی از مسایل مهمی مانند استانداردهای اخلاقی، کیفیت مناسب، خدمات رسانی مطلوب به مشتریان و نیازهای نقدینگی، حداکثر سود ممکن را کسب می کند.

2- فروش

• در فروش کالا و خدمات، همواره سودآوری واقعی را مد نظر دارد.

• میزان فروش را تعریف مدیریت نقدینگی به گونه ای که با میزان سفارشات فعلی و آینده مشتریان هماهنگی دارد، واقع بینانه پیش بینی می کند.

• محصولات و خدمات شرکت را با کیفیت مطلوب، در زمان مناسب و به مشتریان مناسب می فروشد.

• فروش واقعی شرکت کاملا با برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت مدیریت هماهنگ است.

• ساز و کار فروش با سایر وظایف شرکت اعم از تولید، بازاریابی، مهندسی، خرید، مالی و … کاملا هماهنگی داشته و یکپارچه است.

3- منابع انسانی

• شرکت تنها کارکنانی را استخدام می کند که ارزش افزوده ایجاد کند.

• تعداد کارکنان شرکت برای دستیابی به اهداف تعیین شده در حوزه های مختلف، حداقل مورد نیاز است.

• اقداماتی مانند جذب، آموزش، ارزیابی و ارتقای کارکنان با حداکثر کارایی و با روشی کاملا اقتصادی صورت می گیرد.

• استخدام نیروی انسانی جدید یا اقداماتی مانند آموزش ضمن خدمت، جابجایی درون سازمانی و سایر اقدام های مشابه، به حداقل میزان ممکن می رسد.

• نظام حقوق، دستمزد و پاداش در شرکت به گونه ای است که افزایش انگیزه در کارکنان، دستیابی به اهداف سازمان را تسهیل می کند.

4- خرید

• در صورت امکان، به منظور صرفه جویی در هزینه ها ( با حفظ کیفیت خدمات رسانی به مشتریان ) خریدها به صورت متمرکز انجام شود.

• برای خریدهایی که فرآیند پیچیده ای ندارند، مانند خریدهای جزیی و متداول، از ساز و کار خرید مستقیم استفاده می شود.

• سیستم های خرید به قدری ساده و روان هستند که هزینه های خرید را در حداقل میزان ممکن قرار تعریف مدیریت نقدینگی داده اند.

• ارتباط با تامین کنندگان مواد اولیه به اندازه ای اثربخش است که مواد اولیه در زمان مناسب، با بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت تامین می شوند.

• شرکت به منظور ارزیابی مستمر عملکرد تامین کنندگان مواد اولیه، از سیستم مشخصی استفاده می کند.

• شرکت به منظور اقتصادی نمودن فرآیند خرید، کنترل کافی و افزایش اطمینان در تامین مواد اولیه، از روش های اثربخش رایانه ای استفاده می کند.

5- حسابداری

• ضرورت تفکیک مشخص کارکردهای حسابداری و فعالیت های مرتبط با آن ( مانند حساب های دریافتنی، حساب های پرداختنی، صورت پرداخت ها، بودجه بندی و دفاتر کل ) مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

• کلیه ی کارهای حسابداری در شرکت، با روشی کاملا اقتصادی صورت می گیرد.

• شرکت با پیاده سازی رویه های اثربخش، کارکردهای حسابداری را بر فعالیت های تحلیلی متمرکز ساخته است.

• با بهره گیری از سیستم های گزارش گیری، داده های حسابداری را به گزارش ها و شاخص های مفید برای مدیریت تبدیل می کند.

• شرکت تمام عملیات حسابداری غیرضروری که ارزش افزوده چندانی ایجاد نمی کند را حذف کرده یا به حداقل ممکن می رساند.

صورت جریان وجوه نقد چیست؟

مدیریت اثربخش وجوه نقد، رمز بقای هر کسب و کاری است؛ به گونه ای که می توان گفت مدیریت وجوه نقد حتی از تولید کالا و خدمات و فروش نیز اهمیت بیشتری دارد.

اغلب کسب و کارها با از دست بخشی از مشتریان و کاهش فروش نیز می توانند به حیات خود ادامه دهند، اما عدم برآورد مناسب و پرداهت نقدینگی مورد نیاز در مقاطع زمانی مختلف مانند صورتحساب ها، مالیات و مطالبات فروشندگان مواد اولیه، ممکن است شرکت را ناگهان دچار ورشکستگی کرده و از گردونه کسب و کار حذف کند.

مدیریت وجوه نقد با پیاده سازی چند اصل ابتدایی، از بروز اینگونه بحران ها در شرکت جلوگیری می کند.

شرکت برای تامین هزینه ها (مانند هزینه های تولید کالا و خدمات، فروش، هزینه های عمومی و هزینه های اجرایی) و پرداخت بدهی ها خود در تاریخ سررسید ( مانند وام ها، حساب های پرداختنی، مالیات و … ) به نقدینگی نیاز دارد.

نقدینگی از چهار منبع عمده تامین می شود:

1- فروش سهام شرکت به صورت واگذاری اوراق سهام یا انتقال مالکیت.

2- استقراض از منابع مختلف مانند موسسه های مالی، دوستان و آشنایان، مشتریان، فروشندگان و صاحبان شرکت.

3- تبدیل دارایی ها به نقدینگی از طریق فروش دارایی های فاقد ارزش و بدون استفاده، فروش مازاد موجودی انبار یا وصول حساب های دریافتنی.

4- به کارگیری سود کسب شده به منظور توسعه شرکت، که با وصول نقدینگی واقعی و نه صرفا ثبت مقدار فروش و سود در اسناد حسابداری محقق خواهد شد.

از آنجا که زمان ورود و خروج نقدینگی متفاوت است، سود و نقدینگی لزوماً با یکدیگر برابر نیستند.

همچنین هنگامی که جریان وجوه نقد شرکت مناسب اما سود آن اندک است، نشان دهنده این است که شرکت در کوتاه مدت می تواند به حیات خود ادامه دهد، اما در بلند مدت احتمالا دچار مشکلات جدی خواهد شد .

شرکت ها هیچگاه به خاطر سود و یا رشد اندک دچار ورشکستگی نمی شوند. آنچه که شرکت ها را ورشکست می کند، کمبود نقدینگی برای پرداخت بدهی ها است .

حتی اگر شرکت سودآور باشد، مدیران باید همواره دغدغه مدیریت وجوه نقد را داشته و شکاف نقدینگی، یعنی اختلاف بین جریان های ورودی و خروجی نقدینگی را به حداقل ممکن برسانند.

شکاف نقدینگی در واقع عبارت است از اختلاف بین زمان پرداخت وجوه نقد برای تامین مواد اولیه و دریافت وجوه نقد ناشی از فروش کالا و خدمات به مشتریان.

هرچه شکاف نقدینگی برای مدت زمان طولانی تری ادامه داشته باشد، شرکت کمبود نقدینگی بیشتری را تجربه خواهد کرد.

پر کردن شکاف نقدینگی نیازمند تامین مالی است که بهتر است این تامین مالی از طریق فروش آتی شرکت صورت پذیرد.

نبایدهای یک سازمان در مدیریت وجوه نقد:

اگر مدیران شرکت می خواهند نقدینگی را بهتر مدیریت کنند، هیچگاه نباید محور اصلی کسب و کار خود را موارد زیر قرار دهند:

اگر هزینه های فروش بیشتر از میزان وجوه نقدی باشد که بر اثر فروش، وارد شرکت می شود، تنها رشدی ظاهری و غیرواقعی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین، فروش نباید هیچگاه تعریف مدیریت نقدینگی به تنهایی هدف یک کسب و کار باشد.

انباشته شدن غیرموجه سفارش مشتریان فرایندی تشریفاتی و به تعبیر بهتر، نوعی کاغذ بازی است که هم مدیریت داخلی و ذی نفعان خارجی را تحت تاثیر پیامدهای منفی خود قرار می دهد. دریافت سفارش از مشتریان تنها زمانی قابل توجیه است که به موقع به فروش رسیده باشد و به وجه نقد تبدیل شود؛ در غیر اینصورت دردسرساز خواهد شد.

آنچه اهمیت دارد، دریافت هرچه سریعتر وجه نقد است ( نه وعده دریافت آن ) اگرچه مشتریان محور اصلی فعالیت شرکت هستند و حفظ آنها بقای شرکت را تضمین می کنند، اما واقعیت این است که شرکت برای تامین موجودی کالای انبار و خدمات مورد نیاز مشتریان، هزینه ای به فروشندگان قطعات و تامین کنندگان برون سازمانی پرداخت کرده و این مبلغ پرداختی باید به درون شرکت باز گردد. بنابراین، باید تا حد ممکن میزان حسابهای دریافتنی را کاهش داد و در مقابل، به فروش نقدی روی آورد.

افزایش موجودی انبار لزوما به معنای افزایش فروش نیست. موجودی انبارباید در حداقل ممکن و در بهترین حالت، برابر با صفر باشد.

مواد مورد نیاز برای تولید باید به اندازه، براساس سفارش واقعی مشتریان و با توجه به مواردی مانند تاریخ دقیق تحویل محصول به مشتریان، حداکثر ظرفیت فرایند کاری و حمل مستقیم محصولات برای مشتریان در زمان معین تعیین شود.

به این منظور، ایجاد رویه های اثربخش کاری و مدیریت جریان وجوه نقد در سازمان، با توجه به جایگاه تامین کنندگان برون سازمانی، کارکنان شرکت و مشتریان ضروری است .

دارایی ها را در حداقل ممکن، با حداکثر کارایی نگه دارید. امکانات و تجهیزات بی فایده، به صورت ناکارآمد مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

بنابراین، برنامه ریزی تامین تجهیزات و دارایی ها را براساس حجم متعارف ( با حتی کوچک ) انجام داد و شبکه های برون سپاری را تقویت کرد.

تعداد نیروی انسانی شرکت باید حداقل باشد. هیچگاه نیروی انسانی جدید استخدام نکنید؛ مگر در مواقع لزوم و با پیش شرط ایجاد ارزش افزوده.

در عین حال، شناخت کافی نسبت به نحوه آموزش و کارکنان و جذب نیرو های مناسب، ضروری است. مشکی که جذب نیروی انسانی بیش از اندازه برای شرکت ایجاد می کند، صرفا بحث پرداخت حقوق و مزایا نیست، بلکه کارکنان باید نظارت و کنترل شوند، چرا این امر زمینه ایجاد یک امپراطوری قدرت را فراهم می سازد.

هنگامی که سطوح مدیریتی سازمان بیش از اندازه باشند، وقت مفید سازمان صرف هماهنگی مدیران با یکدیگر برای تصمیم گیری در خصوص نحوه انجام کارها خواهد شد.

اگر مدیریت به جای آنکه ابزاری برای اداره سازمان باشد به هدف سازمان تبدیل شود، سمی مهلک برای سازمان خواهد بود.

حساب حسابه

به مجموعه پول شامل سپرده‌های دیداری بخش غیردولتی نزد بانک‌ها و اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و شبه پول شامل سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار، سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز و سپرده‌های متفرقه نقدینگی گفته می‌شود و در یک تعریف ساده، مجموع اسکناس و مسکوکات و منابع اعتبارات بانکی، مهم ترین اجزای تشکیل دهنده نقدینگی هستند.

به عبارت دیگر نقدینگی حجم پول نقد در خارج از سیستم بانکی است که قابلیت تورم زائی دارد بدین معنی که چنانچه حجم پول نقد بالا باشد قدرت خرید بالا رفته وباعث گران شدن کالا یا خدمات بیشتر از ارزش موجود شان میشود .

حجم نقدینگی در یک اقتصاد باید متناسب با میزان تولید کالا و خدمات باشد. در غیر این صورت بدون تردید باعث تورم با رکود در تولید خواهد شد.

کارکرد نقدینگی

میزان نقدینگی در مقابل مقدار معینی از کالاها و خدمات می باشد و نقدینگی باید با گردشی که دست افراد جامعه دارد تکافوی جریان کالاها و خدمات را بنماید. بدین ترتیب قیمت کالاها با میزان نقدینگی و سرعت گردش آن بستگی پیدا می کند.

رشد بی رویه نقدینگی، باعث رشد سریع تقاضا برای کالاها و خدمات شده و چون در کوتاه مدت عرضه کالا و خدمات محدود است این امر منجر به ایجاد تورم در اقتصاد می شود. کنترل حجم نقدینگی هدف نهایی کشورها برای رسیدن به اهداف کلان اقتصادی مثل ایجاد رشد در تولیدات، کنترل تورم، ایجاد موازنه در پرداخت های خارجی و ایجاد اشتغال است.

در واقع کنترل نقدینگی به عنوان وسیله ای برای رسیدن به اهداف نهایی اقتصاد است. بدین منظور حجم نقدینگی به گونه ای در نظر گرفته می شود که با حمایت از رشد تولیدات داخلی در حد ظرفیت های تولیدی از بروز تورم جلوگیری نماید. مقامات پولی کشورها با استفاده از سیاست های پولی رشد نقدینگی را تحت کنترل قرار می دهند.

نکته: رشد نقدینگی شامل پولهایی میشود که خارج سیستم پولی ومالی باشد وبجای تولید صرف خرید وفروش کالا شود.

مدیریت نقدینگی

مدیریت نقدینگی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که سیستم بانک‌داری با آن روبرو است. دلیل اصلی این چالش این است که بیشتر منابع بانک‌ها از محل سپرده‌های کوتاه‌مدت تامین مالی می‌شود. علاوه بر این تسهیلات اعطایی بانک‌ها صرف سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی می‌شود که درجه نقدشوندگی نسبتاً پایینی دارند.

وظیفه اصلی بانک ایجاد توازن بین تعهدات کوتاه‌مدت مالی و سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت است. نگهداری مقادیر ناکافی نقدینگی بانک را با خطر عدم توانایی در ایفای تعهدات و در نتیجه ورشکستگی قرار می‌دهد. نگهداری مقادیر فراوان نقدینگی، نوع خاصی از تخصیص ناکارآمد منابع است که باعث کاهش نرخ سوددهی بانک به سپرده‌های مردم و در نتیجه از دست دادن بازار می‌شود.

مدیریت نقدینگی به معنی توانایی بانک برای ایفای تعهدات مالی خود در طول زمان است. مدیریت نقدینگی در سطوح مختلفی صورت می‌گیرد. اولین نوع مدیریت نقدینگی به صورت روزانه صورت پذیرفته و به صورت متناوب نقدینگی مورد نیاز در روزهای آتی پیش‌بینی می‌شود. دومین نوع مدیریت نقدینگی که مبتنی بر مدیریت جریان نقدینگی است، نقدینگی مورد نیاز را برای فواصل طولانی‌تر شش ماهه تا دو ساله پیش‌بینی می‌کند. سومین نوع مدیریت نقدینگی به بررسی نقدینگی مورد نیاز بانک در شرایط بحرانی می‌پردازد.

دام نقدینگی

دام نقدینگی به وضعیتی گفته می شود که در اثر نرخ بهره بسیار پایین سرمایه گذاران تمایلی به خرید اوراق قرضه نداشته و ترجیح می دهند که سرمایه خود را به صورت نقدی ذخیره کنند و در واقع تقاضای پول بی نهایت است.

در این وضعیت با توجه به انتظار به افزایش نرخ بهره، مردم سعی می کنند که سرمایه خود را جهت حداقل نموده زیان ناشی از افزایش نرخ بهره به صورت ذخایر راکد نگه دارند. این وضعیت در شرایط رکورد اقتصادی ایجاد می شود و تزریق پول توسط بانک مرکزی هم هیج بهبودی در شرایط نخواهد داد.

به عبارتی انتظار افزایش نرخ بهره به مفهوم گرانتر شدن پول و منابع مالی خواهد بود و در این شرایط خریداران شروع به احتکار پول می کنند تا اسیر افزایش قیمتهای آتی نشوند و این در سطح کلان یعنی دام نقدینگی وضعیتی که رخداد آن از نگاه نظریه پردازان کلاسیک اقتصادی نامحتمل می نمود.
نکته : وجه نامگذاری دام نقدینگی به تله افتادن مقادیر کلانی از نقدینگی نزد مردم و عدم مشارکت این نقدینگی در فرآیند تولید کالا و خدمات است.

تاثیر پولشویی بر حجم نقدینگی

زمانیکه با پولشویی( پولی که از راه های غیر قانونی مانند قاچاق، مواد مخدر،آدم فروشی و غیره به دست می آید طی مراحلی به پول قانونی و مشروع تبدیل می شود) پشتوانه پول، داراییهای قانونی تعریف مدیریت نقدینگی باشد؛ بخشهای غیر قانونی به عنوان پشتوانه نقدینگی محاسبه نمی شوند. همچنین هر چه بخشهای غیر قانونی افزایش یابد؛ با توجه به محدودیت منابع، نقدینگی نیز کاهش می یابد. از اینرو این ساختار نقدینگی، باعث کاهش بخشهای غیر قانونی می شود.

اما زمانیکه ایجاد نقدینگی در دست دولت و بر اساس تقاضا باشد، هر چه بخشهای غیر قانونی افزایش یابد؛ تقاضای نقدینگی بیشتر شده و به نفع دولت است؛ چون می تواند نقدینگی بیشتری ایجاد کند.از اینرو وجود این ساختار ظالمانه در نظام نقدینگی، باعث ایجاد و ادامه حیات بخشهای غیر قانونی می شود.از اینرو تا این نظام نقدینگی اصلاح نشود؛ تلاش جدی برای حذف این بخشهای غیرقانونی نیز انجام نمی شود.

بخشهای غیر قانونی مثل مواد مخدر، علاوه بر کاهش تولید نقدینگی در ایران و افزایش مصرف نقدینگی در ایران ، باعث افزایش مصرف غیر مفید و تولید غیر مفید و در نهایت عدم مطلوبیت فراوان برای جامعه نیز می شود.

کنترل بخشهای غیر قانونی و مضر، زمانی در جامعه امکانپذیر است که بر اساس سیاست نقدینگی، ضرر این بخشها برای جامعه مشخص باشد. نه اینکه دولتها از وجود این بخشها، منافع فراوان برده و ملتها ضرر کنند. دولتها و ملتها باید به یک اندازه متضرر شوند تا اقدام جدی برای از بین بردن آنها انجام شود.

از این رو بهترین سیاست برای جلوگیری از پولشویی، خارج کردن داراییهای غیر قانونی از پشتوانه نقدینگی است.

بررسی و نقد انواع شاخص های نقدینگی شرکت ها

در این مقاله شاخص های نقدینگی که در دو دسته شاخص های سنتی نقدینگی و شاخص های نوین نقدینگی تقسیم شده اند مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش شاخص های سنتی ‘ به نسبت جاری و آنی توجه شده و ضمن بیان نقاط ضعف و ایرادات آنها به ارائه پیشنهادهایی برای قابل استفاده کردن این شاخص ها پرداخته ایم . در بخش شاخص های نوین ‘ شاخص هایی همچون شاخص فراگیر نقدینگی ‘ شاخص تطبیق سررسید‘ شاخص مانده نقدی خالص‘ شاخص لامبا ‘ شاخص دوره تبدیل وجه نقد تعدیل نشده و نهایتاٌ شاخص میانگین موزون دوره تبدیل وجه نقد(دوره تبدیل وجه نقد تعدیل شده) معرفی و مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. هدف مقاله این است که موارد استفاده هر کدام از این شاخص ها و نقاط ضعف و قوت آنها را بیان نماید.
نتیجه گیری کلی مقاله این است که هر کدام از شاخص ها یک یا چند بعد از ابعاد نقدینگی را نادیده می گیرند که این امر ناشی از تعریف آنها از نقدینگی بوده و یا ناشی از پیچیدگی لحاظ کردن همه ابعاد نقدینگی در یک مدل معین می باشد. به هر حال اگر مدلی ارائه شود که کلیه ذخایر نقدی مثل موجودی نقد و شبه نقد و ارقام خارج ترازنامه و جریان های نقدی مورد انتظار آینده را مد نظر قرار دهد و علاوه بر آن فاصله زمانی دریافتی و پرداختی ها هم مورد توجه داشته باشد می تواند رافع این مشکلات باشد

کلیدواژه‌ها

• شاخص تطبیق سررسید
• شاخص دوره تبدیل وجه نقد تعدیل نشده
• شاخص لامبا
• شاخص مانده نقدی خالص
• شاخص میانگین موزون
• شاخص های سنتی نقدینگی
• شاخص های فراگیر نقدینگی
• شاخص های نقدینگی
• شاخص های نوین نقدینگی
• نسبت جاری و آنی

20.1001.1.10248153.1378.4.13.2.0

عنوان مقاله [English]

In this article many liquidity indices were introduced and the usefullness of each was described. It was concluded that the
traditional measures of liquidity such as current ratio and quick ratio are not appro prate measures of liquidity. The new measures
of liquidity such as comprehensive liquidity index and weighted cash conversion cycle were introduced.

نقدینگی چیست؟ | انواع نقدینگی در گزارش تحلیلی مالی

نقدینگی یکی از عوامل تعیین‌ کننده در اقتصادشرکت های خصوصی و بازار سرمایه خواهد بود. حتی اگر در کلاس‌های اقتصاد شرکت نکرده باشید یا رشته حسابداری، رشته دانشگاهی شما نباشد، باز هم به احتمال زیاد عباراتی مثل : جریان نقدینگی، هدایت نقدینگی و … به گوش شما آشنا خواهد بود.در این مقاله از گروه نرم افزاری محک به این سوال پاسخ می‌دهیم که جریان نقدینگی چیست و چرا جریان نقدینگی نقشی اساسی در سرپا نگه داشتن یک کسب‌وکار دارد می‌پردازیم.

فهرست مطالب

یکی از اصلی ترین وظایف حسابداران و سایر کارشناسان اقتصادی، نظارت دقیق بر گردش پول در جهت حفظ منافع شرکت خواهد بود. بررسی جریان نقدینگی به شما کمک خواهد کرد تا درک بهتری از عملکرد کسب‌وکار خود داشته‌باشید. در این مقاله، ضمن آشنایی با انواع و هدایت نقدینگی، امکان تحقق یا عدم تحقق آن را بررسی خواهیم کرد.

منظور از نقدینگی چیست ؟

در اصطلاح به میزان سهولت تبدیل یک دارایی به پول نقد، نقدینگی گفته می‌شود. به عبارتی دیگر میتوان گفت نقدینگی به میزان دارایی‌های نقدی اشاره می‌کند. در واقع اسکناس‌هایی که برای خرید مایحتاج، روزانه با خود حمل می‌کنیم نقدترین دارایی‌های ما محسوب می‌شوند. هرچه سرعت تبدیل دارایی به پول نقد بیشتر باشد ، میزان نقدینگی بالاتر خواهد رفت .برای مثال تبدیل پول های موجود در سپرده بانکی به اسکناس بسیار سریع تر و راحت تر از تبدیل یک واحد آپارتمان به پول نقد است، پس میزان نقدینگی مورد اول بیشتر است .

اهمیت و تاثیر نقدینگی در کسب و کار

• به شما در تامین بودجه و اعتبار کمک می‌کند تا در مواقع ضروری به بهترین شکل از آن استفاده کنید. بنابراین میتوان گفت که نقدینگی توانایی یک تجارت در تبدیل سریع و راحت دارایی های خود به پول نقد است. هرچه میزان نقدینگی مشاغل بیشتر باشد، شانس دریافت وام و باز پرداخت به موقع آن به بانک نیز بالاتر خواهد رفت .
• مشاغل با نقدینگی بالاتر، شرایط اضطراری نظیر رکود اقتصادی را راحت تر پشت سر می‌گذارند. همه مشاغل کوچک باید دارایی های نقدینگی کافی داشته باشند تا حداقل یک یا دو ماه بتوانند آنها را به سرانجام برسانند.

درجه نقدینگی کسب و کار شما چقدر است ؟

نقدینگی کسب و کار خود را مدام زیر نظر داشته باشید. بررسی کنید که آیا نقدینگی شرکت یا سازمان شما خیلی بالا است یا خیلی پایین؟ممکن است به این نتیجه برسید که باید میزان نقدینگی زیاد خود را صرف رشد کسب و کارتان کنید و یا از طریق دیگری وارد چرخه مصرف کنید. ممکن است بخواهید تجهیزات جدیدی بخرید، موجودی جدیدی سفارش دهید یا بهترین کارها را برای پیشرفت کار خود انجام دهید. اگر نقدینگی شما کم باشد، کسب و کار شما دچار مشکل خواهد شد. ممکن است بخواهید دارایی های خود را به عنوان سپری برای مقابله با مشکلات آینده نگه دارید. بنابراین تمام این موضوعات نیاز به دقت و بررسی مداوم دارند.اما موضوع مهم، کمیت و کیفیت نقدینگی است. مقدار نقدینگی نباید آن‌قدر بالا باشد که نتوان ارتباطی منطقی بین آن و شاخص‌های کلان اقتصای همچون «نرخ رشد اقتصادی» برقرار نمود. در واقع نقدینگی به‌خودی خود پدیده‌ای منفی نبوده و می‌تواند باعث گردش اقتصادی شود.

منظور از نقدینگی در حسابداری چیست؟

نقدینگی در تعریف مدیریت نقدینگی حسابداری، توانایی یک شرکت یا فرد، در انجام تعهدات مالی از جمله وام یا بدهی ها را بیان خواهد کرد. در واقع، نشان دهنده میزان پول آماده‌ای است که در اختیار دارند. نقدینگی در حسابداری بررسی می کند که یک مجموعه یا شرکت، توانایی پرداخت بدهی‌های خود در موعد مقرر را خواهد داشت یا خیر؟ در حسابداری ، نقدینگی، جزو دارایی ‌ها محسوب شده و بر این اساس، در طرف راست ترازنامه حسابداری قرار می‌گیرد.

نقدینگی مثبت و نقدینگی منفی به چه معناست ؟

• نقدینگی مثبت (افزایش نقدینگی): یعنی کسب و کار شما برای ادامه انجام فعالیت و پرداخت وام ها به اندازه کافی پول دارد. افزایش نقدینگی معمولا ناشی از دریافت تسهیلات یا وصول مطالبات می‌باشد. نقدینگی مثبت، علاوه بر اینکه شرکت را سرپا نگه می‌دارد، به سازمان کمک می‌کند تا برای هزینه‌ها و تغییرات موقعیت‌های اقتصادی آماده باشد.
• نقدینگی منفی( کاهش نقدینگی): همانطور که از نام این بخش مشخص می شود ، نقطه مقابل نقدینگی مثبت، نقدینگی منفی است که باعث کاهش قدرت شرکت یا شخص، برای پیشرفت و تغییر موقعیت‌های اقتصادی می‌شود. به این معنی که شما بیش از فروش تان خرج می‌کنید و حتی ممکن است برای پرداخت وام، مجبور شوید مبلغی را از دیگران قرض کنید.

انواع نقدینگی در گزارش تحلیلی مالی

1. ارزش فعلی خاص : با استفاده از تنزیل یک جریان نقدی، ارزش یک کسب و کار را نشان می‌دهند.
2. نقدینگی فعلی: وضعیت یک شرکت در پرداخت تعهدات مالی را بیان می‌کند.
3. نقدینگی در سهام: در این قسمت درآمد شخص یا شرکت، پس از کسرمبلغ مالیات، تقسیم بر سهام موجود می‌شود.
4. نرخ تبدیل پول نقد: این نرخ فاصله زمانی پرداخت هزینه اقلام توسط شرکت و دریافت آن از مشتری را نشان می‌دهد.
5. نقدینگی فعالیت‌های اجرایی: این نوع از نقدینگی، فقط هزینه حاصل از فعالیت‌های اصلی شرکت را بیان می‌کند و درآمد سرمایه‌ گذاری را شامل نمی‌شود.
6. کسری بودجه: مشخص کننده مقدار مبلغی است که شرکت، برای جبران کسری به آن نیاز دارد.
7. پرداخت سود سهام: برای پرداخت سود سهام به سرمایه داران، از این نوع جریان نقدینگی استفاده می‌شود.
8. هزینه‌های سرمایه گذاری: مشخص کننده گردش مالی مورد نیاز، برای سرمایه گذاری مجدد روی کسب و کارتان می‌باشد.
9. نقدینگی مستقل سرمایه داری: بیان کننده تفاوت گردش مالی هزینه‌های سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های اجرایی است.
10. نقدینگی مستقل شرکت: این پارامتر برای ارزش گذاری شرکت استفاده می‌شود، با فرض اینکه این شرکت هیچ وامی ندارد!
11. تغییرات نقدینگی خالص: تفاوت گردش مالی، طی یک دوره حسابداری با دوره دیگر را نشان می‌دهد.

مفهوم هدایت نقدینگی چیست ؟

هدایت نقدینگی اخیراً در محافل سیاسی و اقتصادی توسط اشخاص مختلف مطرح شده و مورد بحث قرار گرفته است. صرف نظر از درستی یا نادرستی آن می­ توان گفت هدایت نقدینگی در واقع راه­کارها و چاره­ جویی­ هایی است که سبب هدایت حجم نقدینگی موجود در جامعه به سمت درست و جلوگیری از استفاده نادرست، راکد ماندن یا ایجاد ضرر و زیان آن می‌شود .این هدایت نقدینگی باعث دگرگونی و شکوفایی اقتصاد شده و به پیشرفت و رشد آن کمک کند.
در واقع این مفهوم به نوعی برای مقابله و یا کاهش اثر رشد نقدینگی در جامعه امروز بوجود آمده است. رشد نقدینگی به دلایل مختلفی مثل بدهی دولت و اشخاص وابسته به دولت به بانک مرکزی، مسئله تحریم و کاهش ارزش پول ملی و … به‌وجود می‌آید و آثار مخربی بر اقتصاد و پیشرفت یک کشور می‌گذارد. رشد نقدینگی می ­تواند به نوعی سبب فروپاشی اقتصادی و سیاسی شود. بنابراین بعضی از اندیشمندان و اقتصاد­دانان فرضیه هدایت نقدینگی را برای مقابله با آن پیشنهاد داده­ اند.

راهکار مهار رشد نقدینگی چیست ؟

لازمه مهار رشد نقدینگی و بهینه­ سازی چرخه گردش پول در کشور (هدایت نقدینگی) این است که بانک مرکزی به صورت یک نهاد مستقل و نه وابسته به دولت عمل کند .چرا که در غیر این صورت بانک نمی تواند الزامات و قوانین خود را به درستی در سطح جامعه به مرحله اجرا در آورد و به نوعی دولت هر کجا که به مشکل بر بخورد چاره کار را در گرفتن وام از بانک مرکزی می­ داند.

علل رشد نقدینگی چیست ؟

رشد بی‌رویه نقدینگی همواره یکی از چالش‌های پیش روی کشور بوده و اثرات منفی زیادی بر اقتصاد ایران داشته است. اما سوال مهمی که اینجا باید پرسیده شود این است که چه عواملی در بروز این مشکل نقش تعیین کننده‌ ای دارند؟ چه مقدار از رشد نقدینگی ناشی از مشکلات ساختاری بوده و چه حد ناشی از خطاهای مدیریتی است؟

• بخش قابل توجهی از رشد نقدینگی به نظام بانکی ایران باز می‌گردد. به همین خاطر است که از صدر تا ذیل مسوولان کشور بر ضرورت اصلاح نظام بانکی تاکید فراوان دارند. بسیاری از بانک‌ها، از طریق شرکت‌های زیرمجموعه‌ خود وارد فعالیت‌های سفته‌بازانه می‌شوند. بانک‌ها به‌جای تامین سرمایه مورد نیاز بنگاه‌های اقتصادی و کمک به تولید، به دلایلی برای جبران بدهی‌ها یا پرداخت سود سپرده‌گذاران خود وارد بازارهای مختلف مانند ارز، سکه و مسکن می‌شوند.
• زیاد بودن هزینه‌های سازمان‌های دولتی و بدهی دولت به بانک مرکزی یکی دیگر از دلایل رشد نقدینگی است؛ بنابراین، به جز کاهش هزینه‌های سازمان‌های دولتی و بدهی دولت به بانک مرکزی کنترل نقدینگی امکان‌پذیر نیست.
• تسلط سیاست‌های مالی بر سیاست‌های پولی و عدم استقلال کافی سیاست‌گذار پولی

بطور حتم دلایلی که اعلام شد ممکن است تنها بخشی از دلایل موجود باشد و کارشناسان بتوانند علل دیگری را هم اشاره کنند.

چطور می توان نقدینگی را مهار کرد ؟

کاهش و مهار نقدینگی در گرو حل معضلات نظام بانکی و پولی است و بی تردید برای حل آن باید از هیچ تلاشی فروگذار نکرد. چرا که رشد بی رویه نقدینگی خطر بزرگی برای اقتصاد هر کشور محسوب می شود.

نقدینگی؛ تهدید است یا فرصت ؟

در این مقاله پیرامون موضوع مهم نقدینگی صحبت کردیم و گفتیم که رشد بی چهارچوب نقدینگی چه ضررهایی به اقتصاد کلان کشور وارد می‌کند و در عین حال هدایت نقدینگی می تواند کمک های بنیادی به اقتصاد کشور و در سطوح مختلف داشته باشد. امیدواریم در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک، حق مطلب را ادا کرده باشیم. با آرزوی بهترین ها برای شما مخاطبان عزیز.

آیکو ور

تجربه صنعت بانکداری در طي سال‌های اخير نشان داده است که مديريت ريسک می‌بايست به صورت جامع و به ازاي تمامی فعاليت‌ها و ريسک‌ها پياده شود. دليل اين امر عمدتا تاثيرپذيری و تاثيرگذاری عامل‌های مختلف ريسک بر یکدیگر و همچنين پيچيدگی و خاصيت غيرخطی بودن عامل‌های ريسک است. مدیریت ريسک در بانک‌ها يک فرآيند پويا و دائمی بوده و مي‌بايست به عنوان بخشي از ماهيت وجودی هر بانک تلقي گردد. هدف نهایی سيستم مديريت ريسک ايجاد شرايطی است که ريسک اقدامات و تصميمات مديران، کارکنان و مشتريان بانک‌ها را مديريت نمايد، امکان ارائه بهترين عملكرد، بهينه‌سازی استفاده از سرمايه و به حداكثر رساندن تعریف مدیریت نقدینگی ارزش دارايي‌های سهامداران فراهم گردد.

در همین راستا شرکت آیکو با استفاده از استانداردهای بین‌المللی کمیته بال و همچنین استفاده از تجربیات بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ دنیا و همچنین در نظر گرفتن الزامات و مقررات بانک مرکزی در حوزه مدیریت ریسک بانکی اقدام به طراحی سیستم یکپارچه مدیریت ریسک نموده است. شرکت آیکو در این زمینه از سال ۱۳۸۹ آغاز به فعالیت نموده است و سیستم جامع مدیریت ریسک آیکو تا کنون در چندین بانک پیشرو کشور مورد استفاده قرار گرفته است.

هریک از ماژول‌های سیستم جامع مدیریت ریسک که ریسک‌های اصلی نظام بانکی را پوشش می‌دهد، به شرح ذیل است: