بورس کالا به کمک بخش مسکن می آید؛ اهرم مالی جدید برای خروج بازار ساخت و ساز از رکود
بورس کالا به کمک بخش مسکن می آید؛ اهرم مالی جدید برای خروج بازار ساخت و ساز از رکود
به گزارش اخبار ساختمان، اوراق سلف استاندارد مسکن و سایر ابزارهای بورسکالا در این بخش همچون صندوق زمین و ساختمان و ، امکان تامین سرمایه برای رونق ساختوساز را در کشور فراهم کرده تعریف اوراق سلف استاندارد است و از این منظر به کمک خروج این بازار از رکود سنگین فعلی میآید. بهمنظور مشخص شدن وضعیت تعریف ابزار اوراق سلف استاندارد مسکن، با مدیر توسعه فیزیکی بورسکالای ایران گفتوگویی انجام دادیم. در صورت تصویب نهایی از سوی این سازمان، باید منتظر راهاندازی این ابزار جدید در بورسکالای ایران باشیم که مزایای قابلتوجهی برای بخش مسکن کشور دارد. در این شرایط، رفتن به سمت استفاده از ابزارهای نوین مالی برای تامین هزینه ساخت مسکن، همچون اوراق سلف استاندار مسکن که بهنوعی ایجاد امکانی برای جمعآوری سرمایههای خرد عموم جامعه، تزریق نقدینگی سرگردان به بازار تولیدی، بهبود اشتغالزایی با تحرک صنایع وابسته به بخش مسکن و حفظ سرمایههای آحاد مردم مطابق با تورم بهای مسکن، از .
جزئیات پیشفروش نفت در فردا / خرید اوراق سلف نفتی چقدر نقدینگی میخواهد؟
اوراق سلف استاندارد موازی نفت خام سنگین یکشنبه در بورس انرژی با نرخ ۱۹ درصد و بهصورت ۲ ساله منتشر میشود.
به گزارش تجارتنیوز،عرضه اوراق سلف استاندارد موازی در بورس انرژی برای تامینمالی پروژههای نفتی دیروز این ذهنیت را در فضای مجازی ایجاد کرد که اجرای طرح گشایش اقتصادی، از مسیر فروش نفت خام به مردم، زودتر از حد انتظار آغاز شده است. اما طبق اطلاعیه بورس انرژی، برنامه دو عرضه اوراق سلف استاندارد موازی نفت خام جمعا به ارزش ۲ هزار میلیارد تومان انجام خواهد شد که فعلا معادل ۵۰۰ میلیارد تومان آن برای فردا، یکشنبه قطعی شده است.
هرچند این عرضه با آنچه دولت تحتعنوان طرح گشایش اقتصادی اعلام کرده است تفاوت دارد، اما به نظر میرسد تامینمالی نفتی، از مسیر عرضه اوراق برای ۲ میلیون بشکه دارایی با پایه نفتی، بیشتر به یک بازی تمرینی پیش از اجرای طرح اصلی دولت، برای فروش گسترده نفت خام به مردم، شبیه است. سررسید اوراق سلف استاندارد موازی که فردا عرضه میشود، ۲ ساله تعیین شده است. گفته میشود این موعد زمانی هنوز در چارچوب طرح گشایش اقتصادی، مورد تصویب نهادهای تصمیمگیر قرار نگرفته است.
بازی تمرینی طرح گشایش
اوراق سلف استاندارد موازی نفت خام سنگین یکشنبه در بورس انرژی با نرخ ۱۹ درصد و بهصورت ۲ ساله منتشر میشود. این خبری بود که روز گذشته در رسانهها منتشر شد و برخی آن را به اشتباه همان تعریف اوراق سلف استاندارد طرح پیشنهادی گشایش اقتصادی تلقی کردهاند که مدیرعامل بورس انرژی این ادعا را رد کرد.
او گفت: این اوراق طبق روال مرسوم انتشار اوراق تامین مالی شرکت ملی نفت ایران انجام میشود. طرح اعلامی رئیسجمهوری در صورت نهایی شدن الزامهای حقوقی و مقررات اجرایی آن در قالب یک برنامه و از طریق مراجع ذیربط اطلاعرسانی خواهد شد.
سید علی حسینی، مدیر عامل بورس انرژی اعلام کرد: اوراق سلف نفتی ۵۰۰ هزار بشکهای شرکت ملی نفت ایران که روز یکشنبه آینده در بورس انرژی عرضه میشود با آنچه ریاست محترم جمهوری در روز چهارشنبه گذشته در مورد آن صحبت کردهاند متفاوت است و به آن مربوط نیست. این اوراق طبق روال انتشار اوراق تامین مالی شرکت ملی نفت انجام میشود.
رفع ابهام
یکی از عرضههای سلف استاندارد موازی رقمی نزدیک به 500 هزار بشکه نفت خام خواهد بود که یک معامله مرسوم برای اوراق سپرده کالایی به شمار میرود آنهم در شرایطی که پیشنویس طرح دولت برای تأمین مالی از مسیر اوراق مبتنی بر نفت خام در بورس انرژی رقمی نزدیک به 600 هزار بشکه نفت خام در روز است که همین مقایسه تفاوت ابعاد معامله و تأمین مالی را نشان میدهد. البته در دو اطلاعیه عرضه متفاوت رقم کل عرضه چیزی نزدیک به 2 میلیون و 100 هزار قرارداد است که کل مبلغ تأمین مالی را به بیش از 2 هزار میلیارد تومان افزایش خواهد داد اگرچه این رقم تنها پتانسیل عرضه است و تا زمانی که بهصورت واقعی در سامانههای معاملاتی بورس انرژی درج نشده و از قابلیت تعریف اوراق سلف استاندارد معاملات برخوردار نشود نمیتوان درخصوص آن اظهارنظر قطعی کرد آنهم در شرایطی که میزان خرید و روند کلی معاملات در روزهای آینده مشخص خواهد شد. برخی کارشناسان بر این باورند که شاید عرضه فردا نوعی بازی تمرینی برای اجرای طرح گشایش اقتصادی دولت باشد.
امسال ۲ هزار میلیارد تومان اوراق سلف نفتی منتشر میشود
وزارت نفت اعلام کرده با هدف تامین مالی پروژههای اولویتدار شرکت ملی نفت ایران ۲ هزار میلیارد تومان تعریف اوراق سلف استاندارد اوراق امسال با نرخ ۱۹ درصد اسمی و بهصورت ۲ ساله منتشر میشود. اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام طبق سالهای پیش منتشر میشود، سالهای پیش هم این اوراق از سوی شرکت ملی نفت ایران منتشر شده است. آییننامه این طرح نیز در سالهای گذشته تدوین شده است و طرحی جدید نیست. این طرح با طرح فروش نفت دولت تفاوت دارد و آن طرح دولت هنوز آییننامه مدون و تصویب شدهای ندارد و این طرح طبق سالهای پیش هر ساله برای تامین مالی پروژههای نفت منتشر میشود.
تداوم ابهام در طرح پیشنهادی نفتی
ابهام درخصوص طرح پیشنهادی دولت برای پیش فروش نفت خام که در رسانهها به گشایش اقتصادی مشهور شد؛ موجب شده تا این قبیل گمانهزنیها رونق پیدا کند تا جایی که حتی اثرات این طرح بر بازار سرمایه نیز مورد بحث قرار گرفت. واقعیت آن است که درخصوص بسته پیشنهادی دولت به شورای هماهنگیهای اقتصادی سران سهقوه، هنوز هیچ خبر قطعی و یا جمعبندی مشخصی مطرح نشده و بعضا برخی از منابع آگاه عنوان کردهاند که پیشنهاد دولت مبنی بر پیشفروش نفت خام با مکانیزم احتمالی اوراق سلف استاندارد موازی مورد توجه و پذیرش قرار نگرفته است.
دو ساله بودن این اوراق و بهطور دقیقتر ایجاد تعهد برای دولت بعدی یکی از این ایرادات بوده اگرچه موارد دیگری نیز عنوان شده است. در هر حال تاکنون دو رویکرد اصلی برای استفاده از این ایده برای فروش نفت خام به مردم وجود دارد یکی انتشار اوراق سلف استاندارد موازی (با قابلیت خرید و فروش تبعی – در صورت نیاز) و دیگری استفاده از صندوقهای کالایی نفتی با امکان معاملات ثانویه و وجود بازارگردان به منظور قطعی بودن حداقل (کف) سود روزشمار قبل از سررسید است.
مسیر دوم گشایش اقتصادی
با توجه به شرایط موجود در اقتصاد ایران و پتانسیل رونق صندوقهای کالایی، پیشنهاد استفاده از صندوقهای کالایی موسوم به ETC جذابتر از اوراق سلف استاندارد موازی است آن هم در شرایطی که امکان ایجاد قراردادهای مشتقه برای این معاملات تعریف اوراق سلف استاندارد وجود دارد که جذابیت عظیمی را در معاملات به همراه خواهد داشت. چیزی شبیه به این تجربه در بورس شانگهای در سال 2019 رقم خورد که برای اولین بار نفت خام با پول ملی چین مورد معامله قرار گرفت و امکان بازتعریف این تجربه در بورس انرژی ایران نیز وجود دارد که یک گام بسیار بزرگ در مسیر حمایت از تأمین مالی دولت و همچنین ورود فعالان حقیقی و حقوقی در چارچوب معاملات نفت خام خواهد بود. در صورت امکان تعریف واحدهای صندوق، امکان صادرات ریالی نفت خام نیز وجود خواهد داشت و یک زنجیره معاملات گسترده نفتی در کشور برای اولین بار رقم خواهد خورد.
این تعریف اوراق سلف استاندارد پتانسیل اگر جدی گرفته شود حتی حجم و ارزش معاملات آن از بورس دبی موسوم به DME نیز فراتر خواهد رفت و ارزش این بازار در نهایت در رتبه چهارم جهان قرار میگیرد. هماکنون عرضه نفت خام صادراتی در بازار فیزیکی بورس انرژی صورت میگیرد و همچنین شاهد معاملات اوراق سلف استاندارد موازی نفت خام (سبک و سنگین) در بازار مالی بورس انرژی هستیم. در صورت ورود معاملات گواهی سپرده یا صندوقهای کالایی، زنجیره معاملات نفت در این بازار تکمیل شده و توانمندی بالقوه بزرگی برای داد و ستد و تأمین مالی و پوشش ریسک معاملات در بازار نفت خام پدید میآید؛ شاید یک فرصت تاریخی برای توسعه بازار مالی مبتنی بر نفت خام در بورس انرژی ایران شکل گرفته باشد که آیندهای به شدت روشن را در این خصوص به همراه دارد اگرچه کار کارشناسی آن به پایان نرسیده است. این پتانسیل معاملاتی را در آینده مورد بررسی دقیقتر قرار خواهیم داد.
اوراق سلف موازی استاندارد مسکن موجب تقویت دیدگاه سرمایهای به مسکن میشود
خشایار باقرپورمدیر عامل اتحادیه تعاونیهای عمرانی شهر تهران درباره اوراق سلف موازی استاندارد گفت: عرضه این اوراق موجب تقویت دیدگاه سرمایهای به مسکن، به جای تقویت اهرمهای گرایش آن به سمت بازار کالایی است که با اهداف و سیاست های منطقی حاکمیت در تضاد است.
خشایار باقرپور مدیر عامل اتحادیه تعاونی های عمرانی شهر تهران با طرح این پرسش که آیا می خواهیم مردم را خانه دار کنیم یا فقط قلکی برای مردم درست کنیم؟ اظهار داشت: مسکن در فرهنگ ایرانیان از قداستی برخوردار است که نفی دیدگاه شراکتی، جذابیت طرح را برای خانه دار شدن از بین می برد.
وی افزود: زیرمجموعه های بانک ها به راحتی می توانند اوراق سلف موازی بخرند و از نظر قانونی هم اشکالی ندارد اما با این شرایط املاک مازاد بانکها دوباره به آنها بر می گردد که مغایر با سیاستهای بانک مرکزی است. بحث توزیع رانت سنگین در بازار مسکن چه در حوزه عرضه و یا خرید هم وجود دارد که نقدی جدی به این طرح است.
کارشناس اقتصاد مسکن با اشاره به شرایط تورم در کشور و نبود ساز و کار درست در اجرای این طرح تصریح کرد: از نظر اقتصاد صنعت ساختمان انتظار می رود طراحان کمی عملیاتی تر به این موضوع نگاه کنند. انبوه سازان و سازندگان کل نقدینگی پروسه ساخت و ساز را به دلیل تورم بالا و پیش بینی نشده ، یک آفت می بیند و در صنعت ساختمان با فرآیند تولیدی بلند مدت مواجه هستیم.
وی گفت: اوراق سلف برای پروژههای یک تا ۲ ساله می تواند پاسخگو باشد اما چون اوراق سلف به بهای نقدی فروخته می شود و سازندگان نقدینگی را گام به گام به پروژه تزریق می کنند و معیار تورم در این طرح مشخص نیست ، چه عددی باید تعریف شود که سازنده دچار ضرر و زیان نشود.
وی در پایان با اشاره به اینکه اجرای این طرح برای ایجاد گردش نقدینگی در صنعت ساختمان موثر است، به طرح پیش فروش ساختمان هم اشاره کرد و گفت : راهکار بهتر پیش خرید است که از سال ۸۹ مختل شده است چون قانون مجلس برای ساماندهی پیش فروش مسکن ساز و کاری دارد که از فضای واقعی جامعه به دور است
تحلیل فقهی- حقوقی «قرارداد سلف موازی استاندارد» ابتکاری جدید برای بازار سرمایه
ابراهیمی، محمدصادق (1374). «تقریر: الدورة التاسعة لمؤتمر مجمع الفقه الإسلامی». رسالة الثقلین. شمارة 13. صص 195-177.
ابن منظور، جمال الدین ابوالفضل (1405). لسان العرب. جلد 9. قم: نشر الادب الحوزه.
------ (1387). المبسوط فی فقه الإمامیه. جلد 2. چاپ سوم. تهران: المکتبه المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
------ (1407). الخلاف. جلد 3. قم: موسسة نشر اسلامی.
عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن نور الدین علی بن احمد (1410). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. جلد 3. قم: انتشارات داوری.
عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن نور الدین علی بن احمد (1413). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الاسلام. جلد 4. قم: انتشارات موسسة المعارف الاسلامیة.
عاملی(محقق کرکی)، علی بن حسین (1414). جامع المقاصد فی شرح القواعد. جلد 4. چاپ دوم. قم: موسسة آلالبیت.
فراهانیفرد، سعید (1388). «صکوک سلف، ابزاری مناسب برای تأمین مالی و پوشش ریسک». فصلنامة اقتصاد اسلامی. سال 9. شمارة 1. صص 98-73.
کاتوزیان، ناصر (1387). حقوق مدنی، دورة عقود معین. جلد 1. چاپ دهم. تهران: شرکت سهامی انتشار.
------ (1389). عقود معین، (عقود اذنی- وثیقههای دین. ). جلد 4. چاپ ششم. تهران: شرکت سهامی انتشار.
گلپایگانی، سید محمدرضا (بیتا). مجمع المسائل. قم: دارالقرآن الکریم.
مارودی المصری، ابی الحسن علی بن محمد بن حبیب (1414). الحاوی الکبیر فی فقه الإمام الشافعی. جلد 6. بیروت: دارالکتاب العلمیة.
مکی(شهید اول) ، محمد جمال الدین (1417). الدروس الشریعه فی فقه الامامیه. جلد 3. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی حوزة علمیة قم.
------ (1410). اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه. بیروت: دارالتراث.
موسویخمینی، سیدروحالله (1390). تحریرالوسیله. جلد اول. چاپ دوم. نجف: مطبعة الآداب.
موسویان، سید عباس (1391). بازار سرمایه اسلامی (1). تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
نجفی، الشیخ محمدحسن (1368). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. جلد 24. چاپ نهم. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
نووی الدمشقی، ابی زکریا یحیی بن شرف (1423). روضة الطالبین. جلد 3. ریاض: دار العالم الکتاب.
نوین، پرویز (1390). حقوق مدنی تطبیقی- قراردادها و تعهدات (رم باستان، ایران، فرانسه، انگلستان). تهران: انتشارات گنج دانش.
ولویون، رضا (1380). «فروش آپارتمانهای ساخته نشده». مجلة پژوهش حقوق و سیاست (دانشگاه علامه). سال3. شمارة4. صص 53-40.
هیفاء، شفیق سلیمان (1424). عقد السلم کأداه التمویل فی المصارف الإسلامیه (کلیة الشریعه و الدراسات الإسلامیه). (بیجا).
اشقر، عمر سلیمان و سایرین (1418). بحوث فقهیة فی قضایا الاقتصادیة المعاصرة. جلد 1. عمان: دار النفائس.
انصاری(شیخ انصاری)، مرتضی (1420). کتاب المکاسب. جلد 6. قم: المؤتمر العالمی بمناسبة الذکری المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الأنصاری.
انیس، ابراهیم (1384). فرهنگ معجم الوسیط. ترجمة محمد بندر ریگی. قم: انتشارات اسلامی.
امامی، سید حسن (1378). حقوق مدنی. جلد 1. چاپ بیستم. تهران: کتاب فروشی اسلامیه.
بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم (1405). الحدائق الناضره فی احکام الطاهره. جلد 19. قم: دارالکتب الاسلامیه.
پیره، مجید؛ زه تابان، مصطفی (1386). اصول قرارداد سلف موازی (سازمان بورس و اوراق بهادار تهران). تهران: مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی.
تبریزی، جواد بن علی (1416). ارشاد الطالب إلی التعلیق علی المکاسب. جلد 4. چاپ سوم. قم: موسسة اسماعیلیان.
التجانی، عبدالقادر احمد (1420). «السلم بدیل شرعی للتمویل المصرفی المعاصر نظره مالیه و محاسبیه». مجلة جامعه ملک عبدالعزیز (الإقتصاد الإسلامی).سال 12.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378؛ الف). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. جلد 2. تهران: انتشارات گنج دانش.
------ (1378؛ ب). عقد حواله. چاپ سوم. تهران: انتشارات گنج دانش.
------ (1388). دایرة المعارف حقوق مدنی و تجارت تعریف اوراق سلف استاندارد - حقوق تعهدات عقود و ایقاعات. تهران: انتشارات گنج دانش.
جواهری، حسن (1419). بحوث فی الفقه المعاصر. جلد 1. بیروت: دارالذخائر.
حسینی الشیرازی، محمد (1422). ایصال الطالب إلی المکاسب. جلد 16. تهران: نشر منشورات اعلمی.
حسینی العاملی، السید محمدجواد (1418). مفتاح الکرامه فی شرح القواعد العلامه. جلد 9. بیروت: دارالتراث.
حسینی الروحانی القمی، محمد (1420). المرتقی إلی الفقه الأرقی- کتاب الخیارات. جلد 2. تهران: نشر موسسه الجلیل للتحقیقات الثقافیه.
حلی(محقق حلی)، ابوالقاسم نجم الدین جـعفر ابـن الحسن (1418). مختصرالنافع فی فقه الامامیه. چاپ ششم. قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة.
------ (1408). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. جلد 2. چاپ دوم. تهران: مؤسسة اسماعیلیان.
حلی(علامهحلی)، حسن بن یوسف (1418). قواعدالاحکام فی معرفه الحلال و الحرام. جلد 2. قم: مؤسسة نشر اسلامی.
------ (1420). تذکرة الفقها. جلد 10 و 14. قم: موسسة آل البیت لاحیاء التراث.
حلی، ابنادریس محمد بن منصور بن احمد (1410). السرائر الحاوی لتحریرالفتاوی. جلد 2. چاپ دوم. قم: موسسةالنشرالاسلامی.
حلی(فخرالمحققین)، محمد بن حسن بن یوسف (1387). ایضاح الفوائد فی شرح المشکلات القواعد. جلد 1. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
خویی، سید ابوالقاسم (1410). منهاج الصّالحین. جلد 28. قم: نشر مدینة العلم.
دوابه، اشرف محمد (1430). الصکوک الاسلامیه بین النظریه و التطبیق. قاهره: اسکندریه (دارالسلام).
دستورالعمل اجرایی معاملات قرارداد سلف موازی استاندارد نفت و فرآوردههای نفتی در بورس کالای ایران. مصوب 14/12/89.
دستورالعمل معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس انرژی. مصوب 10/7/91.
ره پیک، حسن (1387). حقوق مدنی (عقود معین 2). تهران: انتشارات خرسندی.
زرقانی، محمد بن عبد الباقی (1411). شرح الزرقانی علی موطأ الإمام مالک. جلد 3. بیروت: دار الکتب العلمیة.
سیدالعوضی، رفعت (1430). موسوعهالإقتصادالإسلامی فیالمصارف و النقود و الاسواقالمالیه. جلد 3. مصر: دارالسلام.
شمری، صادق راشد (1432). اساسیات الاستثمار فی المصارف تعریف اوراق سلف استاندارد الاسلامیه. عمان: دارالیازوری.
شهیدی، مهدی (1389). حقوق مدنی 6 (عقود معین 1). چاپ دوازدهم. تهران: انتشارات مجد.
صالح آبادی، علی (1385). مجموعة مقالات بازارهای مالی اسلامی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
صورتجلسة کمیتة تخصصی فقهی سازمان بورس. سال دوم. جلسة شمارة 27. مورخ 16/5/87.
ضریر، الصدیق محمد (1415). السلم و تطبیقاته المعاصره. (بیجا): مقدم الی مجمع الفقه الاسلامی دورة ابوظبی.
طاهری، حبیبالله (1375). حقوق مدنی 6 و 7. قم: دفتر تعریف اوراق سلف استاندارد انتشارات اسلامی.
طباطبایی، سید علی (1419). ریاض المسائل. جلد 8. قم: موسسة نشر اسلامی.
طوسی (شیخ طوسی)، ابو جعفر محمد بن حسن (1382). المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی. جلد 3. قم: مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی .
تامین مالی صنایع، با اوراق سلف موازی استاندارد
درباره تامین مالی صنایع، پرسشها، نیازها و ابعاد مختلفی وجود دارد. نکته اصلی این است که زیربخشهای هر صنعت چه نیازهایی دارد و مدل نیاز تعریف اوراق سلف استاندارد مالی چگونه باید باشد و چه ظرفیتهایی در آن وجود دارد تا بر اساس نیازها و ظرفیتها، مدل و ابزار بهینهای برای تامین مالی طراحی شود.
به گزارش پایگاه خبری گسترش، روزنامه صمت نوشت: رویکردهای اصلی در طراحی این ابزارها هدایت صحیح منابع، توسعه بازارهای داخلی، ارتقای ساختارهای سنتی بازار به ساختارهای مدرن و ارائه ابزارهای معاملاتی جدید و تجهیز بازارهای کالایی و مالی است. اینکه صنایع بزرگ چگونه با انتشار اوراق سلف موازی استاندارد تامین مالی میکنند پرسشی است که صمت در اینشماره به دنبال یافتن پاسخی مناسب با یکی از کارشناسان شرکت بورس کالای ایران مطرح کرده است که میخوانید. تامین مالی قبل از تولید محصول بورس کالا، معاملات سلف و اوراق سلف موازی استاندارد را برای تامین مالی فروشندهها و تولیدکنندهها راهاندازی کرده است؛ به این ترتیب که فروشنده قبل از اینکه اقدام به تولید محصول کند، اقدام به تامین مالی برای هزینههای تولیدش میکند. به عنوان مثال تولیدکننده در معاملات سلف محصولی که قرار است ۳ماه آینده تولید شود را پیش فروش میکند. البته معاملات سلف و پیش فروش محصول، برای زمانی است که تقاضا برای محصول زیاد باشد یعنی کالا مازاد تقاضا داشته باشد. محمد حقانینسب کارشناس مطالعات اقتصادی شرکت بورس کالای ایران، با بیان این مطلب درباره محدودیتهای معاملات سلف گفت: معاملات سلف برای تامین مالی برخی محدودیتها دارد، نخست اینکه طرف مقابل که منابع مالیاش جذب میشود، به طور حتم باید خریدار واقعی محصول باشد، بنابراین از منابع مالی سرگردان و آزاد در جامعه استفاده نمیشود، از طرف دیگر برای کسی که وارد معاملات سلف میشود، بازار «ثانویه»ای تعریف نشده است که بتواند تعهداتش را به شخص دیگری واگذار کند. این موضوع باعث تحمیل ریسک تغییرات نرخ کالا و ریسک نقدشوندگی به خریدار معاملات سلف میشود. به همین دلیل معاملات سلف موازی استاندارد راهاندازی شد تا محدودیتهای معاملات سلف را تا حدود زیادی مرتفع کند. او در توضیح بیشتر پیرامون این موضوع افزود: در مبادله کالا یک طرف فروشنده و طرف دیگر خریدار است. فروشنده باید کالا را تحویل بدهد و خریدار وجه معامله را به شکل سلف بپردازد. زمانی است که تولیدکننده به سرمایه درگردش (منابع مالی برای تولید محصول) نیاز دارد و بنابراین با پیش فروش کالا این منابع را تامین میکند. حقانینسب ادامه داد: حالا این منابع به صورت بالفعل فقط از سوی کسانی قابل تامین است که به کالای پیشفروش شده نیاز واقعی داشته باشند و در نهایت کالای ساختهشده از سوی تولیدکننده را از او تحویل میگیرند. حال ممکن است شخصی به شرکت در فرآیند تامین مالی تمایل داشته باشد و شخص دیگری به این کالا نیاز نداشته باشد. به این معنی که افرادی در جامعه با استفاده از نقدینگی آزاد برای سرمایهگذاری و کسب سود بدون دردسر اقدام میکنند، این در حالی است که به کالا هم نیاز ندارند و نمیخواهند درگیر دردسرهای بازار کالایی شوند. زمانی که اوراق سلف موازی استاندارد به صورت عمومی منتشر میشود با تعریف سود اوراق، حداقل سود سرمایهگذاری برای خریداران اوراق مشخص میشود. در اینجا سرمایه و منابع از سمت خریداران اوراق تامین شده و منابع مالی در اختیار بانی انتشار اوراق که همان تولیدکننده است قرار میگیرد. اوراق سلفی که هماکنون در بورس کالا منتشر میشوند دارای بازار ثانویه و همچنین اختیار خرید تبعی برای فروشنده و اختیار فروش تبعی برای خریدار هستند که در عمل این اوراق را به اوراق با سود در محدوده مشخصی تبدیل کردهاند. این کارشناس کالایی درباره تامین مالی صنایع بزرگ با انتشار اوراق سلف موازی استاندارد گفت: این صنایع میتوانند بدون محدودیت در حجم تامین مالی از حجم بزرگی از نقدینگی موجود در جامعه استفاده کنند و تامین مالی انجام دهند یا فرآیند بروکراسی بانکی را پشتسر بگذارند. حال برای محصولاتی که مازاد تقاضا ندارند یا بازار متعادلی دارند که پیش فروش کالا توجیه ندارد، معاملات نسیه و تسویه اعتباری معاملات نقدی طراحی شده است. وی افزود: در معاملات نسیه یا معاملات نقدی با تسویه اعتباری که برای تامین مالی خریداران کالا طراحی شده، خریدار وجه معامله را به صورت مدتدار پرداخت میکند. یعنی تولیدکنندهای که نیاز به مواد اولیه دارد و با مشکل نقدینگی روبهرو است، مواد اولیه را نسیه و اعتباری خریداری کرده و تعریف اوراق سلف استاندارد پس از تولید محصول نهایی و فروش آن، وجه مواد اولیه را پرداخت میکند. البته مشکل اینجا است که فروشنده به طور طبیعی بیشتر تمایل به فروش نقدی دارد تا نسیه و اعتباری، بنابراین بورس کالا هماکنون در حال طراحی ابزار جدیدی به نام اوراق خرید دین کالایی است که این مشکل را برای فروشنده رفع کند. اوراق خرید دین کالایی با انتشار اوراق خرید دین کالایی و خرید این اوراق از سوی سرمایهگذاران، دیون خریدار به صورت نقد به فروشنده پرداخت میشود. حقانینسب در اینباره توضیح داد: اوراق خرید دین هم مانند اوراق اسناد خزانه اسلامی، اوراق تنزیل شده بر اساس سررسید دیون است که در سررسید نقد شده و تا سررسید در بازار ثانویه قابلیت معامله و واگذاری به غیر دارد. برخی روشهای تامین مالی دیگر هم برای تولیدکنندگان بهوسیله بورس کالا فراهم شده است. به عنوان مثال ابزارهایی مانند صندوق کالایی و گواهی سپرده کالایی تعریف شدهاند که میتوانند به تامین مالی با استفاده از موجودی راکد تولیدکنندهها کمک کنند. به عنوان مثال همیشه تولیدکنندهها برخی محصول آماده را در انبارها دارند که میشود این انبارها را به عنوان انبار بورسی پذیرش کرد و محصول را به صورت گواهی سپرده کالایی و به صورت نقد به فروش رساند و خریدار هر زمانی که نیاز داشت به تحویل کالا اقدام کند.
دیدگاه شما