چند نوع سهامداران داریم؟

چند نوع سهامداران داریم؟

• تعریف سهم

بنا به تعریف مندرج در ماده 24 بخش 2 قانون تجارت ، سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد . ورقه سهم سند قابل معامله ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد .
طبق مفاد تبصره 1 ماده مذکور، چند نوع سهامداران داریم؟ سهم ممکن است بانام و یا بی نام باشد و به موجب تبصره 2 در صورتیکه برای بعضی از سهام یا رعایت این قانون مزایایی قایل شوند این گونه سهام ، سهام ممتاز نامیده می شود .
به موجب ماده 25 اوراق سهام باید متحد الشکل و چاپی و دارای شماره ترتیب بوده و به امضای لااقل 2 نفر که به موجب مقررات اساسنامه تعیین می شوند برسد.
مجموع ارزش سهام ، سرمایه شرکت را تشکیل می دهد و صاحب هر سهم که سهامدار نامیده می شود بدون موافقت مسئولین شرکت اجازه هر گونه دخل و تصرف در سهم یا سهام خویش را دارد بعنوان مثال می تواند نسبت به فروش ، وثیقه یا ودیعه گذاران آن اقدام نماید و همچنین از طرف بستانکاران شرکت عنداللزوم با حکم قضایی ضبط یا توقیف شود .

• مندرجات ورقه سهم

در ورقه سهم به موجب ماده 26 قانون تجارت باید موارد ذیل قید گردد.
1-نام شرکت و شماره ثبت شرکت ها
2- مبلغ سرمایه ثبت شده و مقدار پرداخته شده آن
3- تعیین نوع سهام
4- مبلغ اسمی سهم و مقدار پرداخته شده آن به حروف و به اعداد
5- تعداد سهامی که هر ورقه نماینده آن است .

• گواهینامه موقت سهم

مادامیکه تشریفات ثبت شرکت انجام نشده باشد شرکت نمی تواند نسبت به صدور و انتشار اوراق سهام اقدام نماید از این رو به منظور صیانت از حقوق شرکا ( خریداران سهام ) شرکت صرفاَ می تواند پس از انجام مراحل ثبت و قبل از انتشار اوراق سهام ، گواهینامه موقت سهام صادر و به افراد ذینفع تحویل نماید تا متعاقباَ با اوراق سهام تعویض شوند .
چنانچه ماده 27 تصریح دارد تا زمانی که اوراق سهام صادر نشده است شرکت باید به صاحبان سهام گواهینامه موقت سهم بدهد که معرف تعداد و نوع سهام و مبلغ پرداخت شده آن باشد. این گواهینامه در حکم ورقه سهم است ولی در هر حال ظرف مدل یک سال پس از پرداخت تمامی مبلغ اسمی سهم باید ورقه سهم صادر و به صاحب سهم تسلیم و گواهینامه موقت سهم مسترد و ابطال گردد.
به موجب ماده 28 نیز تا وقتی که شرکت به ثبت نرسیده صدور ورقه سهم یا گواهینامه موقت سهم ممنوع است. در صورت تخلف، امضاء کنندگان مسئول جبران خسارات اشخاص ثالث خواهند بود .

• مبلغ اسمی ورقه سهم

مبلغ اسمی ورقه سهم همان مبلغ رسمی است که در اوراق سهام منعکس است و می تواند با ارزش واقعی سهم که ملاک داد و ستد در بازار سهام یا بورس اوراق بهادار است متفاوت باشد . بدیهی است چنانچه عملکرد شرکت مثبت و سودآور باشد ارزش سهام آن بیش از مبلغ اسمی و در صورت عکس کم تر از مبلغ اسمی خواهد بود .
در خصوص حداقل یا حداکثر مبلغ اسمی سهام ، قانون تجارت مبلغ حداقلی تعریف نکرده است لیکن در ماده 29 صراحت دارد در شرکت های سهامی عام مبلغ اسمی هر سهم نباید از ده هزار ریال بیشتر باشد . شاید منظور قانون گذار از تعیین سقف ارزش برای قطعات سهام ، جلوگیری از محدودیت تعداد سهامداران در شرکت های عام و تسری موضوع خرید سهام به تعداد بیشتری از خریداران سهام در جهت تحقق لفظ عام بوده است . لازم به ذکر است مبلغ اسمی سهام و همچنین قطعات سهام در صورت تجزیه ( طبق ماده 32 ) باید متساوی باشد .

انواع سهام از نظر قانون تجارت عبارتند از سهام بانام ، بی نام و ممتاز
الف- سهام با نام
سهام با نام به سهامی اطلاق می شود که نام صاحب سهم در آن قید شده باشد. وفق ماده 40 قانون تجارت انتقال سهام بانام باید در دفتر ثبت شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضاء کند. در مواردی که تمامی مبلغ اسمی سهم پرداخت نشده است نشانی کامل انتقال گیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقال گیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او رسیده و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم معتبر خواهد بود . هر گونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب به ثبت رسیده و امضا شود.هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است .
ب- سهام بی نام
بنا به ماده 39 سهام بی نام به صورت سند در وجه حامل تنظیم و مالک ، دارنده آن شناخته می شود مگر خلاف آن ثابت گردد. نقل و انتقال این گونه سهام به قبض و اقباض به عمل می آید. بنابراین سهام بی نام به سهامی اطلاق می گردد که نام صاحب سهم در آن ذکر نشده باشد و دارنده آن مالک و صاحب آن شناخته می شود و نقل و انتقال آن منوط به تحویل و دریافت است و مستلزم هیچگونه تشریفات ثبت نیست . لازم به ذکر است گواهی نامه موقت سهام بی نام در حکم سهام بانام است و از لحاظ مالیات بر درآمد مشمول مقررات سهام بی نام می باشد .
ج- سهم ممتاز
سهام ممتاز به سهامی اطلاق می شود که در مقایسه با سایر سهام ( سهام عادی ) از امتیاز و اولویت برخوردار باشند . این قبیل امتیازها که باید در اساسنامه شرکت منعکس و به تصویب مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام رسیده باشد شامل موارد ذیل می باشد :
1- اعمال تخفیف در پرداخت مبلغ اسمی سهام
2- تخصیص سود بیشتر به سهام ممتاز
3- پرداخت مبلغ اسمی سهام به سهامداران سهام ممتاز قبل از انحلال شرکت هنگامی که موضوع انحلال مطرح باشد .
4- اعمال نظر در خصوص تعیین مدیران شرکت یا تفوق آراء سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی
5- مستثنی کردن سهامداران ممتاز از اعمال زیان عملکرد
بر اساس ماده 42 هر شرکت سهامی می تواند به موجب اساسنامه و همچنین تا موقعی که شرکت منحل نشده است طبق تصویب مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام ، سهام ممتاز ترتیب دهد . امتیازات این گونه سهام و نحوه استفاده از آن باید به طور وضوح تعیین گردد.
هر گونه تغییر در امتیازات وابسته به سهام ممتاز باید به تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت با جلب موافقت دارندگان نصف به علاوه یک این گونه سهام انجام گیرد .

علاوه بر سهام مذکور که در قانون تجارت قید گردیده اند سایر انواع سهام عبارتند از سهام نقدی و غیر نقدی ، سهام انتفاعی و سهام موسس
_ سهام نقدی و غیر نقدی
سهام نقدی به سهامی اطلاق می شود که ارزش آن نقداَ پرداخت شده باشد و یا بخشی از آن به صورت نقدی و بخش دیگر تعهد پرداخت شده باشد و سهام غیر نقدی نیز عبارت از سهامی است که قیمت آن در قالب آورده غیر نقدی شامل ساختمان ، خودرو ، ماشین آلات ، لوازم اداری ، مواد اولیه و نظایر آن تامین شده باشد .
لازم به ذکر است آورده غیر نقدی باید تقویم و توسط کارشناس رسمی وزارت دادگستری تعیین ارزش شده باشد و گزارش مربوطه در اختیار مجمع عمومی موسس قرار داده شود . چنانچه آورده غیر نقدی توسط مجمع تصویب نگردد مدیون موظف است ظرف فاصله دو مجمع که حداکثر ظرف مدت یک ماه منعقد می گردد نسبت به تامین کسری ارزش آورده غیرنقدی اقدام و یا تعهد خود را به صورت نقد تبدیل و تادیه نماید . در غیر این صورت تعهدات مربوطه در خصوص خرید سهام لغو و شرکت فرد دیگری از پذیره نویسان را جایگزین وی خواهد نمود.
ضمناَ وفق ماده 81 در صورتیکه در جلسه دوم معلوم گردد که در اثر خروج دارندگان آورده غیر نقد و یا مطالبه کنندگان مزایا و عدم تعهد و تادیه سهام آن ها از طرف سایر پذیره نویسان ، قسمتی از سرمایه شرکت تعهد نشده است و به این ترتیب شرکت قابل تشکیل نباشد موسسین باید ظرف مدت ده روز از تاریخ تشکیل آن مجمع ، مراتب را به مرجع ثبت شرکت ها اطلاع دهند تا مرجع مزبور گواهی نامه عدم ثبت شرکت ( وفق ماده 19 ) را صادر کند.
به موجب ماده 82 در شرکت های سهامی خاص تشکیل مجمع عمومی موسس الزامی نیست لیکن جلب نظر کارشناس مذکور در ماده 76 این قانون ضروری است و نمی توان آورده های غیر نقد را به مبلغی بیش از ارزیابی کارشناس قبول نمود .
بنابراین با عنایت به مفاد مواد 76 و 82 قانون تجارت ، ارزیابی و تعیین ارزش آورده غیرنقدی شرکاء در شرکت های عام و خاص می بایست توسط کارشناس رسمی صورت پذیرد .
_ سهام انتفاعی
سهم انتفاعی بطور معمول در قبال امتیازی است که دولت به منظور انتقال صنایع به مناطق محروم یا انجام چند نوع سهامداران داریم؟ نوعی خدمت در مناطق خاص برای یک شرکت صادر می نماید و شرکت نیز متعهد است در پایان فعالیت ، دارایی خود را به دولت واگذار نماید. در چنین حالتی شرکت منافع حاصله را به سهام انتفاعی تبدیل و به نسبت سهام سهامداران به آن ها تحویل می نماید . لازم به ذکر است سهامداران سهام غیرانتفاعی صرفاَ در موقعی از سرمایه شرکت سهم خواهند برد که سرمایه دارندگان سهام کلاَ پرداخت شده باشد .
_ سهام موسس
سهام موسس مشتمل بر سهامی است که به لحاظ فعالیت هیات موسس و ابتکار و خلاقیت آن ها بنا به تجویز اساسنامه به موسسین شرکت تعلق می گیرد. این نوع سهام به طور معمول از میزان سود بیشتری نسبت به سهام عادی برخوردار هستند. میزان سود بیشتر را نیز اساسنامه تعیین می کند .
ثبت شرکت فکر برتر

چند نوع سهامداران داریم؟

info [ at ] kararegister.com

ونک، خیابان ملاصدرا، تقاطع پل کردستان، ضلع شمال غربی تقاطع، بن بست فرشید، پلاک 8، واحد 1

• شما اینجا هستید:
• انحلال شرکت با مسئولیت محدود و اعلام آن به مرجع ثبت شرکت

انواع سهم در شرکت های سهامی عام و خاص

انواع سهام در شرکت های سهامی عام و خاص، شامل موارد ذیل می باشد :
1- در تبصره های ( 1 ) و ( 2 ) ماده ( 24 ) لایحه قانونی، انواع سهم به این ترتیب قید شده است. ( سهم ممکن است " بانام " یا " بی نام " باشد.
2- سهام ممتاز

3- سهام نقدی و غیرنقدی
4- سهام موسس

• - آشنایی با شرایط ثبت شرکت نرم افزاری
• سهم بانام

در سهام بانام اسم دارنده آن در سند ذکر می شود. یعنی دلالت بر مالکیت شخصی معین و مشخص دارد که نام و مشخصات او در ورقه سهم قید گردیده است.
به موجب ماده ( 40 ) لایحه قانونی، انتقال سهام بانام باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضاء کند. در مواردی که تمامی مبلغ اسمی پرداخت نشده است ، نشانی کامل انتقال گیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقال گیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او می رسد و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم ، معتبر خواهد بود. هر گونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب به ثبت برسد و امضاء شود. هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است.
انتخاب سهام بانام به این منظور است که شرکت مایل است شرکای خود را بشناسد و سیاست تجاری آن ایجاب می کند که بداند سهام شرکت در دست چه اشخاصی می باشد.
در شرکت های سهامی خاص ممکن است فروش سهام بانام موکول به موافقت هیئت مدیره یا مجمع عمومی باشد. لیکن به موجب ماده ( 41 ) لایحه قانونی در شرکت های سهامی عام ، نقل و انتقال سهام نمی تواند مشروط به موافقت مدیران شرکت و یا در مجمع عمومی صاحبان سهام باشد.

سهم بی نام ، سند در وجه حامل است و نام دارنده در آن ذکر نمی شود و انتقال آن به صورت قبض و اقباض انجام می شود.
سهام بی نام باعث سرعت در نقل و انتقال سهام و تسهیل در امر تجارت می گردد. سهمی که در بورس ها معامله می شود؛ اغلب سهام بی نام است. کسانی که مایل هستند از طریق خرید و فروش سهام ، تجارت نمایند سهام بی نام خریداری می کنند.
انتشار سهام بی نام و یا صدور گواهی موقت سهام بی نام موقعی ممکن است که تمام قیمت آن پرداخت شده باشد.
سهام بانام و بی نام در تمام مراحل دارای یک ارزش می باشند و دارندگان آن ها در نفع و ضرر و استفاده از امکانات شرکت یکسان هستند.

به موجب ماده ( 42 ) لایحه قانونی " هر شرکت سهامی می تواند به موجب اساسنامه و همچنین تا موقعی که شرکت منحل نشده است ، طبق تصویب مجمع عمومی فوق العاده ، سهام ممتاز صادر نماید. امتیازات این گونه سهام و نحوه استفاده از آن باید به طور وضوح تعیین گردد. هر گونه تغییر در امتیازات سهام ممتاز باید با تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت و با جلب موافقت دارندگان نصف به علاوه یک این گونه سهام انجام گیرد ".
سهام ممتاز در مواردی که شرکت احتیاج به افرادی متخصص و یا ازدیاد سرمایه فوری دارد که از طریق عادی جلب چنین اشخاص یا سرمایه ای امکان نداشته باشد؛ از طریق انتشار سهام ممتاز صورت می پذیرد. البته سهام ممتاز موقعی قابل انتشار است که اساسنامه شرکت اجازه انتشار آن را داده باشد و یا مجمع عمومی فوق العاده آن را تصویب نماید.
از جمله امتیازاتی که برای سهام ممتاز می توان در نظر گرفت ، عبارتند از :
- نصف قیمت اسمی سهام را بپردازند.
- دو برابر سهام عادی، سود سهام را دریافت دارند.
- در موقع انحلال شرکت، مبلغ اسمی سهام آن ها را پرداخت کنند و سپس شرکت به حالت تصفیه درآید و به بقیه صاحبان سهام هزینه های عادی پرداخت شود.
سهام نقدی و غیرنقدی
سهام نقدی چه بی نام و چه بانام ، تمام قیمت آن نقداَ پرداخت می شود و یا قسمتی نقدی پرداخت می گردد و برای قسمت دیگر تعهد پرداخت صورت می پذیرد. میزان پرداختی سهم در زمان ثبت شرکت از سی و پنج درصد سرمایه ای که طبق اساسنامه تعهد شده است ، نباید کم تر باشد. صد در صد سرمایه شرکت در زمان تاسیس می تواند سرمایه نقدی باشد. لیکن این امر امکان پذیر نخواهد بود که تمامی سرمایه شرکت در بدو تاسیس به صورت سرمایه غیرنقدی تامین شود.
سهام غیرنقدی، سهامی است مثل ساختمان ، ماشین آلات ، کارخانه و غیره . هر گاه یک یا چند نفر از موسسین آورده غیرنقدی داشته باشند ؛ موسسین باید قبل از اقدام به دعوت مجمع عمومی موسس، نظر کتبی کارشناس رسمی وزارت دادگستری را در مورد ارزیابی آورده غیرنقدی استفسار نمایند ؛ و آن را در گزارش اقدامات خود در اختیار مجمع عمومی موسس بگذارند.

سهم موسس یا انتفاعی سهمی است که دارنده آن بدون داشتن حقی به سرمایه شرکت از منافع شرکت به نسبت سهم خود بهره مند می گردد. این گونه سهام را موسسین بابت اطلاعات علمی و فنی و تجاری که به شرکت می آورند، به خود تخصیص می دهند. در بند ( 7 ) ماده ( 11 ل. ا. ق. ت ) به مزایای موسسین اشاره شده است. لیکن نوع مزایا و نحوه استفاده از آن را مقنن مشخص ننموده است.
به نظر می رسد ، اساسنامه شرکت بایستی حقوق صاحبان سهام موسس یا انتفاعی را از قبیل : حق حضور در مجامع ، حق رای ، حق اولویت در پذیره نویسی سهام در زمان افزایش سرمایه شرکت ، حق کسب اطلاع از ترازنامه و حساب سود و زیان ، گزارش عملیات مدیران ، گزارش بازرسان و غیره تصریح نماید. ولی آن چه مسلم است به لحاظ این که صاحبان سهام انتفاعی حقی به سرمایه ندارند؛ نباید از سود مساوی با سایر سهامداران منتفع گردند. به طور معمول از سود قابل تقسیم شرکت، بهره ثابت سهام را به سایر سهامداران اختصاص می دهند و مابقی سود مذکور را بین صاحبان سهام سرمایه ای و سهام انتفاعی به طور یکسان تقسیم می نمایند.
شرکت سهامی می تواند در طول حیات خود د، بدون تقلیل سرمایه و با توجه به نوع فعالیتی که دارد از محل ذخایر اختیاری شرکت و در جهت کاهش استهلاک سهام سهامداران اقدام به واگذاری سهام انتفاعی نماید. همچنین در زمان کاهش سرمایه و به منظور جلوگیری از ضرر سهامداران کوچک خود، به آنان یک یا چند سهم انتفاعی اعطاء نماید.
سهم موسس با تجویز اساسنامه ممکن است به لحاظ ابتکار یا کوشش و زحمت موسسین شرکت به آنان داده شود. این قبیل سهام ، دارای امتیازی در تقسیم سود بین شرکاء است که بر این سهام ، صدی چند سود بیشتر از سایر سهام تعلق گیرد.
< مرکز تخصصی کارا ثبت >
" موسسه ای برای ثبت سریع و آسان "

چند نوع سهامداران داریم؟

در مقاله انواع اوراق بهادار گفته شد که سهام و اوراق حقوق صاحبان سهام ابزاری است که پایه و اساس شکل‌گیری بازارهای مالی دنیا بر آن استوار است. در واقع اوراق بهادار (یا همان ابزارهای مالی) نوعی اسناد مالی با ارزش هستند که نشان‌دهنده‌ی مالکیت یک فرد بر روی یک دارایی و یا نوعی طلب از یک نهاد مالی (بانک، دولت و …) می‌باشند.

معرفی سهام

به طور کلی و در بیانی ساده می‌توان گفت که سهام بیان‌گر میزان مالکیت فرد از یک دارایی است.

برای مثال فرض کنید ارزش روز شرکتی یک میلیارد تومان باشد. اگر مالکیت این شرکت به صورت مساوی در اختیار ۵ نفر باشد، در واقع هر یک از آن‌ها ۲۰% از مالکیت سهام شرکت را در اختیار دارند. حال فرض کنید مالکیت شرکت مذکور بین هزاران نفر تقسیم شود. مثلا یک میلیون برگه سهم ۱۰۰۰ تومانی که هر فرد تعدادی برگه سهم داشته باشد. در این صورت هر فرد به اندازه تعداد برگه سهمی که در اختیار دارد مالک شرکت است و می‌تواند در امور مربوط به شرکت تاثیرگذار باشد. این تعریف به نوعی یک تعریف ساده از سهام است.

به همین منظور شرکت‌های مختلف را می‌توان به دو دسته سهامی عام و سهامی خاص تقسیم نمود. سرمایه‌گذاری در سهام محاسن بسیاری دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کسب سود بیشتر چند نوع سهامداران داریم؟ نسبت به سایر بازارها، مشارکت در اداره شرکت‌ها، استفاده از نوسانات بازار، دریافت سهام جایزه و اولویت برای خرید سهام جدید اشاره کرد.

در این مقاله در مورد انواع سهام و همچنین سایر اوراق حقوق صاحبان سهام (مثل حق تقدم سهام) بیشتر توضیح خواهیم داد. پس تا پایان همراه ما باشید …

انواع سهام

به طور کلی سهام را می‌توان به دوسته سهام عادی و سهام ممتاز (ترکیبی) تقسیم نمود. اما دسته‌بندی سهام به دلیل گستردگی این ابزار مالی معمولا به طریق مختلفی انجام می‌شود. در ادامه به این دسته بندی‌ها پرداخته و به تفصیل آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

سهام عادی

معمول‌ترین نوع سهام است. سهام عادی می‌تواند برای شرکت‌های سهامی عام یا خاص و بر اساس قانون تجارت منتشر شود.

ارزش اسمی سهام عادی برای شرکت‌های سهامی عام معمولا ۱۰۰۰ ریال است. اما مطابق قانون تجارت این عدد می‌تواند تا ۱۰,۰۰۰ ریال نیز افزایش یابد. در شرکت‌های سهامی خاص اما محدودیتی در ارزش اسمی سهام وجود ندارد. دارندگان این سهام به ازای هر سهم خود، یک حق رأی در تصمیم‌گیری‌های شرکت خواهند داشت.

تعداد سهام یک شرکت را می‌توان از تقسیم سرمایه ثبت شده آن بر قیمت اسمی سهام به دست آورد.

سهام ممتاز ترکیبی

در برخی موارد و مطابق قانون، برای بعضی از ورقه‌های سهام مزایایی بیشتر از سهام عادی قائل می‌شوند. در این صورت به آن سهام، سهام ممتاز یا ترکیبی می‌گویند. البته این امتیازات باید در مجمع عمومی سالیانه شرکت به تصویب اکثریت سهامداران برسد. این مزایا می‌تواند شامل تخفیف در پرداخت مبلغ اسمی هنگام تأسیس شرکت، دریافت سود ثابت سالیانه، اولویت در دریافت مبلغ اسمی پس از انحلال شرکت، اعمال نظر در خصوص تعیین مدیران شرکت و … باشد.

طبق قانون تجارت ایران شرکت‌های حاضر در بورس اوراق بهادار مجاز به انتشار سهام ممتاز نیستند.

انواع سهام یا اوراق حقوق صاحبان سهام منتشرشده پس از افزایش سرمایه:

معمولا شرکت‌ها به دلایل مختلف و در زمان‌های مختلف اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. افزایش سرمایه شرکت می‌تواند از محل آورده نقدی سهامداران و مطالبات، از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، انباشته شرکت، صرف سهام و … باشد. بسته به نوع افزایش سرمایه و محل آن، پس از افزایش سرمایه به سهامداران حق تقدم سهام یا سهام جایزه تعلق می‌گیرد.

حق تقدم سهام

در صورتی که افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران یا مطالبات حال شده باشد، پس از افزایش سرمایه به همه سهامداران شرکت که در زمان برگزاری مجمع افزایش سرمایه، چند نوع سهامداران داریم؟ چند نوع سهامداران داریم؟ سهامدار شرکت بوده‌اند، حق تقدم سهام تعلق می‌گیرد. لذا این ورقه بهادار را به نوعی می‌توان جزء اوراق حقوق صاحبان سهام دانست.

حق تقدم در واقع خودش سهام نیست، اما ورقه‌ای بهادار است که قابلیت تبدیل به سهام عادی را دارد. دارندگان حق تقدم می‌توانند مستقیما آن را در بازار بورس به فروش برسانند و متقاضیان نیز می‌توانند آن را خریداری کنند. با واریز ۱۰۰۰ ریال مبلغ اسمی سهم به حساب شرکت، حق تقدم سهام تبدیل به سهام عادی می‌شود.

سهام جایزه

اگر افزایش سرمایه شرکت از محل انباشته و یا تجدید ارزیابی باشد، پس از برگزاری مجمع، به سهامداران سهام جایزه تعلق می‌گیرد. البته توجه کنید که اصطلاح سهام جایزه در بازار رایج است، اما به معنای افزایش دارایی‌های شما نیست. در واقع به همان میزان که سهام جایزه به شما تعلق می‌گیرد، طبق فرمول‌هایی، قیمت سهام شما نیز کاهش می‌یابد. لذا دارایی شما قبل و بعد از افزایش سرمایه از این محل تغییری نخواهد کرد. سهام جایزه پس از تعلق گرفتن به سهامدران، هیچ تفاوتی با سهام عادی ندارد.

توجه کنید که بستگی به دلایل افزایش سرمایه و چشم‌انداز شرکت ممکن است قبل یا بعد از انجام آن قیمت سهام بسته به عرضه و تقاضا تغییراتی داشته باشد.

انواع سهام از نظر نوع مالکیت

سهام با نام

به سهامی که نام دارنده و مالک آن بر روی ورقه سهم و دفتر رسمی شرکت مربوطه ثبت شده باشد، سهام با نام می‌گویند. با نام بودن سهام مزایای بسیار زیادی دارد. سهام با نام به نوعی همانند سند یک خانه یا اتومبیل است. در این صورت تحت هیچ عنوان مالکیت سهام از سهامدار چند نوع سهامداران داریم؟ سلب نمی‌شود مگر این که خود سهامدار آن را به فروش برساند. با بروز حوادثی نظیر سرقت، آتش‌سوزی، سیل و یا بلایای طبیعی دیگر هیچ آسیبی به مالکیت فرد در شرکت مربوطه وارد نمی‌شود.

با نام بودن سهام همچنین امکان ارتباط میان شرکت و دارنده آن را تسهیل می‌کند. خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار نیز به صورت سهام با نام (حقیقی یا حقوقی) صورت می‌گیرد. شما به عنوان سهامدار یک شرکت می‌توانید با عوامل شرکت در ارتباط بوده و با معرفی خود از اخبار داخل شرکت و سایر اطلاعات آن با خبر شوید.

سهام بی‌نام

سهام بی‌نام در وجه حامل تنظیم شده و تمامی ویژگی‌های یک ورقه بهادار را دارد. با این تفاوت که شخصی که سهام در اختیار آن است در واقع مالک آن نیز تلقی می‌شود (همانند چک حامل که دارنده آن مالک نیز به شمار می‌رود.) این نوع سهام تحت رعایت مفاد قانون تجارت امکان تبدیل به سهام با نام را دارند.

انواع سهام از نظر ساختاز:

سهام سرمایه‌ای

سهام سرمایه‌ای خود به دو نوع سهام نقدی و سهام غیر نقدی تقسیم می‌شود که در ادامه توضیح داده خواهد شد. در این نوع سهام، خریدار با آورده خود (که می‌تواند پول، ماشین‌آلات، زمین و ساختمان و یا هر نوع سرمایه فیزیکی دیگر باشد.) به نسبت سرمایه خود در مالکیت شرکت سهیم شود.

سهام انتفاعی

در سهام انتفاعی مبلغ اسمی سهام به دارنده آن بازگردانده می‌شود. در این صورت مالک سهم در سود و زیان شرکت سهیم خواهد بود، اما در صورت انحلال شرکت مبلغ اسمی به وی تعلق نمی‌گیرد. در واقع دارنده سهام انتفاعی بدون داشتن هیچ حقی از سهام شرکت در سود و زیان و منافع آن سهیم هستند.

این نوع سهام که به جز چند مورد معمولا در کشور ما استفاده نمی‌شود، در قبال امتیازی است که دولت به منظور انتقال صنایع به مناطق محروم یا انجام نوعی خدمت در مناطق خاص برای یک شرکت صادر می نماید و شرکت نیز متعهد است در پایان فعالیت، دارایی خود را به دولت واگذار نماید.

سهام مؤسس

همان‌طور که از نام آن نیز مشخص است، در صورتی که مؤسسین شرکت در هنگام شروع فعالیت به جهت ابتکار و خلاقیت احتمالی صورت گرفته در راه‌اندازی شرکت، سهمی را برای خود در نظر بگیرند، به این نوع سهام، سهام مؤسس می‌گویند. این سهم ممکن است مانند سهام ممتاز از مزایایی بهره‌مند باشد و یا همانند سهام عادی در اختیار مؤسسین قرار گیرد. در هر صورت تمامی موارد می‌بایست در اساس‌نامه شرکت ذکر شده و به تصویب سهامدارن برسد.

انواع سهام (سرمایه‌ای) از نظر نوع آورده :

در توضیح سهام سرمایه‌ای گفتیم که بسته به نوع آورده سهامداران سهام را می‌توان به دو نوع نقدی و غیرنقدی تقسیم کرد. این سهام از نظر حقوق صاحبان سهام هیچ تفاوتی با هم نداشته و در عمل سهام عادی به شمار می‌روند.

سهام نقدی

در صورتی که فردی در ازای آورده نقدی (پول) سهام شرکتی را خریداری کند، سهام نقدی به وی تعلق می‌گیرد. مفهوم این سهام به نوعی در مقابل مفهوم سهام غیر نقدی قرار می‌گیرد.

سهام غیر نقدی

برای دریافت سهام غیر نقدی خریدار به جای پرداخت پول می‌تواند با آورده‌های دیگر مثل زمین، املاک، خودرو، ماشین‌آلات، مواد اولیه و نظیر آن صاحب سهام شرکت شده و به نوعی در قعالیت‌های شرکت مشارکت نماید. آورده غیر نقدی باید توسط کارشناس رسمی وزارت دادگستری تعیین ارزش شده و گزارش آن در اختیار مجمع عمومی مؤسس قرار گیرد.

نکته! سهام با حق چند رأی و سهام مدیریتی از دیگر انواع سهام هستند. سهام مدیریتی در واقع تعداد مشخصی از سهام یک شرکت است که در ازای آن یک صندلی در هیئت مدیره به دارنده آن اختصاص می‌یابد. لذا سهام را می‌توان از نظر کنترل نسبت به اداره شرکت به دو دسته سهام خرد و سهام مدیریتی تقسیم نمود.

چکیده مطلب:

در این مقاله سعی کردیم که شما را با انواع سهام آشنا کنیم. همان‌طور که گفته شد سهام را می‌توان از جهات مختلف طبقه‌بندی کرد. اطلاع از این گونه اصطلاحات از این جهت که شما به عنوان چند نوع سهامداران داریم؟ چند نوع سهامداران داریم؟ سهامدار و فعال بازار سرمایه احتمالا با آن‌ها برخورد خواهید داشت، ضروری به نظر می‌رسد. یک سهام می‌تواند همزمان در چند مورد از تقسیم‌بندی‌های فوق قرار گیرد. در حال حاضر و با خرید سهام از طریق کارگزاری‌ها، به طور معمول سهام عادی، با نام، سرمایه‌ای، نقدی و خرد است که در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد.

سهام چیست؟ انواع سهام و ویژگی های هر یک را بشناسید

هر روز که می گذرد بازار بورس داغ و داغ تر می شود و صحبت ها در مورد آن بیشتر شنیده می شوند. این روزها هر ایرانی یک فعال بورسی محسوب می شود و لازم است که دانش کافی در این زمینه وجود داشته باشد. فعالیت در این بازار داغ نیازمند این است که همه با مفاهیم پایه و مهم این موضوع آشنایی کافی داشته باشند. در مقالات قبل در مورد موضوعاتی مثل اوراق بهادار و حقوق صاحبان سهام صحبت کردیم، اما لازم دانستیم در مورد سهام توضیحات کاملی ارائه دهیم تا با این موضوع آشنایی کافی داشته باشید.

تا پایان این مقاله علاوه بر اینکه به تعریف سهام می پردازیم انواع سهام را معرفی می کنیم و در مورد هریک توضیحات کافی ارائه می کنیم.

تعریف سهام چیست؟

فرض کنید ارزش سرمایه های یک شرکت را به هزار بخش مساوی تقسیم کنیم. در این صورت هر بخش از این شرکت به یک سهم تبدیل خواهد شد. به هر کدام از این بخش های مساوی سهم و به مجموعه ای از آن سهام می گوییم. حالا هر شخصی می تواند تعدادی از این بخش ها را که سهام این شرکت هستند خریداری کند و درصدی از مالکیت این شرکت سهامی را به دست بیاورد.

راستی اگر به موضوعات مربوط به حسابداری علاقه مند هستید و میخواهید در مورد ترازنامه اطلاعات بیشتری کسب کنید مقاله ترازنامه چیست را از دست ندهید.

کسانی که سهام شرکت های سهامی را می خرند، مانند مالک یک شرکت معمولی در تعهدات، منافع و ضررهای آن شرکت شریک می شوند.

البته خرید بخشی از سهام یک شرکت سهامی نمی تواند باعث شود که خریدار سهام ادعایی در مورد دارایی های آن شرکت داشته باشد، اما می تواند ادعا کند که به اندازه سهام خریداری کرده حق و حقوقی از شرکت سهامی مورد نظر دارد.

داشتن حق و حقوق به این معنی است که دارنده سهام یک شرکت سهامی می تواند از منافع شرکت بهره ببرد، در مجمع عمومی صاحبان سهام رای دهد و در صورتی که شرکت منحل شود در دارایی آن سهیم است.

انواع سهام را می شناسید؟

همانطور که در مقاله اوراق بهادار نیز توضیح دادیم، سهام در سراسر دنیا تنها 2 نوع دارد که در کشور ما تنها یک مورد آن به عموم عرضه می شود و در بورس تهران شما تنها می توانید سهام عادی خریداری کنید اما در دروس آکادمیک دانشگاه های ایران (در رشته های مدیریت و حسابداری) در مورد هر 2 نوع آن تدریس صورت می گیرد.

البته سهام از جنبه های مختلف تقسیم بندی های گوناگونی دارد که در ادامه به آن ها نیز می پردازیم، اما مهمترین دسته بندی انواع سهام همین تقسیم بندی است. تقسیم بندی سهام به دو سهام عادی و ممتاز در واقع دسته بندی کردن سهام از نظر حقوقی است که صاحب سهم نسبت به سهم خود از شرکت سهامی دارد. متوجه نشدید؟ بیشتر توضیح می دهیم.

سهام عادی چیست؟

زمانی که شما سهام عادی (Common Shares) یک شرکت را خریداری می کنید، به این معنی است که با قوانین سهام عادی نسبت به شرکت سهامی دارای حقوقی هستید. طبق قوانین سهام عادی، شما صاحب بخشی از مالکیت شرکت هستید و به میزان سهمی که از شرکت دارید در سود و زیان آن شریک خواهید بود.

شرکت های سهامی با استفاده از فروش سهام عادی می توانند تامین سرمایه کنند. به این سرمایه، سرمایه سهمی گفته می شود. البته در اساسنامه هر شرکت سهامی معمولا میزان مجازی برای فروش سهام و کسب سرمایه مشخص می شود و هیچ شرکتی نمی تواند بیشتر از مقدار مجاز تعیین شده سهام بفروشد و سرمایه چند نوع سهامداران داریم؟ جذب کند، مگراینکه راه و روش قانونی آن را طی کرده باشد.

سهام ممتاز چیست؟

سهام ممتاز که در زبان انگلیسی با عنوان Preferred Shares توصیف می شود، نوع دوم سهام است که همانطور که توضیح دادیم در کشور ما عرضه نمی شود.

این سهام برخی از ویژگی های سهام عادی را دارد و در برخی ویژگی ها با سهام عادی متفاوت است. مهمترین مسائلی که در مورد سهام ممتاز نسبت به سهام عادی تفاوت دارد، مربوط به زمانی است که شرکت سهامی منحل شود.

ویژگی های سهام ممتاز – تفاوت سهام ممتاز و سهام عادی چیست؟

طبق قانون، در صورتی که یک شرکت سهامی منحل شود و قرار باشد دارایی های باقیمانده شرکت میان صاحبان سهام توزیع شود، حق تقدم توزیع حق و حقوق با دارندگان سهام ممتاز است.

البته این توضیحات کاربردی در ایران ندارد، اما داشتن اطلاعات در مورد آن خالی از لطف نیست.

علاوه بر امتیاز بالا، سود ممتاز امتیازات دیگری هم دارد. یک مورد دیگر این است که صاحبان سهام ممتاز در دریافت سود نیز اولویت دارند؛ به این معنی که ابتدا باید سود سال جاری و سالهای گذشته دارندگان سهام ممتاز پرداخت شود و سپس سود دارندگان سهام عادی تقسیم می شود. البته سهام ممتاز در برخی موارد قابلیت تبدیل شدن به سهام عادی را هم دارد.

سود سهام ممتاز به طور ثابت پرداخت می شود و در صورتی که شرکت مدتی نتواند سود ممتاز را پرداخت کند، این سود انباشته می شود و در سال های بعدی پرداخت خواهد شد.

البته سهام ممتاز تفاوت های دیگری هم با سهام عادی دارد که ممکن است از معایب آن به شمار رود. برای مثال در بسیاری از موارد دارنده سهام ممتاز حق رای ندارد، اما در صورتی که سود سهام وی پرداخت نشده باشد ممکن است دارای حق رای نیز باشد.

ورقه سهم چیست؟

هر شخصی که سهامی از یک شرکت سهامی خریداری می کند، ورقه ای دریافت می کند که نشان دهنده مالکیت او بر مقدار مشخصی از سهام است. این ورقه سندی قابل معامله و دارای ارزش است. ورقه یا برگه سهام شامل اطلاعاتی همچون نام شرکت، شماره ثبت شرکت، نام و مشخصات صاحب سهام و مبلغ اسمی سهام خریداری شده است.

انواع سهام از نظر شکل

تقسیم بندی دیگر سهام از نظر شکل سهم است. سهم از نظر شکل به دو دسته تقسیم می شود:

1. سهام با نام: سهام با نام به سهامی گفته می شود که نام مالک آن در ورقه سهام یا همان برگه سهام ذکر شده و در دفتر سهام شرکت نیز ثبت شده است. در این صورت شرکت از هویت صاحب سهام آگاه خواهد بود. این سهام تنها به نام صاحب آن است و برای انتقال آن به شخص دیگر باید تشریفات قانونی طی شود.
2. سهام بی نام: در مقابل آن سهام بی نام قرار دارد که در این مدل سهام، نام و اطلاعاتی از صاحب سهام در برگه یا در دفتر سهام شرکت ثبت نشده است. مالکیت این سهام به نام شخص خاصی نیست و هرکس که حامل آن باشد مالک آن نیز هست. بنابراین این نوع سهام یک سند تجاری است که تابع قوانین اسناد مالی در وجه حامل است.

انواع سهام از نظر ماهیت

در پایان بد نیست به یک نوع دیگر در دسته بندی انواع سهام اشاره کنیم. در این نوع طبقه بندی سهام به دو دسته سهام نقدی و غیر نقدی تقسیم می شود.

پیشنهاد می کنیم مقاله صورت جریان وجوه نقد که از بهترین مقالات حسابداری در مجله سپیدارسیستم محسوب می شود را نیز از دست ندهید.

انواع سهام شرکت های بورسی

در بازار سرمایه وقتی که صحبت از سهام شرکت ها می شود، اکثر افراد فکر می کنند که فقط یک نوع سهام در این بازار وجود دارد. در حالیکه باید به این نکته اشاره کنیم که شرکت های فعال در بورس و فرابورس به لحاظ ساختاری، سهم های متنوعی را در اختیار دارند که از جمله انواع سهام شرکت های بورسی می توان به سهام کنترلی، سهام مدیریتی و سهام شناور آزاد اشاره کرد. در واقع با توجه به نوع سرمایه گذاری و چشم اندازی که فعالان (حقیقی و حقوقی) نسبت به این بازار دارند، شیوه عملکرد و در دست گرفتن نوع سهام نیز می تواند متفاوت باشد. به همین دلیل، در ادامه مقاله به معرفی انواع سهام شرکت های بورسی می پردازیم.

سهام کنترلی به چه سهامی گفته می شود؟

یکی از انواع سهام شرکت های بورسی، سهام کنترلی می باشد. سهام کنترلی در یک تعریف ساده به سهامی گفته می شود که دارنده آن می تواند از طریق آن به اعمال مدیریت در شرکت بپردازد. دارندگان سهام کنترلی از دو طریق می توانند در شرکت اعمال نفوذ نمایند. روش اول به اینصورت است که یک یا چند عضو هیئت مدیره را انتخاب نمایند و روش دوم این است که با در اختیار گرفتن اکثریت آرای اعضای هیئت مدیره، بتوانند مدیرعامل شرکت را انتخاب نمایند. میزان تعداد سهامی که لازم است یک شخص آن را داشته باشد تا به آن سهام کنترلی گفته شود، بستگی به نوع شرکت و تعداد اعضای هیئت مدیره آن دارد.

علت ارزشمند بودن سهام کنترلی چیست؟

لازم به ذکر است که به 2 دلیل سهام کنترلی دارای ارزش می باشد:

• دلیل اول این است که دارنده سهام کنترلی، توانایی اعمال نفوذ در تصمیمات راهبردی شرکت از طریق انتخاب اعضا هیئت مدیره را دارد.
• دلیل دوم نیز این است که زودتر از سایر سهامداران راجع به اخبار و صورت های مالی شرکت اطلاع کسب می کند.

سهام مدیریتی چیست؟

مورد دوم از انواع سهام شرکت های بورسی که قصد تعریف آن را داریم، سهام مدیریتی می باشد. سهام مدیریتی به زبان ساده به بخشی از سهام یک شرکت گفته می شود که دارنده آن توانایی حق رأی قرار دادن یک یا چند عضو هیئت مدیره را در شرکت داشته باشد.

دارندگان سهام مدیریتی، یا تعداد سهام منتشر شده زیادی دارند و یا نسبتی از سهام شرکت را دارا می باشند که به شکل قابل توجهی به آن ها اجازه می دهد که با اعمال نظر و تأثیر بر تصمیم گیری های شرکت آن را کنترل نمایند. پس در واقع سهام مدیریتی به دارنده آن اجازه می دهد تا حق رأی کافی برای تصمیم گیری هایی که مربوط به شرکت است را داشته باشد.

نکته: توجه داشته باشید که بین سهام مدیریتی و سهام کنترلی تفاوت وجود دارد و این تفاوت به این شکل است که دارنده سهام کنترلی به اعمال نفوذ در هیئت مدیره شرکت می پردازد؛ اما دارنده سهام مدیریتی حق رأی کافی برای تصمیم گیری های مربوط به شرکت را دارد.

سهام شناور آزاد چیست؟

سومین مورد از انواع سهام شرکت های بورسی، سهام شناور آزاد نام دارد. سهام شناور آزاد به بخشی از سهام یک شرکت گفته می شود که دارندگان آن آماده خرید و فروش سهام آن شرکت هستند و تصمیم ندارند با نگهداری آن سهام در مدیریت شرکت مشارکت کنند.

میزان سهام شناور آزاد چه اهمیتی دارد؟

هر چه میزان سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، به این معنی است که تعداد سهام بیشتری برای معامله توسط عموم سرمایه گذاران وجود دارد و امکان دستکاری قیمت آن سهم توسط سهامداران عمده شرکت کمتر می باشد. البته افزایش بیش از حد میزان سهام شناور آزاد نیز مطلوب نمی باشد؛ چراکه دارندگان سهام شناور آزاد، افراد معمولی می باشند که بسیاری از آن ها در مورد سهام خود، تصمیم گیری های احساسی انجام می دهند. به عنوان مثال ممکن است سهام یک شرکت واقعا ارزنده باشد؛ اما به خاطر جو منفی کلیت بازار، دارنده سهام شناور آزاد، سهام ارزشمند خود را در صف فروش به حراج بگذارد و سایر سهامداران که از ارزشمندی این سهام مطلع هستند نیز به خاطر این تصمیمات احساسی و هیجانی متضرر می شوند.

افرادی که تجربه زیادی در بازار سرمایه دارند، معمولا برای بررسی تابلو معاملاتی سهام یک شرکت، درصد سهام شناور آزاد را نگاه می کنند و اگر درصد آن از یک حد معمول بیشتر باشد، ترجیح می دهند که سهام شرکت دیگری را برای خرید و فروش انتخاب کنند. در بسیاری از موارد دیده شده است افرادی که پول و سرمایه زیادی در اختیار دارند، به دنبال شرکت هایی با ارزش بازار کم و همچنین درصد سهام شناور آزاد پایین می گردند؛ تا به راحتی بتوانند سیاست های خود را در تابلو قیمتی سهام این شرکت ها اعمال کنند.

آیا سهام شناور آزاد یک شرکت ثابت می ماند؟

پاسخ این سوال منفی است؛ چراکه مدیریت یک شرکت امکان دارد برای بدست آوردن سرمایه لازم، میزان بیشتری از سهام راهبردی خود را به بازار عرضه نماید و سرمایه مورد نیاز خود را از این طریق بدست آورد. یا برعکس این قضیه، امکان دارد مدیریت شرکت تصمیم بگیرد میزان درصد سهام شناور آزاد شرکت را کاهش دهد و آن را به سهام راهبردی شرکت تبدیل نماید تا از طریق آن اعمال مدیریت بیشتری در شرکت نماید.

میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت را از کجا می توان مشاهده کرد؟

برای مشاهده میزان سهام شناور آزاد یک شرکت باید به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به نشانی tsetmc.com مراجعه کنید و سپس نماد مورد نظر خود را انتخاب کرده و در صفحه «در یک نگاه» سهام مذکور، درصد سهام شناور آزاد را مشاهده کنید. به عنوان مثال، به تصویر زیر دقت کنید:

در تصویر بالا، تابلو معاملاتی سهام شرکت پالایش نفت بندرعباس (شبندر) دیده می شود. میزان سهام شناور آزاد این شرکت به عنوان یکی از انواع سهام شرکت های بورسی با کادر قرمز رنگ مشخص شده است و عدد 31 درصد را نشان می دهد.

جمع بندی

در این مقاله با چند مورد از انواع سهام شرکت های بورسی از جمله سهام کنترلی، سهام مدیریتی و سهام شناور آزاد آشنا شدیم. برای ورود به بازار سرمایه، دانستن این اصطلاحات و برخی دیگر از نکات و همچنین درک تفاوت های آن ها خالی از لطف نمی باشد؛ چراکه دانستن و درک جزییات مربوط به انواع سهام شرکت های بورسی هم دانش شما را افزایش می دهد و هم به شما در انتخاب بهترین سهام برای سرمایه گذاری، کمک می کند.