خرید اختیار فروش چیست؟

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

اختیار خرید

اختیار خرید (Call Option) یکی از انواع ابزار های مشتقه مالی است و توافقی است که به سرمایه‌گذار این حق (امّا نه تعهّد) را می‌دهد که سهام، اوراق مشارکت، کالا یا هر وسیله دیگری را با یک قیمت مشخص (strike price) و در یک زمان مشخص (expiration یا time to maturity) خریداری نماید.

به عبارتی در این نوع قرارداد، شما به جای این که سهم (یا هر دارایی دیگری) را خریداری کنید تا در آینده (مثلا 3 ماه دیگر) قیمت آن رشد کند، مبلغ بسیار کمتری را پرداخت می کنید و این حق یا اختیار به شما داده می شود که در تاریخ مشخصی در آینده (مثلا 3 ماه دیگر) سهم را به مبلغی که الان توافق شده خریداری کنید. البته این قرار داد، اختیار است، یعنی شما ملزم به خرید نیستید و می توانید فقط در صورتی قرارداد را اجرایی کنید که سهم شما گرانتر از مبلغ توافق شده باشد.

این معاملات بسیار پر ریسک محسوب می شوند، چرا که نوسانات شدیدتری نسبت به دارایی اصلی (underlying asset) دارند ولی از طرفی سرمایه کمتری برای سرمایه گذاری نیاز است.

توضیحات مدیرمالی در مورد اختیارخرید

به خاطر بسپارید که گزینه اختیار خرید این حق را به شما می‌دهد تا دارایی را بخرید. شما از داشتن یک اختیار خرید زمانی سود می‌برید که قیمت دارایی در بازار افزایش پیدا کند.

فرض کنید شرکت اخیراً اختیارخریدی به شما هدیه داده و آن اختیار خرید به شما اجازه می‌دهد چهل روز آینده ۱۰۰۰ سهم شرکت را به قیمت ۵۸۰ تومان بخرید. فرض کنید قیمت فعلی سهام در بازار ۵۰۰ تومان است. اگر در روز موعود قیمت سهام بیشتر از ۵۸۰ تومان باشد، شما از اختیارخرید خود استفاده می‌کنید و با پرداخت ۵۸۰۰۰۰ تومان مالک ۱۰۰۰ سهم شرکت می‌شود و با فروش آن‌ها در بورس، سود می‌کنید؛ اما اگر در روز موعود قیمت سهام کمتر از ۵۸۰ تومان باشد، استفاده از اختیارخرید کار عاقلانه‌ای نیست و شما مجبورید از اختیار خرید خود صرف‌نظر کنید.

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

اختیار معامله قراردادی است که به موجب آن، حق خرید یا فروش دارایی یک مجموعه در یک تاریخ خاص به شخص خریدار یا فروشنده واگذار می شود. این دارایی می تواند در قالب های گوناگون سهام، کالا یا بین دو شرکت خصوصی و با توجه به نوع خدمات رخ بدهد. اختیار معامله انواع گوناگونی خرید اختیار فروش چیست؟ دارد اما پرکاربردترین آن ها اختیار فروش و اختیار خرید است.

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

قرارداد اختیار معامله

تصور کنید که شما پارکینگ یک مرکز تجاری را برای یکسال اجاره می کنید. در این حالت شما به صورت تمام وقت می توانید از پارکینگ استفاده کنید اما این اختیار را هم دارید که استفاده نکنید. به صورت کلی کسی برای شما مزاحمت ایجاد نخواهد کرد و حق ندارد که در جای شما پارک کند. صاحب پارکینگ نیز متعهد است که طبق خواسته شما هر زمانی که خواستید پارکینگ را در اختیار شما قرار بدهد.

با این کار شما حق استفاده از امکانات پارکینگ را منحصر به خود کرده اید. در بازار بورس اوراق بهادار نیز مشابه چنین معامله ای وجود دارد که شما را از ابهام نجات داده و کمک می کند تا آینده را بهتر پیش بینی و برنامه ریزی کنید. این قرارداد با نام اختیار معامله شناخته می شود.

اختیار معامله چیست؟

قراردادی که به خریدار آن امکان می دهد تا یک دارایی معین را در یک زمان مشخص خریداری کرده یا بفروشد. طرف حساب قرارداد اختیار معامله نیز موظف است که پیش از انقضای مهلت سررسید، به مفاد قرارداد عمل کرده و هر زمانی که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت آن را در قیمت تعیین شده معامله بکند.

بنابرین براساس این قرارداد دوطرف توافق می کنند که در آینده معامله ای انجام دهند که در ازای پرداخت مبلغی معین، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص و قیمتی معین، به دست بیاورند. طبق قرارداد اختیار معامله، خریدار قرارداد، در اعمال و اجرای حق خود مختار بوده و اگر از اجرای قرارداد صرف نظر کند، مبلغی را که برای خرید سهم یا قرارداد پرداخت کرده است از دست می دهد. (1)

مزایای قرارداد اختیار معامله

صرفه جویی در زمان

شما به عنوان یک سرمایه گذار می توانید با خرید قرارداد اختیار معامله فرصت کافی برای تصمیم گیری مناسب خود را خریداری کنید. همچنین تصمیم خود را مبنی بر خرید و فروش تثبیت کرده و در مدت زمان باقی مانده تصمیم بگیرید که چه زمانی سهم خود را بفروشید یا نگه دارید.

کسب درآمد

شما از طریق فروش قرارداد اختیار معامله سهام، می توانید سود کسب کنید. اگر شما به عنوان خریدار در این معامله سود کنید و یا به گونه ای برنامه ریزی کنید که سهام هایی را بخرید که سود چند برابر داشته باشد؛ سود نهایی شما بیشتر خواهد بود. و اگر متحمل ضرر شوید فقط به میزان آورده اولیه زیان خواهید دید. توانایی پیش بینی آینده بازار و استمرار در انجام این مدل از معاملات موجب می شود که در دراز مدت سود خوبی کسب کنید و قدرت ارزش گذاری ابهامات آینده را در خود تقویت نمایید.

کاهش ریسک معاملات

اختیار معامله به شما امکان می دهد که از طریق پیش بینی اتفاقات آینده؛ ابهام را به حداقل رسانده و میزان ریسک پذیرفته شده را ارزش گذاری کنید. در قرارداد اختیار معامله، خریدار فقط به میزان هزینه ای که برای خرید حق اختیار خود پرداخت کرده است متحمل ضرر می شود. (1)

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته تقسیم می شوند. این دو دسته خرید اختیار فروش چیست؟ خرید اختیار فروش چیست؟ مدل های آمریکایی و اروپایی اختیار معامله بوده و به شرح زیر است:

اختیار معامله اروپایی

اختیار معامله اروپپایی فقط در زمان سررسید و در دوره کوتاه مدت سررسید، قابل اجرا است و خریدار تنها در دوره سررسید می تواند آن را اجرا کند.

اختیار معامله آمریکایی

برخلاف مدل اروپایی، این معامله از هنگام عقد قرارداد تا زمان سررسید قابل اجرا است و در طول دوره هر زمانی که خریدار مایل باشد، می تواند آن را اجرا کند و امکان اعمال قبل از سررسید وجود دارد. (2)

اختیار خرید (Call Option) چیست؟

اختیار خرید به شما این حق را می دهد که یک سهم را در قالب یک قرارداد و زمانی معین خریداری کنید. شما با خرید این سهم، اختیار دارید که سهام مربوطه را به قیمت اعمال شده تا تاریخ انقضا خریداری کنید. مبلغ این سهام حداکثر ریسکی است که خریدار این قرارداد متحمل می شود. هنگامی که قیمت سهام مربوط به یک قرارداد اختیار خرید بالاتر از قیمت اعمال برسد، سود ایجاد خواهد کرد در غیر این صورت شما متحمل ضرر خواهید شد.

به بیان ساده تر، خریدار این نوع اختیار معاملی می تواند مقدار معیتی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بخرد. تصور کنید که شما قصد خرید و سرمایه گذاری در یک شرکت خودرو را دارید. این شرکت خودروسازی 10 سهم با قیمت صد هزار تومان به شما ارائه می کند و قیمت جاری هر سهم 95 هزار تومان است. یعنی شرکت خودروسازی سهم خود را به قیمتی کمتر از قیمت اسمی ذکرشده روی قرارداد به شما می فروشد. طبق قرارداد، تاریخ انقضا شش ماه و قیمت قرارداد اختیار معامله بابت هر سهم پانزده هزار تومان است.

بنابرین شما به عنوان سرمایه گذار، باید برای خرید این سهم ها صد و پنجاه هزار تومان پرداخت کنید. اگر قیمت هر سهم در تاریخ انقضای قرارداد کمتر از صد هزار تومان باشد، بدیهی است که شما قرارداد را اجرا نمی کنید و صبر می کنید. خرید سهمی که قیمت اسمی آن کمتر از صد هزار تومان است در حالی که به همان مبلغ آن را سرمایه گذاری کردید کار عاقلانه ای نیست و شما متحمل ضرر خواهید شد. اما در صورتی که قیمت سهم بیشتر صد هزارتومان باشد یعنی شرکت خودروسازی سود کرده است و آن گاه شما می توانید قرارداد را اجرا کنید.

توجه کنید درصورتی که قرارداد شما از نوع آمریکایی باشد، به محض سوددهی شرکت می توانید آن را اجرا کنید اما اگر قرارداد شما اروپایی باشد باید تا زمان سررسید صبر کنید. (2)

اختیار فروش (Put Option) چیست؟

اختیار فروش به شما امکان می دهد که سهم مربوطه را با قیمت اعمال شده و در سومین جمعه از ماه انقضا به فروش برسانید. همانند اختیار خرید، اختیار فروش نیز در قیمت های متنوع و تاریخ انقضاهای گوناگونی معامله می شود و می تواند از یک ماه تا یکسال و بیشتر تغییر کند. در صورتی که شما اختیار فروش را خریداری کنید، می توانید سهام مربوطه را با قیمت اعمال شده در قرارداد تا تاریخ انقضا به فروش برسانید. برخلاف اختیار خرید، مبلغ پرداخت شده برای هر معامله، ریسکی است که شما پرداخت می کنید. بنابرین شما با خروج از معامله یا جبران کردن آپشن، می توانید به سود دست یابید.

به بیانی دیگر، این قرارداد به شما امکان می دهد تا مقدار معیتی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمتی توافقی در دوره زمانی مشخص به فروش برسانید و برخلاف قرارداد خرید، شما با پیش بینی کاهش قیمت در آینده آن را خریداری می کنید. مثلا شرکت خودروسازی در مثال قبلی را در نظر بگیرید. شما ده سهم این شرکت را با همان قیمت توافق شده، یعنی صد هزارتومان خریداری می کنید.

قیمت قعلی سهم 95 هزار تومان است و تاریخ انقضای آن سه ماه آینده است. قیمت قرارداد برای هر سهم پانزده هزار تومان است. بنابرین شما برای خرید این قرارداد باید 150 هزار تومان پول پرداخت کنید. اگر قیمت سهم در زمان انقضای قرارداد کمتر از صد هزار تومان باشد، به اجرا درمی آید (برخلاف اختیار خرید) و شما در نهایت از این معامله سود خواهید کرد. اما اگر قیمت سهام در هنگام انقضا بیشتر از قیمت ذکرشده روی سهام باشد (یعنی کمتر از صد هزارتومان)، آن گاه قرارداد اختیار فروش ندارد و شما متحمل ضر خواهید شد.

توجه کنید که در این معامله نیز اروپایی بودن یا آمریکایی بودن آن اهمیت دارد. درصورتی که قرارداد اروپایی باشد، فقط در زمان اجرای سررسید قابلیت اجرا دارد؛ اما اگر آمریکایی باشد، به محض سقوط بازار و کاهش ارزش سهام قابل معامله و اجرای قرارداد است. (2)

انواع قراردادهای اختیار معامله با توجه به بازارهای معاملاتی

از نظر اینکه هر یک از انواع قراردادهای خرید اختیار فروش چیست؟ در کدام یک از بازارهای بورسی ارائه و خریداری شوند به انواع گوناگونی تقسیم می شود:

1.اختیار معامله سهام

3.اختیار معامله نرخ بهره

4.اختیار معامله شاخص بازار سهام

5.اختیار معامله قراردادهای آتی

معاملات ممکن است خارج از بازار بورس نیز رخ بدهد. مثلا دو شرکت یا بخش های خصوصی تصمیم می گیرند تا به صورت محدود و اندک، سهام ها یا کالاهایی را برای خرید اختیار فروش چیست؟ خرید یا فروش عرضه کنند. این مدل از معاملات با توجه به نیاز هر کسب و کار طراحی می شود و در سه دسته زیر قرار می گیرد:

1.اختیار معامله نرخ بهره

2.اختیار معامله نرخ ارز

3.اختیار معامله سواپ: سواپ توافقی بین دو طرف قرارداد است و به موجب آن مجموعه ای از جریان های نقدی آتی بازاررا با یکدیگر معاوضه می کنند. در اکثر مواقع یکی از طرفین سواپ، مبلغی را برحسب یک متغیر تصادفی مانند نرخ بهره، نرخ ارز، بازده سهام یا قیمت یک کالا پرداخت می کند که به آن ها پرداخت های شناور یا متغیر می گوییم.

خروج از قرارداد چیست و چگونه اجرا می شود؟

شما به عنوان یک خریدار قرارداد اختیار معامله، این حق را دارید که از قرارداد خارج شوید. این فرایند به سه روش می تواند رخ دهد:

مسدود کردن موقعیت

شما می توانید موقعیت خود را در قرارداد، مسدود کنید یا ببندید. شما به عنوان خریدار قرارداد اختیار، چون قبلا یک معامله را خریده اید بنابرین می توانید با فروش آن به شخصی دیگر موقعیت خود را ببیندید و از بازار خارج شوید.

استفاده از حق خود برای خرید یا فروش کالا

شما به عنوان خریدار قرارداد می توانید از حق خود استفاده کرده و کالاها یا سهام هایی را در بازار بخرید یا به فروش برسانید. بر این اساس، قرارداد اجرا شده و شما با اتمام آن، از معامله خارج می شوید. البته توجه داشته باشید که در معامله اروپایی شما باید تا تاریخ سررسید قرارداد صبر کنید.

عدم استفاده از مفاد قرارداد

در صورتی که شما به عنوان خریدار معامله در تاریخ سررسید به هر دلیلی آن را اجرا نکنید (مثلا چون به سود شما نیست)، آن معامله خود به خود باطل خواهد شد.

در قرارداد اختیار فروش نیز اوضاع به همین منوال است. یعنی شما به عنوان فروشنده می توانید برای خروج از قرارداد یکی از سه روش بالا را اعمال کنید. در طول دوره معاملاتی و تا قبل از تاریخ انقضای سررسید، می توانید قرارداد را به شخص دیگری واگذار کنید (اخد موقعیت معکوس) ، موقعیت را ببندید یا از بازار خارج شوید. (3)

جمع بندی و نتیجه گیری

اختیار معامله قراردادی است که به موجب آن حق خرید یا فروش دارایی یک مجموعه در یک تاریخ خاص، به شخص خریدار یا فروشنده واگذار می شود. این دارایی می تواند در قالب های گوناگون سهام، کالا یا بین دو شرکت خصوصی و با توجه به نوع خدمات رخ بدهد. قرارداد اختیار معامله انواع گوناگونی دارد اما پرکاربردترین آن ها اختیار فروش و اختیار خرید است.

همان طور که در این مقاله اشاره کردیم، اختیار خرید به شما امکان می دهد که دارایی یا سهم را به قیمت مشخصی خریداری کنید و سپس در زمانه انقضای سررسید آن را به فروش برسانید. در مقابل اختیار خرید، اختیار فروش قرار دارد که شما امکان می دهد تا دارایی را به قیمت مشخصی به فروش برسانید. هر دو نوع این اختیارات به صورت رایج معامله می شود.

فروشنده ممکن است اختیار خرید را برای خریدار به عنوان بخشی از یک معامله دیگر مثل انتشار سهام یا بخشی از طرح انگیزش کارکنان اهدا کند؛ در غیر اینصورت خریدار باید مبلغی را به فروشنده برای اختیار بپردازد. هنگامی که قیمت اعمال شده بیشتر از ارزش بازار دارایی پایه باشد، معامله اختیار فروش اعمال می شود. اما برخلاف اختیار فروش هنگامی که قیمت اعمال شده کمتر از ارزش بازار دارایی باشد، اختیار خرید معامله خواهد شد.

به صورت کلی ارزش معاملات اختیار در حال حاضر بسیار مهم است و تفاوت بین ارزش بازار دارایی و قیمت اعمال دارایی را مشخص می کند. علاوه بر این، ارزش زمانی آن که به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد، دومین عامل اهمیت قرارداد اختیار معامله است. اختیار معاملات در حال حاضر موضوع تحقیقات امور مالی و علمی بسیاری از دانشگاه های دنیا است.

قرارداد اختیار خرید و فروش سهام چیست؟

کارشناس بازار سرمایه گفت: در قرارداد اختیار معامله خریدار در ازای پرداخت مبلغ معین، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را به دست می‌آورد.

به گزارش سرویس بورس مشرق، بابک سالاروند کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که قرارداد اختیار معامله چیست؟، اظهار کرد: اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد، حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. در قرارداد اختیار معامله، خریدار در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخصی با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می‌آورد.

او بیان کرد: از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار، با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، براساس مفاد قرارداد آماده‌ی فروش یا خرید دارایی مذکور در سررسید است.

کارشناس بازار سرمایه افزود: دارنده قرارداد اختیار معامله، در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرف‌ نظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق پرداخته است از دست می‌دهد. از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.

سالاروند در پاسخ به این پرسش که، چند نوع قراردادهای اختیار معامله وجود دارد؟، گفت: اختیاری که برای خرید یک دارایی داده می‌شود را، اختیار خرید می گویند. به طور مثال، سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد که اختیار خرید ۱۰۰ سهم شرکت "الف" را با قیمت توافقی ۱۰۰۰ تومان بابت هر سهم، خریداری کند. فرض کنید قیمت جاری سهم مزبور ۹۸۰ تومان، تاریخ انقضای قرارداد چهار ماه و قیمت قرارداد اختیار معامله بابت هر سهم ۵۰ تومان است؛ بنابراین سرمایه‌گذاری اولیه برای خرید قرارداد ۵۰۰۰ تومان است. اگر قیمت سهم در تاریخ انقضای قرارداد کمتر از ۱۰۰۰ تومان باشد، مسلم است سرمایه‌گذار قرارداد را به اجرا نمی‌گذارد، چون خریدن سهمی که قیمت روز آن کمتر از ۱۰۰۰ تومان است با قیمت توافقی ۱۰۰۰ تومان عاقلانه نیست.

او بیان کرد: در این وضعیت سرمایه‌گذار میزان سرمایه‌گذاری اولیه خود (۵۰۰۰ تومان) را از دست می‌دهد. اما اگر قیمت سهم در تاریخ سررسید بیشتر از ۱۰۰۰ تومان باشد، سرمایه‌گذار قرارداد را به اجرا می‌گذارد. فرض کنید قیمت سهم به ۱۱۵۰ تومان برسد. با اجرای قرارداد سرمایه‌گذار می‌تواند ۱۰۰ سهم را با قیمت هر واحد ۱۰۰۰ تومان خریداری کند. اگر او در همان زمان سهم خود را در بازار به فروش برساند مبلغ ۱۵۰۰۰ تومان (۱۵۰ تومان بابت هر سهم) سود می‌کند. با کسر هزینه اولیه خرید قرارداد اختیار معامله، سود خالص سرمایه‌گذار ۱۰۰۰۰ تومان است

او افزود: اختیار معامله مدت معینی دارد. حق خرید یا فروش دارایی در یک قیمت معین فقط تا تاریخ انقضایی که قبلاً مشخص شده است، امکان خواهد داشت.

سالاروند در خصوص قرارداد اختیار فروش نیز گفت: همچنین قرارداد اختیار فروش، به دارنده حق می‌دهد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دورة زمانی مشخصی بفروشد. درحالی ‌که خریدار قرارداد اختیار خرید، به امید افزایش قیمت آن را می‌خرید، خریدار قرارداد اختیار فروش پیش‌بینی می‌کند که قیمت در آینده کاهش خواهد یافت.

او بیان کرد: سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید که قرارداد اختیار فروش (از نوع اروپایی) ۱۰۰ سهم شرکت "الف" را با قیمت توافقی ۷۰۰ تومان خریداری می‌کند. فرض کنید که قیمت جاری سهم مزبور ۶۵۰ تومان، تاریخ انقضای قرارداد سه ماه بعد و قیمت قرارداد برای هر سهم ۷۰ تومان باشد؛ بنابراین سرمایه‌گذاری اولیه (برای خرید قرارداد) ۷۰۰۰ تومان است. چون قرارداد اروپایی است، فقط در زمان انقضا قابل اجراست و در صورتی ‌که قیمت در آن زمان کمتر از ۷۰۰ تومان باشد اجرا می‌شود.

کارشناس بازار سرمایه افزود: فرض کنید قیمت سهم شرکت "الف" در تاریخ انقضا ۵۵۰ تومان باشد، سرمایه‌گذار می‌تواند براساس قرارداد ۱۰۰ سهم را با این قیمت بخرد و با قیمت ۷۰۰ تومان بفروشد و ۱۵۰۰۰ تومان (۱۵۰ تومان برای هر سهم) سود به دست آورد. اگر ۷۰۰۰ تومان سرمایه‌گذاری اولیه را از این مبلغ کم کنیم. سود خالص سرمایه‌گذار ۸۰۰۰ تومان خواهد بود. در این راهبرد نیز تضمینی وجود ندارد که سرمایه‌گذار سود کند. اگر قیمت کالا در زمان انقضا، بیشتر از ۷۰۰ تومان باشد، قرارداد اختیار فروش ارزش ندارد و سرمایه‌گذار مبلغ ۷۰۰۰ تومان سرمایه‌گذاری اولیه را از دست می‌دهد.

اختیار معامله چیست؟ از تالس تا بازار سهام و دنیای پر از ابهام امروزی

اختیار معامله یا Option، اصطلاحی است که معمولاً در میان فعالان بازار ارز و سهام رواج دارد.

طبیعتاً نسیم طالب هم که تخصص و زمینه‌ی اصلی فعالیتش بورس و بازارهای مالی است، این مفهوم را به خوبی می‌شناسد و حتی وقتی در خارج از فضای بورس و سهام و اوراق بهادار حرف می‌زند، همچنان از مفهوم اختیار معامله بهره می‌برد.

در این درس ابتدا مفهوم اختیار معامله را از نسیم طالب می‌‌آموزیم.

سپس با واژه‌های Call Option و Put Option (اختیار خرید و اختیار فروش) آشنا می‌شویم.

در ادامه می‌کوشیم این آموخته‌ها را در فضاهای دیگر زندگی و برای مواجهه و مدیریت ابهام‌ها به کار گیریم.

تالس، مفهوم اختیار معامله را می‌فهمید

نسیم طالب، مثل بسیاری از بحث‌های دیگر، صحبتش را با یک روایت تاریخی آغاز می‌کند.

روایتی که از کتاب سیاست نوشته‌ی ارسطو نقل شده است.

او تاکید می‌کند که کل روایت، به زحمت یک صفحه از کتاب ارسطو را به خود اختصاص می‌دهد. اما همان روایت کوتاه، برای درک اولیه‌ی مفهوم اختیار معامله کافی است.

تالس، اهل شهر میلتوس (Miletus) بود. این شهر در غرب ترکیه‌ی کنونی قرار دارد و ما در فارسی آن را معمولاً‌ با تلفظ عربی مورد اشاره قرار می‌دهیم.

به خاطر همین، احتمالاً شما هم نام تالس را به صورت تالس مَلَطی شنیده‌اید.

بگذریم. آنچه برای داستان ما مهم است، درختان زیتون فراوان در میلتوس است. چیزی که باعث می‌شد کشت زیتون و استحصال روغن آن، یکی از مشاغل رایج در میلتوس باشد.

ظاهراً تالس، علاوه بر فلسفه به کسب و کار و تجارت هم علاقه داشته است.

او قرارداد جالبی با صاحبان دستگاه روغن کشی می‌بندد.

با توجه به اینکه تولید زیتون هر ساله نوسان‌های جدی داشته، درآمد دستگاه‌های روغن کشی هم دچار افزایش و کاهش می‌شده است.

این درس برای کاربران ویژه متمم در نظر گرفته شده است.

با عضویت به عنوان کاربر ویژه‌ی متمم، علاوه بر دسترسی به این درس، به سایر درس‌های مرتبط با مدیریت در شرایط ابهام هم دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانند به شما بیشتر کمک کنند.

همچنین با فعال کردن اشتراک ویژه به درس‌های بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:

البته از میان درس‌های مطرح شده، ما فکر می‌کنیم با توجه به علاقه‌مندی شما به این بحث، شاید بهتر باشد مطالعه‌ی مباحث زیر را نیز در اولویت قرار دهید:

تفکر نقادانه (بعد از مطالعه تصمیم گیری و مدل ذهنی)

نسیم طالب در ادامه توضیح می‌دهد که تالس، می‌توانست ورشکست شود و از نظر اقتصادی متضرر شود.

در صورتی که آن ابهام آینده را به شکل نادرست ارزش‌گذاری می‌کرد و اختیار خرید را به قیمت بالاتری می‌خرید، احتمال داشت چنین شود.

او توضیح می‌دهد که در محیط زندگی و کار، هنر ما این است که به تدریج، با تمرین و تحلیل و تفکر، بیاموزیم که هر ابهامی را با چه بهایی باید ارزش‌گذاری کنیم.

تمرین:

چه مثال دیگری خارج از فضای بورس و ارز و معاملات کالا، برای بحث اختیار معامله می‌شناسید؟

در کدام بخش‌های کار یا زندگی، ما وارد چنین معامله‌هایی می‌شویم؟

برخی از دوستان متممی که به این درس علاقه مندند: احمد ، عباس طاهری ، مهدی تیموری ، ماجد قاضی ، مهسا آغازی

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت در شرایط ابهام به شما پیشنهاد می‌کند:

چند مطلب پیشنهادی از متمم:

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم مخففِ محل توسعه مهارتهای من است؛ یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحه‌ی درباره متمم مراجعه کنید.

ما برای هر یک از درس‌های متمم، یک نقشه راه داریم که به یادگیری آن درس کمک می‌کند.

می‌توانید با مراجعه‌ به صفحه‌ نقشه راه یادگیری، عنوان درس‌های مختلف متمم را ببینید.

همچنین می‌توانید دوره MBA متمم را ببینید.

شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به چیزی در حدود نصف درسهای متمم دسترسی خواهید داشت.

پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به کاربر ویژه تبدیل شوید.

اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۷۴ هزار تومان)، فصلی (۱۹۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۳۴۵ هزار تومان) و یکساله (۵۸۵ هزار تومان) بخرید.

برای اطلاعات بیشتر لطفاً به صفحه‌ی ثبت نام مراجعه کنید.

مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.

۳۸ نظر برای اختیار معامله چیست؟ از تالس تا بازار سهام و دنیای پر از ابهام امروزی

پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

نویسنده‌ی دیدگاه : طاهره خباری

مثال اول: زمانی‌که خودروی خود را بیمه‌ی بدنه می‌کنیم و یا خانه‌ یا مغازه‌ی خود را بیمه‌ی حوادثی مانند آتش‌سوزی، سیل یا زلزله می‌کنیم.

مبلغ معینی را پیش از وقوع حادثه به بیمه می‌دهیم تا در مواقع لزوم از حق بیمه‌ی خود استفاده کنیم. از طرف دیگر بیمه‌ نیز موظف است طبق قرارداد به تعهدات خود عمل کند.

مثال دوم: هنگام خرید یک کالای برقی و یا دیجیتالی، مقدار پول بیشتری می‌پردازیم و کالایی را می‌خریم که ضمانت و خدمات پس از فروش داشته باشد تا بدین شکل اگر برای آن کالا مشکلی پیش آمد، بدون نگرانی آن را برطرف کنیم.

شرکت ارائه دهنده‌ی ضمانت نیز متعهد می‌شود که طبق مفاد ضمانت‌نامه، عیب و نقص پیش‌آمده را برطرف کند.

مثال سوم: شرکت کردن در دوره‌ی آموزشی که از همان ابتدا ضمانت می‌شود، مثلاً ظرف ۳ ماه اگر از نتیجه‌ی آموزش راضی نبودید، ۱۰۰٪ پول بازگشت داده می‌شود.

در این حالت فرد شرکت‌کننده این اختیار را دارد که اگر راضی نبود، تمام پول خود را پس بگیرد و آموزش‌دهنده نیز متعهد است در صورت اعلام نارضایتی آموزش‌گیرنده، پول او را پس دهد.

البته همان‌طور که نسیم طالب اشاره کرده، علاوه بر پول، منابع دیگری مانند زمان را هم می‌توان در نظر گرفت که با صرف کردن و هزینه کردن آن، از ابهام‌های پیش‌رو در آینده کاست و منافعی را به‌دست آورد.

به عنوان مثال، شخصی که در یک سازمان مشغول کار است و بخشی از زمان خود را صرف ایجاد دوستی‌ها و روابطی می‌کند که بتواند از آنها در آینده برای ارتقاء شغلی و سازمانی خود استفاده کند.

و یا مثلاً شخصی که بخشی از زمان روزانه‌ی خود را برای کسب یک مهارت، هزینه می‌کند تا از این طریق بتواند در آینده با استفاده از حقِ اختیاری که آن مهارت برایش به‌وجود می‌آورد، ابهام کمتری را در آینده تجربه کند.

هرچند که به‌نظرم در این دو مثال، بیشتر از آنکه تعهد ایجاد شود، توقع ایجاد می‌شود. چون در هر دو مورد هیچ ضمانت صددرصدی وجود ندارد که شخص بتواند در صورت لزوم از حقِ اختیاری که تصور کرده، آن‌طور که می‌خواهد استفاده کند. ولی به‌هرجهت تلاش می‌کند تا از این طریق از ابهامی که در آینده با آن روبه‌رو می‌شود، اندکی بکاهد.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست | نکات و اوراق

اوراق اختیار فروش تبعی که در ایران به بیمه کردن سهام معروف است، در واقع ابزاری است که توسط آن نوسانات و زیان سهام بیمه خواهد خرید اختیار فروش چیست؟ شد. طبق اصول این روش، سهامدار عمده با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌ های آن دارد، اوراقی را منتشر کرده و کسی که اوراق اختیار فروش تبعی را می خرد در تاریخ اعمال در صورتی که قیمت سهم پایین ‌تر از نرخ توافقی باشد، زیان او جبران خواهد شد. نکته حائز اهمیت این است که سهامدار عمده تنها شخصیتی است که می ‌تواند از این ابزار استفاده نماید. یعنی سهامدار عمده اوراق اختیار فروش تبعی را به فروش می رساند و کسی که این اوراق را می خرند، در صورت پایین ‌تر آمدن قیمت سهم، زیان وی جبران خواهد شد.

اوراق اختیار فروش تبعی

با توجه به تورم موجود در کشور، در صورتی سرمایه ‌خود را به صورت وجه نقد نگهدارید، به مرور زمان شاهد کم شدن ارزش پول خود می شوید. یکی از بهترین روش ها به منظور حفظ ارزش پول و کسب درآمد، تزریق پول به بازارهای گوناگون مالی و سرمایه گذاری است. هرکدام از این بازارها از ریسک مخصوص به خود برخوردارند . یکی از زمین های سرمایه گذاری خوب و کسب سود ایده ‌ال در کشور، بازار بورس به حساب می آید، البته در صورتی که شناخت و مهارت کافی برای فعالیت در آن را داشته باشید. خرید و فروش سهام در بورس نیز خود به نوعی دارای نوسانات گوناگون است. یکی از روش های مؤثر کاهش ریسک سرمایه ‌گذاری در بورس، خرید اوراق اختیار فروش تبعی است که در این مطلب به بررسی جزئیات آن می پردازیم.

منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

این اوراق در ایران مثل بیمه کردن سهام است که با استفاده از آن دارایی سهام شما در زمان نوسانات و هیجانات منفی بازار به نوعی بیمه می‌ شود. سهام‌دار عمده با توجه شناخت خود از بازار و پتانسیل‌ های آن، اوراقی را منتشر می ‌کند و افرادی برای خرید این اوراق اقدام می ‌کنند. در تاریخ اعمال اگر قیمت سهم پایین ‌تر از نرخ توافقی باشد، زیان شخص جبران خواهد شد. در این فرآیند باید در نظر داشت که سهام ‌دار عمده تنها مرجعی است که قادر به فروش این اوراق است و افرادی که برای خرید این اوراق اقدام می‌ کنند، به نوعی دارایی سهام خود را از زیان محفوظ می‌ کنند.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

استفاده از این اوراق یکی از بهترین ابزارهای ممکن برای به حداقل رساندن ریسک سیستماتیک در معاملات سهام به حساب می آید. سرمایه‌ گذاران با استفاده از این ابزار قادرند نسبت به کسب بازده مورد انتظار اطمینان لازم را کسب کنند. به زبانی ساده چنانچه نرخ واحد سهم مد نظر در تاریخ مقرر آتی دچار کاهش شود، سهام ‌دار با استفاده از قرارداد اختیار فروش تبعی می‌ تواند اصل سرمایه خود را دریافت نماید.

در نظر داشته باشید که اگر نرخ هر واحد سهم در تاریخ اعمال افزایش یافته باشد، سهام‌ دار می تواند بدون استفاده از این اوراق سود خود را کسب کند. همین فرآیند برای تمامی سهامداران یک حاشیه امنیت به وجود می آورد که با خیال راحت به امور سرمایه ‌گذاری خود بپردازند. اوراق اختیار فروش تبعی در دنبا با دو روش اروپایی و آمریکایی قابل اعمال هستند که در روش اروپایی اوراق اختیار فروش در تاریخ سررسید اعمال می‌ شوند و در حالت آمریکایی فرد سرمایه ‌گذار در هر تاریخی تا سررسید می ‌تواند برای اعمال اوراق اقدام نماید. در ایران شیوه اروپایی کاربرد دارد و تنها در تاریخ سررسید می ‌توان برای اعمال آن اقدام نمود.

اصطلاحات مهم در خصوص قرارداد اختیار فروش تبعی

• قیمت اعمال : قیمتی که عرضه ‌کننده در تاریخ اعمال، متعهد به تسویه آن است.
• کل حجم عرضه : به تعداد اوراقی می گویند که عرضه‌کننده اوراق هر روز منتشر می کند.
• سهم پایه : به سهمی می گویند که اوراق اختیار فروش تبعی طبق آن تنظیم شده است.
• تاریخ اعمال : به تاریخی می گویند که برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی در نظر گرفته می ‌شود.
• سقف خرید : به حداکثر تعداد اوراق تبعی می گویند که اشخاص حقیقی یا حقوقی قادر به خرید آن هستند.
• دوره معاملاتی : به فاصله بین اولین روز معاملاتی و آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی، دوره معاملاتی می گویند.
• قیمت عرضه اوراق تبعی : منظور قیمتی است که به وسیله ناشر اوراق در بازار به فروش می رسد. این قیمت در هر روز بر مبنای یک فرمول مشخص ارزیابی می گردد.

ویژگی های اوراق اختیار فروش تبعی

1. امکان معامله برای آن ها وجود ندارد.
2. اوراق اختیار فروش تبعی حداکثر به میزان تعداد سهام پایه سهامدار اختصاص پیدا می کند نه بیشتر. در صورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان روز بیشتر شود، اوراق اختیار فروش‌ تبعی مازاد، باطل خواهد شد و شرکت عرضه کننده تعهدی در قبال آن ندارد.
3. سقف خرید این اوراق در اطلاعیه عرضه با عنوان (سقف خرید) ذکر خواهد شد.
4. مبلغی که در ازای خرید اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت می شود غیرقابل برگشت می باشد.
5. بعد از گذشت تاریخ اعمال سهامدارانی که اقدام به خرید اوراق اختیار فروش تبعی نموده اند توانایی فروش این اوراق را نخواهند داشت.
6. اشخاص حقوقی که تعداد ۱ میلیون و یا بیشتر اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کنند، موظفند اختیار خرید تبعی را در همان روزی که سهام پایه و اوراق اختیار فروش تبعی را خریده اند واگذار نمایند.
7. در بورس ایران الزامی است سرمایه گذار حتما سهام شرکت مورد نظر را داشته باشد و پس از آن اقدام به خرید این اوراق نماید.
8. این اوراق شبیه اوراق اختیار فروش اروپایی هستند، به خاطر این که افرادی که اقدام به خرید این اوراق می کنند تا زمان رسیدن به تاریخ سررسید حق فروش آن را ندارند.
9. ساعت معامله این اوراق به وسیله عرضه کننده ۱۲ تا ۱۲:۳۰ و به صورت حراج پیوسته است.

دستورالعمل اختیار فروش تبعی

• تعداد اوراق اختیار فروش که هر فرد امکان خرید آن را دارد محدود است، لذا حتما پیش از خرید به محدودیت روزانه و کلی آن که به وسیله شرکت منتشر کننده تعیین شده دقت کنید. در صورتی که خرید شما بیشتر از میزان مجاز باشد، اوراق مازاد بدون اعتبار خواهد بود و هزینه پرداخت شده به شرکت داده می ‌شود.
• در زمان خرید اوراق اختیار فروش باید مالک سهام شرکت باشید و حداکثر تعداد اوراق قابل خریداری برای شما معادل تعداد سهام شماست.
• این اوراق معاملات ثانویه ندارند. بنابراین در صورتی که آن ها را خریداری کردید امکان فروش آن ها را ندارید.
• در صورتی که بعد از خرید اوراق قسمتی از سهام خود را بفروشید و در نتیجه‌ این معامله، تعداد اوراق شما بیشتر از تعداد سهام شود، در پایان روز معاملاتی اوراق مازاد اعتبار خود را از دست می‌دهد و هزینه ‌ای بابت این موضوع به شما برگشت داده نمی شود.
• در صورت تمایل به استفاده از اختیار فروش، باید در روز سررسید تا قبل از اتمام مهلت تعیین شده به وسله شرکت، در خواست خود را به وسیله کارگزار اعلام کنید. در صورت عدم درخواست، اوراق شما باطل می ‌شود و هیچ هزینه ‌ای بابت آن به شما برگشت داده نمی شود.
• این اوراق تا پیش از سررسید قابلیت معامله نخواهند داشت.
• در صورتی که در روز سررسید قیمت پایانی سهم، بیشتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، به صورت خودکار اوراق اعتبار خود را از دست می‌دهند و نیازی به درخواست خاصی نیست.
• بعد از اعمال اختیار فروش در صورتی که شرکت در پرداخت حقوق مشتری تاخیر کند، بنا به فرمولی که در زمان انتشار اوراق علام شده مبلغی تحت عنوان جریمه به وسیله سازمان بورس از وی دریافت و به مشتری پرداخت می‌ شود.
• در مواردی که حقوق مشتری با تاخیر پرداخت شود، سود روزشمار طبق فرمولی که در زمان انتشار اوراق توسط شرکت ارائه شده، به مشتری تعلق خواهد گرفت.

به منظور دسترسی به متن کامل قوانین و ضوابط مربوط به این اوراق و آگاهی از دیگر شرایط مانند قوانین مربوط به زمانی که سهم در روز عرضه بسته باشد، افزایش سرمایه یا توزیع سود داشته باشد و … می ‌توانید به دستورالعمل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی، مصوب هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه نمایید.

فرایند اعمال اوراق اختیار فروش تبعی

۱) در صورتی که قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال بزرگتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، اوراق اختیار فروش تبعی قابل اعمال نیست.

۲) در صورتی که قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال این اوراق منوط به ارائه درخواست اعمال از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت ١٣ روز اعمال خواهد بود. کارگزاران می ‌توانند ١٠ روز قبل از تاریخ اعمال، درخواست‌ های اعمال را از مشتریان خود دریافت دارند و در روز اعمال به بورس ارائه دهند.

۳) در صورت ارائه درخواست اعمال طی مهلت مقرر به بورس اقدامات زیر، انجام خواهد شد؛ انتقال سهم به قیمت اعمال، از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضه کننده آن. پرداخت مابه ‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم پایه به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به صورت نقدی یا از طریق واگذاری سهم پایه از عرضه کننده به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی خواهد بود.

مزایای اختیار فروش تبعی

1. این ابزار به عنوان بهترین روش برای مدیریت ریسک سرمایه‌ گذاری در بورس و بازپس گرفتن حداقل سرمایه است.
2. با وجود اوراق اختیار فروش تبعی در بازار بورس، تقاضا برای سهام و ایجاد اعتماد برای سرمایه‌ گذاران بیشتر می شود.
3. چنانچه ارزش سهام شرکت در راستای هیجانات منفی در بازار کاهش پیدا کند، این اوراق شرایط امنی را برای سرمایه‌ گذاران به وجود می آورد.
4. سهامداران عمده اغلب به منظور حمایت از سهام خود اقدام به افزایش دارایی خود می ‌کنند. بر خلاف این دیدگاه در روش استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی، منجر به کاهش ریسک سرمایه‌ گذاری و پوشش ارزش سهام آن ‌ها می شود.

معایب اختیار فروش تبعی

1. عدم وجود بازار ثانوی
2. اتمام تعهد عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش بعد از تاریخ اعمال
3. وقتی که این اوراق به وسیله سهامدار خریداری شود، سهام‌ دار باید دارای سهام پایه باشد.
4. امکان ایجاد هیجانات مثبت قبل از تاریخ اعمال یا جلوگیری از اطلاعیه‌ های منفی برای عدم کاهش قیمت سهم
5. اعمال سقف خرید برای سهام‌ دار به معنی اعمال محدودیت خرید اوراق اختیار فروش برای هر کد بورسی است.
6. در صورت درخواست سهام‌ دار برای فروش سهام پایه، چنانچه تعداد سهام از تعداد اوراق اختیار فروش کم تر شود، اوراق اختیار فروش اضافه در پایان روز ابطال خواهد شد.

نکاتی مهم در رابطه با اوراق اختیار فروش تبعی

• این اوراق از نوع اختیار فروش اروپایی هستند؛ یعنی تنها می‌توان در تاریخ سررسید آن را اعمال کرد.
• این اوراق قابلیت معامله در بازار ثانویه را ندارند و تنها در یک مرحله در زمان عرضه به وسیله ناشر مورد خرید و فروش قرار می ‌گیرد.
• درصد سود و زیان شما با توجه به نوسانات قیمتی سهام تا تاریخ سررسید و اینکه شما در چه قیمتی سهام پایه را خریداری کرده باشید متفاوت است.
• این نکته را در خاطر داشته باشید که بر اساس قانون حتی در صورتی ‌که شما درخواست اعمال اوراق را به کارگزار بدهید، در صورتی‌ که قیمت روز سهام پایه در تاریخ سررسید کمتر از قیمت اعمال نباشد اوراق سررسید شده اعمال نخواهند شد.
• توجه فرمایید ازآنجایی‌که اوراق اختیار فروش تبعی قابلیت معامله مجدد را ندارند درنتیجه سهام پایه موضوع این اوراق نیز تا زمان پایان معاملات قابلیت معامله را از دست می‌دهند و حتما باید به این موضوع را در خاطر داشته باشید.

نتیجه گیری و کلام پایانی

اوراق اختیار فروش تبعی در حقیقت همان طرح بیمه سهام است که به وسیله شرکت ها به فروش می رسند. این اوراق، اوراقی است که بر اساس آن فروشنده که همان شرکت منتشر کننده است، متعهد می ‌شود تعداد معینی از سهام شرکت را به قیمت مشخصی که اصطلاحا به آن قیمت اعمال گفته می شود در تاریخ معین یا همان تاریخ اعمال از سهامدار خریداری نماید. شرکت‌ های منتشر کننده این اوراق پیش از فروش این اوراق ملزم به انتشار اطلاعیه عرضه جهت اعلام عمومی ویژگی‌ های آن هستند. توصیه می شود سهامداران قبل از اقدام به خرید اوراق تبعی هر نماد، اطلاعیه عرضه آن اوراق را مطالعه کنند.

در این مطلب تلاش داشتیم با شرح یک مثال کاربرد قرارداد اختیار فروش تبعی را در حالت‌ های گوناگون به صورت دقیق بررسی کنیم و همچنین به فواید و معایب آن پرداختیم. شما به عنوان یک سرمایه گذار در هر بازاری باید عامل به حداقل رساندن ریسک سرمایه ‌گذاری را بیش از هر عامل دیگری مد نظر خود قرار دهید. در بازار بورس با استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی قادرید با خیال راحت و با به حداقل رساندن ریسک سرمایه ‌گذاری گام بردارید.

امیدوارم از این مقاله که به موضوع اوراق اختیار فروش تبعی پرداختیم، نهایت استفاده رو برده باشید.

هر گونه سوال و یا ابهامی در خصوص انواع اوراق بورسی داشتید، از طریق بخش ارسال نظرات و دیدگاه ها با ما و سایر همراهان سایت کد بورسی همراه باشید.